АҚТӨбе облысының 2018-2022 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамы ақтөбе, 2017 ж. МазмұНЫ

Облыста 6 көлік-логистикалық орталықтар 46,6 млрд. теңгеге іске асырылуда,құны 5,5 млрд. теңгеге 3 жоба пайдалануға берілді. Бүгінгі күні «Фэатон» аумағында КЛО жобасын іске асырады, АҚ «KTZ Express» 36,7 гектар аумақта КЛО жобасын жүзеге асыруды жоспарлап отыр, ал өз кезегінде «МартСтройРеалИнвест» ЖШС Мәртөк ауданында КЛО құрылысы үшін тағы бір инвестициялық жобаны іске асыру жоспарлануда

Облыста ішкі және кейбір сегменттерде бәсекеге қабілетті халықаралық туристік нарықтың дамуы үшін қолайлы табиғи және мәдени жағдайлары бар.

Облыста республикалық маңызы бар 4 табиғат қорғау аймағы және 650-ден астам тарихи ескерткіштер бар.

2016 жылы Ақтөбе облысында туризмді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы мен оны іске асыру жоспары бекітілді, оған 80-нен астам іс-шаралар кірді.

Болжамды кезеңде ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құру жоспарлануда. Байғанин ауданында «Ақтолоғай» геопаркі, Хромтау ауданындағы «Айдарлыаш» геопарк кесенесінде, Шалқар ауданындағы «Орал Полеоокеан» полеовулкандық геопаркі, Шалқар ауданындағы «Жаманшин» халықаралық метеорит кратері геопаркі. Қобыланды батыр мемориалдық кешенін қайта жаңғырту, XIV-XV ғасырлардағы «Абат Байтақ» және «Шырақшы үйін» абаттандыру, этно-ауыл құру, қонақ үйлер ашу, туристтік жолдарды абаттандыру т.б. ата-бабаларымыздың мәдени мұрасын сақтайтын түпнұсқалық экспонаттарын көрсететін болады.

Аймақтың туристік әлеуеті кеңейіп келеді. Облыста бір мезгілде 4346 адам жұмыс істейтін туристерді орналастыру үшін барлығы 92 нысан жұмыс істейді. Осы бағытта 12 туроператоры және 37 туристік агенттік қызмет көрсетеді.

Болжамдық кезеңде туристер санының екі есе артуы, жаңа жұмыс орындарын ашуы, көрсетілетін қызметтердің сапасы мен әртүрлілігін арттыру, бәсекеге қабілетті туристік өнімді қалыптастыру, туристік аймақ ретінде өңірдің оң имиджін нығайту күтілуде.

Бюджеттік саясаттың басымдықтары

Бюджеттік саясат орта мерзімді кезеңінде мемлекеттік саясаттың әзірленген шараларын тиімді жүзеге асыруға және экономиканың теңгерімді өсуін қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

Жаңа бюджет саясатының тұжырымдамасына сәйкес бюджет саясаты мемлекеттік қаржының теңгерімін және әлеуметтік-экономикалық дамудың тұрақтылығын қамтамасыз етуге, халықтың әл-ауқатын жақсартуға, экономиканы жаңғыртуға және әртараптандыруға және мемлекет тарапынан ішкі сұраныстың қажетті деңгейін қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

Сонымен қатар, шығыс саясаты әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету, бюджеттік шығыстарды әлеуметтік-экономикалық дамудың басым бағыттарына шоғырландыру, бюджет қаражатын пайдаланудың тиімділігін арттыру және «бюджеттік тәуелділікті» азайту және Ұлттық қордың ресурстарын тиімді пайдалану сияқты негізгі міндеттерді шешуді қамтиды.

Бюджет саясатының алдағы үш жылдағы басымдылығы мемлекеттік қаржының тұрақтылығын сақтау, бюджет қаражатын үнемдеу және мемлекеттік шығыстардың тиімділігін арттыру болып қала береді.

Ағымдағы әлеуметтік міндеттемелерді және инфрақұрылымды дамыту үшін бюджеттің мүмкіндіктері, ең алдымен, кірістің көлеміне байланысты болады. Салық саясатының шеңберінде салық жүйесінің экономикалық пайдасын арттыру, оның ішінде теңгерімсіздіктерді жою және салық салу базасын ұлғайту жұмыстары жалғасады.

Бюджетті қалыптастыру және орындау тиімділігі мен тиімділігі көрсеткіштеріне негізделген, сондай-ақ қызмет нәтижелерін бағалаудың жылдық жүйесі мен жергілікті атқарушы органдардың басшылыққа алатын салалар мен салалардағы мақсаттары мен міндеттеріне қаншалықты қол жеткізетінін анықтайтын жүйе бар.

Егер экономикадағы жағдай өзгерсе, бюджет саясатын түзету үшін, оның ішінде бюджет параметрлерін нақтылау арқылы жедел және икемді шаралар қабылданатын болады.

Мемлекет басшысының «Қазақстан-2050» Стратегиясында, «Нұрлы жол - болашаққа бастар жол», «Қазақстан жаңа жаһандық: өсу, реформалар, даму» және «Қазақстанның үшінші жаңғыртылуы: жаһандық деңгейде» Қазақстан халқына Жолдауында қойылған мақсаттарды ескере отырып, «2018-2020 жылдарға арналған бюджет шығыстарының негізгі басымдықтары

Жұмыспен қамтудың өсуі. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы мемлекеттің саясаты оның мақсатты сипатын нығайту арқылы әлеуметтік көмекке оңтайландыруға бағытталады.

Аз қамтылған азаматтарды жұмыспен қамтудың белсенді нысандарына тарту мақсатында әлеуметтік келісімшарт негізінде әлеуметтік жағдайы төмен отбасыларына шартты қолма-қол ақшалай жәрдемақы төлеу бойынша «Өрлеу» пилоттық жобасын жүзеге асыру жалғасуда.

Аймақта жұмыспен қамтамасыз ету жаңа жұмыс орындарын құру, уақытша жұмыспен қамтуды кеңейту және жұмыссыздарды жұмыспен қамту арқылы жүзеге асырылады. Мемлекеттік және мемлекеттік бағдарламалар шеңберінде халықтың осал топтарын жұмыспен қамтуға халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу үшін кешенді жоспар жасалуда.

Азаматтарды кәсіпкерлікке тарту және жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету мақсатында Үкімет 2017-2021 жылдарға арналған Өнімді жұмыспен қамтуды және бұқаралық кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасын қабылдады.

Осы бағдарлама бойынша өзін-өзі жұмыспен қамтығандар, жұмыссыздар және біліктілігі жоқ адамдар үш салада өнімді жұмысқа тартылады.

Бірінші бағыт бойынша «Талап етілетін мамандықтар мен бизнес негіздеріндегі жаппай оқыту және біліктілікті арттыру» колледждерінде 2,5 жылға дейін және қысқа мерзімді кәсіптік оқытуды бір айдан алты айға дейін тегін кәсіптік біліммен қамтамасыз етіледі.

Екінші бағыт «Жұмыспен қамту-2020» бағдарламасы бойынша жұмыссыздарға, өзін-өзі жұмыспен қамтыған кәсіпкерлік әлеуеті мен ауылдық елді мекендерге, шағын қалалар мен қалаларға бизнес жобаларын жүзеге асыратын немесе жоспарлайтын ауыл шаруашылық кооперативтері үшін 8000 АЕК дейін микрокредиттер беріледі.

«Еңбек нарығына жұмысқа орналасу және еңбек мобильділігін қолдау арқылы еңбек нарығын дамыту» үшінші бағыт - әлеуметтік кәсіптік бағдар беру, мамандықты таңдауға көмектесу, оқыту және жұмысқа орналасу бойынша кеңес беру.

Ақтөбе облысында моноқалалар (Хромтау) және кіші қалалар (Алға, Шалқар, Темір, Қандыағаш, Ембі, Жем) экономиканың өсу орталықтары болып табылады.

Тұрмыстық тіршілікті қамтамасыз ету инфрақұрылымын дамыту - энергетика және жылу көздері, газ, жылу, электр энергиясы, сумен қамтамасыз ету және санитария жүйелерін дамыту, моноқалалар мен шағын қалалардың экономикалық әлеуетін дамыту қалалардың экономикалық әлеуетін ескере отырып, «2020 жылға аймақтарды дамыту бағдарламасы» және 2016-2020 жылдарға арналған Ақтөбе облысының аумағын дамытудың «Бизнестің жол картасы 2020».

Аймақтың шекаралас аудандарының әлеуетін іске асыруға ерекше көңіл бөлінеді. Аймақта шекаралық аумақтарды дамыту жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленді. Іс-шаралар жоспары негізгі инфрақұрылымдық жобаларды қамтиды:

- Каолин сазын өндіру және өңдеуді ұйымдастыру, Әйтеке би ауданының Үшқатты ауылында - 450,0 млн. теңге;

- Шоқаш кен орнында титан-цирконий кендерін өндіруді ұйымдастыру, Мәртөк ауданының Шандыша ауылы - 9180,0 млн. теңге

- Әйтеке би ауданының Ақтасты ауылына жылқы шаруашылығын 100 басқа кеңейту үшін- 35,0 млн. теңге;

- Қарғалы ауданындағы Петропавловка ауылында құс фабрикасын салу - 30,0 млн. теңге;

- «Весенне-Аралчинское» кен орнындағы Хромтау аймағында жылына 500 мың тонна қуаттылығы бар миналарды салу - 30,8 млрд.

- Әйтеке би ауданы Комсомол ауылында 280 орындық балабақша салу - 280,0 млн. теңге;

- Әйтеке би ауданындағы Ақкөл ауылында ішкі жердегі газ құбырының құрылысы - 157,5 млн. теңге;

- Әйтеке би ауданындағы Ақкөл ауылында жеткізу құбырын салу - 977,2 млн. теңге және т.б.

Іс-шаралар жоспарын іске асыру инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамытуға, еңбек ресурстарын қамтамасыз етуге, шағын және орта бизнесті дамытуға және ауыл үшін қалыпты өмір сүру жағдайларын жасауға көмектеседі. Жұмыссыздардың санын азайту, аз қамтылған отбасыларын азайту, халықты көбейту, жеке кәсіпкерлердің санын арттыру және мал мен құстың санын көбейтудің нысаналы индикаторлары сияқты мақсатты көрсеткіштерге жету бойынша шаралар көзделеді.

Адами капиталдың сапалы өсуі. Мемлекеттік бағдарламалардың іс-шараларын іске асыру жалғасады: «Денсаулық» денсаулық сақтауды дамыту, «100 нақты қадам» Ұлттық жоспары негізінде әзірленген 2016-2019 жылдар арасында білім мен ғылымды дамыту.

Білім беру саласында білімге қолжетімділікті қамтамасыз ету және білім сапасын арттыруға ерекше назар аударылатын болады.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жүйесінде мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың 3-6 жас аралығындағы балаларды толығымен қамту бойынша жұмыстар жалғастырылады. Мектепке дейінгі ұйымдардың желісін кеңейту мемлекеттік және жеке меншік балабақшаларды, шағын орталықтарды салу және ашу арқылы мемлекеттік-жекеменшік әріптестік механизмін дамыту арқылы демографиялық жағдайды ескере отырып жалғасатын болады.

2018-2022 жылдары 44,0 мың орынға 300-ден астам мектепке дейінгі білім беру мекемесі ашылады, оның ішінде республикалық және жергілікті бюджеттерден балабақшалар салу, жекеменшік балабақшалар мен шағын орталықтарды ашу. Мектепке дейінгі ұйымдарды кезең-кезеңмен енгізу және ашу жоспарын толық іске асыру шаралары қабылданып, 2019 жылға дейін

3-6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен 100% қамтуды қамтамасыз етеді.

2021 жылға дейін «Нұрлы жол» инфрақұрылымын дамыту бағдарламасының шеңберінде 2020 жылға дейінгі аумақтық даму бағдарламасы үш ауысымды оқытуды жою және апатты мектептер проблемаларын шешу үшін мектептер құрылысын жалғастырады.

Облыста 0 (мектеп жасындағы) + 11 жылдық білім беру жүйесінде 12 жылдық білім беруді кезең-кезеңмен жүзеге асыру жұмыстары жалғастырылатын болады яғни, Назарбаев Зияткерлік мектептерінің тәжірибесі негізінде білім берудің жаңартылған мазмұнын біртіндеп көшіру және үш тілде оқытуға жүйелі көшу жүзеге асырылатын болады.

Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінде 2017-2018 оқу жылынан бастап жұмысшы біліктілігі бойынша тегін техникалық және кәсіптік білім беру мүмкіндігіне ие болады, алғашқы кәсіптік мамандықты кепілдендірілген алуға көшуді бастау жоспарлануда.

Жұмыс берушілер мен азаматтардың бірлескен және ынтымақтастықта негізделген мемлекеттің қатысуы негізінде медициналық көмек көрсету бойынша кепілдіктер мен міндеттемелерді қамтамасыз ету үшін теңгерімді және тұрақты жүйені құру үшін 2018 жылы міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі енгізілетін болады. Міндетті әлеуметтік сақтандыруды енгізу мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың денсаулығы үшін бірлескен жауапкершілігін қамтамасыз етеді, сондай-ақ медициналық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігін арттыру, бірінші кезекте алғашқы медициналық-санитарлық көмекті дамыту, жеке медицинаны дамыту және денсаулық сақтау ұйымдары арасындағы бәсекелестікті арттыру.

2025 жылға дейін дене шынықтыру мен спортты дамытудың жоспарлы іс-шараларына сәйкес, бұқаралық спортты дамыту бойынша жұмыстар жалғасады, соның ішінде балалар футболы, балалармен жасөспірімдердің шайбалы хоккейі, жоғарғы спорт жетістіктері және спорт резервін даярлау жүйесі тұрғысында.

Болжамдық кезеңде бұқаралық спортты дамыту мақсатында Ақтөбе қаласында "Жоғары спорт шеберлігі мектебінде" 750 орынға арналған ғимараттарды және стадионды қайта салу, Әйтекеби ауданындағы Комсомол ауылында, Мәртөк ауылындағы 160 орынға арналған фитнес-фитнес кешенін салу жоспарлануда. Ақтөбедегі мұз сарайының құрылысы, Ақтөбедегі жауынгерлік өнер сарайының құрылысы және басқалары, соның ішінде мемлекеттік-жеке меншік әріптестік аясында.

Өңірлік деңгейде мемлекеттік қызметтердің сапасын арттыру халыққа мемлекеттік қызметтің сапасына қанағаттану деңгейін 81,1% -ға дейін арттыру арқылы қол жеткізілетін болады.

Мемлекеттік қызметтер көрсету үдерісін реттейтін нормативтік-құқықтық актілерге қызмет көрсетуді, шағымдарды және шиеленістерді бұзудың алдын алу мақсатында құрылымдық бөлімшелер жұмысында тәуекелдерді басқару жүйесі енгізілетін болады.

Мемлекеттік қызметтерді көрсетуді жақсарту мақсатында 2016 жылға арналған қоғамдық мониторинг нәтижелерін ескере отырып, сапаны жақсарту бойынша шаралар қабылданатын болады.

Индустриялық-инновациялық даму. Экономиканы әрі қарай әртараптандыру және жаңғырту үшін негізгі құрал - 2015-2019 жылдарға арналған индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру.

Индустриялық-инновациялық даму бағдарламалары, «Бизнестің жол картасы-2020» бизнесті қолдау және бизнесті дамытудың бірыңғай бағдарламасы, мемлекеттік бағдарламалар негізінде экономиканы, энергетика, көлік және газ инфрақұрылымымен қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қоса алғанда, басымдық ретінде қаржыландырылады.

Агроөнеркәсіп кешенін қолдауға бағытталған қаржыландыру іс-шараларына баса назар аударылатын болады. Осы бағытта фермерлердің қаржыландыруға қолжетімділігін кеңейту, сүтті және етті ірі қара мал шаруашылығын дамыту бойынша жобаларды іске асыру, сондай-ақ жемшөп өндірісін дамыту дамыту бойынша шаралар қабылданатын болады.

Бюджеттік инвестициялық саясаттың басымдықтары

Мемлекет басшысының 2012 жылғы 14 желтоқсандағы «Қазақстан-2050», 2014 жылдың 11 қарашадағы «Нұрлы жол - болашаққа бастар жол» стратегиясы, «Қазақстанның үшінші жаңғыртылуы: 2017 жылғы 31 қаңтардағы жаһандық бәсекеге қабілеттілік» стратегиясы Қазақстан халқына жолдауында қойылған міндеттерді ескере отырып, бюджеттік инвестициялардың басымдылығы экономиканың өсуіне және халықты жұмыспен қамтуға мультипликативті әсер ететін салалар болады.

Мемлекеттік инвестициялық жобаларды іске асыру үшін қаржыландырудың қосымша көздерін тарту мемлекеттік-жеке меншік әріптестіктері арқылы жүзеге асырылатын болады.

Бюджеттік инвестициялық саясаттың негізгі бағыттары:

Осы бағытта «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасының, Қазақстан Республикасының 2015-2019 жылдарға арналған индустриялық-инновациялық дамуының және мемлекеттік бағдарламалардың жүзеге асырылуы жалғасады.

Су және жылу желілерінің инфрақұрылымын жаңғырту арқылы инфрақұрылымды дамыту.

2017-2018 жылдарға «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша жылу, су және санитарлық-эпидемиологиялық жүйелерді қайта құру және салу үшін 10 жобаны іске асыруға 2,3 млрд. теңге бөлінген.

Өңірлік даму бағдарламасы аясында 2017 жылы 22 жобаны жүзеге асыру үшін (оның 10 РБ, 12 жоба) және жергілікті бюджеттен сумен жабдықтау және су бұру үшін Беларусь Республикасынан 2,2 млрд. теңге, 1,1 млрд. теңге жергілікті бюджеттен бөлінді.

Орталықтандырылған сумен жабдықтау және су құбыры желілерін 103,7 км-ден астам салу және қайта құру арқылы 4884 адамды қамту жоспарланып отыр.

Шағын және орта бизнесті және жұмыспен қамтуды дамыту үшін бірыңғай бизнесті қолдау және «Бизнестің жол картасы-2020» бизнесті дамыту бағдарламасымен жалғасады.

Әлеуметтік саланы жаңғырту, денсаулық сақтау нысандарының құрылысы, оның ішінде облыстық туберкулезге қарсы диспансер құрылысы және облыстық перинаталды орталықты салу, 11 объектіге арналған құрылыс-монтаж жұмыстары, 15 нысанның жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеу сияқты әлеуметтік саланы жаңғырту жоспарланып отыр.

Мемлекеттік-жеке серіктестік шеңберінде 5 нысанның құрылысы жүріп жатыр (жедел жәрдем стансасы, офтальмологиялық аурухана, стоматологиялық клиника, Батыс-2 және Нұр-Ақтөбе ықшам аудандарында ауысымына 500 келушіге арналған емхана).

Сондай-ақ, МЖС шеңберінде 2017 жылы аудандарда 20 медициналық мекеменің (10 дәрігерлік амбулатория, 4 фельдшерлік-акушерлік пункт, 6 медициналық орталық) құрылысы және Позитрон эмиссиялық томографиясы орталығы құрылуда.

Білім беру саласында мектепке дейінгі ұйымдардың желісін кеңейту, апатты мектептерді жою, студенттердің жетіспеушілігін төмендету және жаңа мектептер салу арқылы бейімделген үй-жайларда оқыту проблемаларын шешу бойынша жұмыс жалғасады.

Әлеуметтік сала мемлекеттік-жеке әріптестік механизмдерін іске асырудың басым бағыттарының бірі болады.

Халықтың тұрмыс жағдайын жақсарту, қолжетімді баспанамен қамтамасыз ету «Нұрлы Жер» тұрғын үй құрылысы бағдарламасымен жүзеге асырылатын болады, ол жалпы тұрғындар үшін тұрғын үйге қолжетімділікті арттыру үшін тұрғын үй құрылысын ынталандыруға бағытталған.

Мемлекеттік тұрғын үй саясатында акценті тікелей бюджеттен тыс қаржыландыруға аударылатын болады.

Нұрлы жер тұрғын үй құрылысы бағдарламасының шеңберінде тұрғын үй қорын ұлғайту және ипотекалық несиелер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау есебінен, тұрғын үй құрылыс жинақтау жүйесі арқылы несиелік тұрғын үй (Қазақстанның тұрғын үй жинақ банкі» тұрғын үйге қолжетімділігін ұлғайту, тұрғындарды әлеуметтік осал топтары үшін жалдамалы және коммерциалық тұрғын үймен қамтамасыз ету және іскерлік тұрғын үй құрылысын қолдау.

Осы бағдарлама аясында 2017 жылы облыс 650,0 мың шаршы метр тұрғын үй енгізуді жоспарлап отыр.

Қаржыландырудың барлық көздері есебінен бесжылдық кезеңде тұрғын үй құрылысы көлемі 3,6 млн шаршы метрді құрайды.

Базалық сценарий бойынша экономиканы дамытудан күтілетін сыртқы жағдайлардың есебінен жәнеде 2018-2020 жылдардағы экономикалық салалардың болжамды даму қарқынын ескере отырып, жергілікті бюджет кірісінің өсуі (трансферттерді қоспағанда)2018 жылы 98,3 млрд. теңгеден бастап 2020 жылға 105,9 млрд. теңгеге дейін өсуі болжанады.

2018-2020 жылдарға арналған жергілікті бюджет кірістерінің болжамы салық кодексінің және басқа да нормативтік-құқықтық актілердің ережелерін ескере отырып, орта мерзімді кезеңге арналған көрсеткіштерді болжамы негізінде есептелген.

Бюджеттің түсімдерінің өсуі, негізінен, жергілікті бюджеттің кірістерінде 94,6% құрайтын салық түсімдерінің болжамды ұлғаюымен қамтамасыз етіледі.

Салық түсімдерінің ұлғаюы экономиканың болжамды өсуі, тауарлар импортының өсуі, салалардағы өндірістің өсуі есебінен оның ішінде индустрияландыру картасының инвестициялық жобалары шеңберінде жаңа өндірістік нысандарды пайдалануға енгізілуі ықпал ететін болады.

Әлеуметтік-экономикалық даму міндеттерін ескере отырып,

2018-2020 жылдарға арналған облыстың бюджет шығындарының негізгі басымдықтары:

1) мемлекеттік әлеуметтік міндеттемелерді толық көлемде орындау;

2) өнімдік жұмыс және бұқаралық кәсіпкерлікті дамыту арқылы халықты жұмыспен қамтуға ынталандыруды қамтамасыз ету

3) көлік инфрақұрылымын дамыту;

4) әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту;

5) өндірістік инфрақұрылымды дамыту;

6) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымын жаңғырту;

7) шағын және орта бизнестің дамуына қолдау көрсету