Ол кезде Ресейдің өзі де Шыңжан туралы бейхабар еді. Шоқан осы өлке- ге тек көпес қана емес әрі барлаушы ретінде барғаны мәлім. Бұл сапарында Шоқан жинаған деректер Ресей саясаты үшін орасан зор пайда әкелді. 1857 жылы 27 ақпанда Шоқан Уәлиханов Ресей география қоғамының мүшелігіне сайланды. Оның Қашқария туралы баяндамасы тарихи құнды құжат деп бірауыздан мақұлданды. Еуропалық зерттеуш ілер үш ін Ш оқанның бұл қорытынды е с еб і ең тұңғыш ашылған жаңалық, әрі деректердің қайнар көзі деп танылды. 1865 жылы бұл есеп Германияда, одан соң Англияда жарық көрді. Алек сандр ІІ-нің өзі ж әне Ресей сыртқы істер министрлігі Ш оқан Уәлиханов таныстырған бұл деректерге үлкен мән берді. Үлы ғалым Шоқан Уәлиханов өз халқы үшін келелі, көп ізгі істер жаса ды. Ол қарапайым бұқара халықтың оқу, білімге, өнерге ұмтылуын әріден ойлап, көп қамығып мың толғанды. Шоқан Ресейдің ең тандаулы оқу орнын бітіріп, орыстың зиялы да, атақты қауымдарымен достасып, сырласып, әлем туралы, адамзаттық қоғам ж өнінде өзінің ой-пікірін өрістетуден танбады. Ш оқан - қазақтың ғылыми әлем інің аспанында жарқ етіп, құйырықты жұлдыздай ағып түскен аз ғана ғұмырында өз халқына қалтқысыз қызмет етіп өлшеусіз мол мұра қалдырған сирек азаматтардың бірі. ТОҚТАҒҮЛ САТЫЛҒАНОВ
1884-1933 ж. ж.
Сатылғанов Тоқтағұл - қырғыз әдебиетінің көрнекті қайраткері. Ол 1884 жылы қазіргі Ош облысының өзі атындағы аудан Құмдысу қыстағында ту-
ған. Бала кезінен суырып салып, өлең шығара бастайды. Сол кездегі атақты Сартбай, Есенаман, т. б. халық ақындарынан тәлім алып, айтыс өнеріне ма- шықтанады. Ол - халық дастандары “Сарынжы-Бөкей”, “Кедей \а іГ секілді жыр-маржандарын жаттап, халық арасына кең таратқан көкірегі дацғыл
