Атмосфералық қысым. Торричелли тәжірибесі. Барометр. Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеруі
жүктеу/скачать 344,22 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Атмосфераның негізгі қабаттары
- Атмосфералық қысымның бар екендігін дәлелдейтін тәжірибелер: B) Си қырлы жұмыртқа!
- С ) С уы бар с таканмен ж ұмыс!
- «Сергіту сәті» (Кел,күлейік!). Тапсырма
- V. Сабақты қорыту
- Жауабы
- Берілгені: Талдау: Шешуі
Барометр-анероид ХІХ ғасырдың ортасына дейін атмосфералық қысымды өлшеу үшін Э. Торричелли ойлап тапқан сұйық барометрлер (негізінен сынапты) қолданылды. 1844 жылы жаңа сұйықсыз барометр жасап шығарылды, ол барометр-анероид деп аталды (“анерос” — грек сөзі — сұйықсыз) Барометр-анероидтың құрылысы 
1-дөңгелек жұқа металл қорапша 2-серіппе 3-беріліс тетігі 4-көрсеткіш 5-шкала
Анероидтардың сезімталдығының жоғарылығы сонша, оны тіпті 2–3 м-ге көтерген кезде стрелка-көрсесткіші бірден қозғала бастайды. Бұл атмосфералық қысымның өзгерісін тіпті үйдегі баспалдақтар бойымен немесе метродағы эскалаторлармен көтеріліп келе жатқанда байқауға мүмкіндік береді. Атмосфераның негізгі қабаттары 
термосфера Тропосфера стратосфера мезосфера Биіктігі 760 мм сынап бағынына тең, 00С температурадағы атмосфералық қысым қалыпты атмосфералық қысым деп аталады. Қалыпты атмосфералық қысым 760 мм сын. бағ.=101325 Па=1013 гПа≈100 кПа≈105Па. Барометрді теңіз деңгейінен шамамен әрбір 110 м биіктікке көтерген сайын сынап бағаны 1 см-ге төмендейтіні анықталды. Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеретінін пайдаланып, анероидтарды көбінесе көтерілу биіктігін көрсететіндей етіп градуирлейді. Авиацияда қолданылатын барометрлік биіктікті өлшейтін аспаптар альтиметр деп аталады. Солардың көмегімен ұшқыштар самолеттің көтерілу биіктігін анықтап отырады. IV. Сабақты бекіту: А) Сөз жұмбақ: 1.Анеройд қандай мағынаны білдіреді?(Сұйықсыз) 2.Барос қандай мағынаны білдіреді?(ауырлық) 3.Жер бетін, ауа қабатын не қоршап тұр?(атмосфера) 4.Торричелли тәжірибесінде шынының ішінде не құйады?(сынап) 5.Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрылғы?(барометр)
Атмосфералық қысымның бар екендігін дәлелдейтін тәжірибелер: B) Сиқырлы жұмыртқа! 
С) Суы бар стаканмен жұмыс! 
«Сергіту сәті» (Кел,күлейік!). Тапсырма: Адамға қарағанда 5 қабырғасы артық, 30 қабырғалы, 517 мускулдан, алдыңғы аяғында 5 саусақ, артқы аяғында 4 саусағы бар, жүгіргенде 50 км/сағ жүгіре, 60 метр қашықтықтан көре алатын, адамға қарағанда 14 есе иісті артық сезе алатын жануар қалай аталады? Жауабы: МЫСЫҚ! 
V. Сабақты қорыту: Өткен тақырыпқа есептер шығару! Формулалар мен физикалық шамалардың өлшем бірліктерін еске түсірейік, оларды еске түсіру үшін «Ойлан тап!» ойынын ойнайық! (Тақтаға екі оқушы шығарылады. Бір оқушы шатастырылған формулаларды ретімен қояды; екінші оқушы шатастырылған өлшем бірліктерді ретімен орналастырады).
№1. Массасы 480 кг гранит плита ұзындығы 1,2 м, ені 0,8 м тірек үстінде жатыр. Плитаның топырыққа түсіретін қысымын анықтаңдар. Берілгені: Талдау: Шешуі: m=480 кг S=a*b S=1,2 м * 0,8 м = 0,96м2 a=1,2 м F=mg F=480 кг * 10 Н/кг = 4800Н b=0,8 м p=F/S p=4800Н/0,96м2 = 5000Па. т/к: p=? Жауабы: р=5кПа. №2. Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 20 см2. Оған әсер ететін күш 400 Н. Үлкен поршеньнің ауданы 300 см2. Үлкен поршеньге қандай күш әсер етеді?
S1=20 см2 F1=400 Н S2=300 см2 F2= т/к: F2=? №3.Керосин бак түбіне 1600 Па қысым түсіреді. Бактағы керосиннің биіктігі қандай?. Керосиннің тығыздығы 800 кг/м3. Берілгені: Талдау: Шешуі: p=1600 Па p=ρgh h=1600 Па / 800 кг/м3 * 10Н/кг = 0,2 м. ρ=800 кг/м3 h= т/к: h=?
VII. Бағалау. (Үй тапсырмасы бойынша карточка сұрақтарына толық жауап берген оқушыларды, сабаққа жақсы белсене қатысып отырған және жаңа сабақты жақсы меңгерген оқушыларды, берілген есептерді жете орындаған оқушыларды жақсы және өте жақсы деген бағалармен бағалаймын). жүктеу/скачать 344,22 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
F2 = 400 Н*300 см2 / 20 см2 = 6000 Н
Жауабы: F2 = 6кН.