дүниеге келді. Түрік халықтарының ойшылдары араб ж әне парсы ойшылда- рымен бірге Шығыстың м әдениеті мен ғылымының өр к ен деуін с үлес қосты. М ахмұд Қашқари Таяу Шығыстың Дамаск ж ән е Багдад қалаларында
Үлы Түранның Ү лдары 57 жан-жақты білім алды. Оның араб филологиясының ғылыми әдісін қолдана отырып жасаған. “Түркі сөйлеу тілінің сөздігі” өте құнды дүние. Бұл туын- ды — сол дәуірдегі поэзия тілі болып саналатын араб, парсы тілдерінен түркі тілінің ешқандай кем еместігін дәлелдейтін жалғыз шығарма. Шындығында, Араб Халифаты мен Парсы империясының дәуірлеп тұрған шағында, алды- мен парсы тілі, соңынан ислам діні Орталық Азияға түгел тараған соң араб тілі — үстем тіл саналған болатын. Махмұд Қашқари “Түркі тілінің сөздігін” жасап қана қойған жоқ, сонымен бірге бұл тілде тамаша туынды жасауға болатынын дәлелдеді. Ол түркілердің басқалардан кем еместігін ж әне мәдениет пен ғылымның дамуына, өзгелермен бірдей үлес қоса ала- тынына к өзін ж еткізіп, оларға жол салып берді. Оның “Д иуани-лұғат ат-түрік” шығармасы, әс ір есе тіл мамандары мен әдебиетш ілер үшін бүгінге дейін өз мәнін жойған жоқ. Махмуд Қашқари бірде-бір халықтың, б ір д е-б ір мемлекеттің өз тілін дамытпайынша прогресс жолымен ілгерілемейтінін түсінген. Үлы Әлішер Науаи арада төрт ғасыр өткенде өзін ің “Екі тілдің тайталасы” еңбегін жазып тілдің маңызы туралы атап көрсетеді. Әлішер Науаи бұл еңбегінде парсы ж әне түркі тілдері туралы айта келіп, түркі тілінде жазылған поэзияның парсы тілінде жазылған по- эзиядан артық болмаса, кем еместігін баса көрсетеді. Махмуд Қашқари Қарахан әулеті империясының гүлденген кезінде өмір
