Аспектілер мен

САЯСИ МЕНЕДЖМЕНТ МЕКТЕБI 
31
қызметтер контекстінде қарастыру қажет.
15
Саясат теориясына жүйелік талдауды Д. Истон енгізді. Ол 
жаратылыстануда қабылданған жүйелік талдаудың негізгі 
қағидалары мен әдістерін саяси өмірді зерттеуге бейімдеді 
және саясаттанудағы жүйелік талдаудың түсініктік 
аппаратын қалыптастырды.
16
Д. Истон саяси жүйені ресурстар мен құндылықтарды 
бөлу жөнінде қоғамдағы билікті қалыптастыратын және 
қызмет ететін тетік ретінде қарастыра отырып, саяси 
жүйенің негізгі екі қызметін бөліп көрсетеді:
1) саяси жүйе қоғамда құндылықтарды бөліп беретін 
жағдайда болуы тиіс; 
2) саяси жүйе өз азаматтарын осы бөлуді міндетті ретінде 
қабылдауға сендіруі қажет. 
Бұл екі функция саяси жүйені әлеуметтік жүйенің басқа 
түрлерінен ажыртуға мүмкіндік береді. 
Саяси жүйенің басты мақсаты - орта талаптарына 
бейімделу және оған белсенді түрде ықпал ету арқылы 
өзін-өзі сақтап қалу. Саяси жүйенің әлеуметтік ортамен 
15
Парсонс Т. Система современных обществ/Пер, с англ. Л.А. Седова и А.Д. 
Ковалева. Под ред. М.С. Ковалевой. — М.: Аспект Пресс, 1998. - С. 15-22.
16 
Истон Д. Категории системного анализа политики// В кн.: Антология мировой 
политической мысли. В 5 т. Т. I. Зарубежная политическая мысль. ХХ в./ Нац. 
Обществ.-науч. Фонд Акад. Полит. Науки; Руководитель проекта Г. Ю. Семигин и 
др. – М.: Мысль, 1997. - С. 632-643.
8-сурет. 
Саяси жүйенің қалыптасу және қызмет ету тетігі. 
Жүйелі тәсілдеме
«КІРІС»
«ШЫҒЫС»
САЯСИ ЖҮЙЕ
ІШКІ
ИМПУЛЬСТАР
ТАЛАПТ
АР
ҚО
ЛД
АУ
ЕНЖАР
ЛЫҚ
ӘРЕКЕТТЕГІ
САЯСИ 
ШЕШІМДЕР
СЫРТҚЫ ОРТА

САЯСИ ЖҮЙЕ: ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР МЕН ҚАЗАҚСТАН ТӘЖІРИБЕСІ
32
алмасуы мен өзара әрекеті «кіріс» - «шығыс» қағидасы 
бойынша жүзеге асырылады (түсініктер кибернетикадан 
алынған) (8-сурет). 
Кез келген жүйе жұмыс процесінің схемасына сүйене 
отырып, Д. Истон «кіріс», «конверсия» айтарлықтай қайта 
құру, «шығыс» деп бөліп көрсетеді. 
Өзара әрекет процестері үш циклға бөлінеді: 
1) кіріс (енгізу); 
2) конверсия (қайта құру); 
3) шығыс. 
«Кіріс» факторларына мыналар жатады:
• талаптар (игіліктер мен қызметтерді бөлу, коммуникация 
саласындағы мінез-құлықты реттеу, халықтың билік 
органдарына жүгінуі, қоғамдық кеңестердің ұсыныстары
және т.б.); 
• қолдау (материалдық, заңдар мен директиваларды 
сақтау, саяси өмірге қатысу және т.б.).

жүктеу/скачать 3,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: