Асылбеков Б. Ж.,Ермекбаева Р. Ж.,Божбанов Б. Ж. Ауылшарауашылығы жануарлар систематикасы
жүктеу/скачать 0,93 Mb.
|
АУЫЛ ШАРУАШ СИСТЕМАТИКАСЫ
- Бұл бет үшін навигация:
- 22 дәріс – Тақырыбы: Сүтқоректілер немесе аңдар. 1. Қазақстанның териофаунасы. 2. тіршілік әрекеті, систематикасы. Кемірушілер отряды (Rodentia)
| Әдебиеттер тізімі:
1. Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных. Ч.1,2. М., 1979. 2. Наумов С.П. Зоология позвоночных. М., 1973. 3. Бобровский Н.А. и др. Курс зоологии. Т.2. Хордовые. М., 1966. 4. Карташев Н.А. и др. Практикум по зоологии позвоночных. М., 1969. 5. http//www.library.intra.ru- электрондық кiтапханалық қор 6. http//www.referat.kulichku.net 7. http//www.NLRK.kz-ІР Ұлттық кiтапхана 22 дәріс – Тақырыбы: Сүтқоректілер немесе аңдар. 1. Қазақстанның териофаунасы. 2. тіршілік әрекеті, систематикасы. Кемірушілер отряды (Rodentia) Жоғары сатыдағы аңдар класс тармағының тағы бір отряды кемірушілер. Бұл отрядқа жататын жануарлардың саны 2500-ге жетеді. Мысалы, олар тиіндер, ондатр, саршұнақтар, егеуқұйрықтар, тышқандар, қосаяқтар, аламандар, жайра, камшат, бұзаубас, соқыртышқан т.б. жатады. Олар жер бетінде де көп тараған. Табиғатта әртүрлі тіршілік ортасына бейімделген, кейбіреулері ағаш басына, суға, жер астына тағы басқа ортаға тіршілік етуге бейімделген, кейбіреулері ағаш басына, суға, жер астына тағы басқа ортаға тіршілік етуге бейімделген. Індерде көпшілік кемірушілер тіршілік етеді. Тамақ құрамына қарасақ өсімдік тектес азықпен қоректенеді, бірақ ішінде тамақты талғамай жей беретіндері де бар. Кемірушілердің ең негізгі сипаттамасы (белгісі) күрек тістерінің жақсы дамуында (үстіңгі жақ сүйегінде екеу және астыңғы жақ сүйегінде екеу). Күрек тістері мен азу тістерінің арасында тіссіз бос аралық болады, оны диастема деп атайды. Күрек тістерінің түбірі болмайды, сондықтан тістері өмір бойы өсіп отырады. Тістері шамадан тыс өсіп кетпеу үшін, олар қатты заттарды, қатты өсімдік тектес азықтарды кеміріп отырады. Ішектері өте ұзын. Жыныстық жағынан ерте жетіледі, өсімтал келеді. Кемірушілер тез өніп-өсіп болғандықтан, олардың саны жылдам өседі де халық шаруашылығындағы маңызы арта түседі. Бірсыпыра кемірушілер ауыл шаруашылық өсімдіктерінің зиянкестері (дала тышқандары, орман тышқандары, саршұнақтар, тышқандар), суырлар, саршұнақтар, егеуқұйрықтар т.б. оба, түйнек ауруларының қоздырғыштарын бойына сақтап, оны жұқтырады. Кемірушілердің кейбір түрлерінің (ондатр, камшат, тиін, суыр т.б.). Кәсіптік маңызы бар. Жыртқыш сүтқоректілер мен жыртқыш құстардың негізгі қорегі. Қазақстанның Қызыл кітабына енген түрлері: көксуыр. Үнді жайрасы, жалн, бессаусақты ергежейлі қосаяқ, үш саусақты ергежейлі қосаяқ, алып көртышқан. Роборовский атжалманы, сары ала қоржын. жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|