Электрлік сигналдарды күшейткіштер
Жыл сайын көбірек электронды құрылғылар пайда болады және олар жиі бұзылады. Жөндеу жұмыстарына көп ақша жұмсалады, кейде құрылғы құнының 50 пайызына дейін жетеді. Бір қызығы, транзистордың қалай жұмыс істейтіні туралы бастапқы біліммен бұл бұзылулардың кейбірін өзіңіз жоюға болады. Неге ол? Көбінесе транзисторлар істен шығады.
2. Кілттік режимдегі транзистордың жұмыс ерекшеліктері.
Цифрлық және импульстік техникада ортақ эмиттерлі кілт кең таралған (5.21-сурет). Сұлбадағы – шығыс сигналы алынатын коллекторлық жүктеме. Кіріс сигнал U1 транзисторға, резистор Rб арқылы беріледі, ол U1 өзгерген кездегі кіріс токты шектейді. Сыртқы түрі бойынша сұлбаның күшейткіш каскадтан айырмашылығы жоқ. Негізгі ерекшелігі кілттің жұмыс істеу режимінде. Режим кіріс сигналдың шамасымен және сұлба параметрлерімен қамтамасыз етіледі. Егер транзистор күшейту режимінде тек активті облыста аз кіріс сигнал режимінде (сызықты режим) жұмыс істесе, онда кілтте – үлкен сигнал режимі (кілттік режим) болады. Кіріс кернеу кілттің қосылу және ажыратылу деңгейінің шегінен шығып кетеді.
Кезекті ауысып қосылудан кейін транзистор ток тоқтату күйінде немесе қанығу күйінде (немесе қанығуға жақын, егер кілт қанықпаған болса) болады. Ауысып қосылған кезде ол активті режимде.
5.22-суретте ортақ эмиттерлі кілттің статикалық беріліс сипаттамасы келтірілген, мұндағы - транзистордың қанығу шекарасы.
қанығу шартынан анықталады iб ≥ Iбн. Оған ; мәндерін қойып, аламыз.
Шығысында оған коллектордағы Uкж қалдық кернеуге тең кернеуі сәйкес келеді.
Жабық транзистор үшін , мұндағы Iб0–транзистордың жабылған кезіндегі базадағы кері ток.
Транзистор болған кезде жабылады және ажыратылу деңгейі .
болғандықтан, деп есептеуге болады. Осы деңгейге сәйкес шығыс кернеу болғандықтан, деп есептеуге болады.
Сипаттамадағы CD – қанығу бөлігі (кілт қосылған), АВ – ток тоқтату бөлігі (кілт ажыратылған), ВС – активті режим (кілттің ауысып қосылуы).
Осы режимдерді шығыс сипаттамалардан қарастырайық.
Транзистордың берілген типі бойынша ОЭ сұлбаның шығыс сипаттамаларының тобы (5.23-сурет) және берілген кедергі Rк үшін теңдігі бойынша жүктеме сызығы жүргізіледі.
болғанда , ал болған кезде .
Координаттары осыған тең нүктелер түзумен қосылады. Бұл жүктеме сызығы болады.
1-мен белгіленген нүкте ток тоқтату режиміне сәйкес келеді, .
Бұл режимде екі өткел де (эмиттерлік және коллекторлық) кері бағытта ығысады ( , ) және жабық болады. Бірақ аздаған жылулық токтар , , ағады. Эмиттердің жылулық тогы коллектордың жылулық тогынан біршама аз болғандықтан, , а деп есептеген жөн.
Бұл жағдайда коллектор кернеуі болады.
Кіріске үлкен оң кернеу берілгенде, транзистор қанығу күйінде болады (3-суреттегі 2-нүкте). Екі өткел де тура бағытта ығысады ( , ). Өткелдердегі кернеулер аз, қалдық кернеу нөлге жақын болады. Барлық үш электрод та эквипотенциалды, яғни транзисторды қысқа тұйықтаушы ретінде қарастыра аламыз және кілттегі токтар тек сыртқы тізбектердің параметрлерімен ғана анықталады.
Активті режимге 3-нүкте сәйкес келеді (5.23-сурет). База тогы өзгерген кезде коллектор тогы өсіп ( ), ал коллектордағы кернеу кемиді ( ).
Достарыңызбен бөлісу: |