«Автоматтандырылған басқару жүйесі»


Практикалық сабақ 13. Компьютерлік желілер және телекоммуникация БАЖ-н техникалық қамтамасыз ету ретінде



бет13/17
Дата04.01.2022
өлшемі1,9 Mb.
#109118
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Байланысты:
e125ac95-36f5-11e3-a987-f6d299da70eeАСУ 3

Практикалық сабақ 13. Компьютерлік желілер және телекоммуникация БАЖ-н техникалық қамтамасыз ету ретінде

Сұрақтар:

1. Локальді желілер типтері.

2. Локальді және территориалық-орналастырылған есептеу желілері.

3. Базалық желілік топологиялар.

4. Желілік техникалық және программалық құралдар.

5. Ақпараттың негізгі берілулері.
Практикалық сабақ 14. БАЖ –cі транспортты жүйелерде процестерді оптимизациялау құралы ретінде
Сұрақтар:

1. Транспортта БАЖ-н құрудың дәрежесі мен құрылымы, олардың функциялары.

2. Тасымалдауды автоматты диспетчерлік басқару жүйесінің құрамы мен тапсырмасы.

3. Маршруттардағы жылжымалы құрам жұмысын оперативті басқару тапсырмасының қойылымы.

4. Жолаушы тасымалдауларын оперативті басқару.
Практикалық сабақ 15. Автомобильді транспорттағы БАЖ-нің даму болашағы
Сұрақтар:

1. Ақпаратты технологиялар нарығындағы конкуренттік күрес .

2. Телекоммуникация құралдарының сапалық даму салдары

3. БАЖ-нің техникалық құралдарының даму болашағы



4. студенттің өздік жұмысы

4.1. Студенттің өздік жұмысын ұйымдастыруға арналған әдістемелік ұсыныстар.



СОӨЖ тапсырмасы

Бастапқы екі тапсырма студенттен теориялық материалдың мазмұнын сұрайды. Үшінші тапсырмадан бастап, сауда - саттық мекемесі - универсам жұмысшылары туралы дайын деректер базасындағы берілгендерді манипуляциялауға арналған тапсырмалар. Деректер базасы MS Excel кестелік процессоры ортасында құрылып, информатика кафедрасының оқу класстарының иілгіш дискілерінде сақталған. Олар папка түрінде және файл түрінде сақталған, олардың атын оқытушы практикалық сабақ барысында жариялайды.

Оқу ДБ-сы (қосымшада) 1-кестеде көрсетілген, бағандық негізгі берілгендерден тұрады.

Кесте1. Универсам жұмысшылары туралы деректер базасының өрістерінің аты.



Баған

Өріс аты

Түсіндірулер

A

Фамилиясы

Жұмысшы фамилиясы

B

Аты

Жұмысшы аты

C

Әкесінің аты

Жұмысшының әкесінің аты

D

Жынысы

Жұмысшының жынысы

E

Туған күні

Жұмысшының туған күні

F

Қызметі

Жұмысшының орындайтын қызметі

G

Табысы

Жұмысшының ақшалай табысы

H

Жанұя жағдайы

Жұмысшының жанұя жағдайы

I

Бала саны

Жұмысшының жанұясындағы бала саны

Ескерту: Жынысы м немесе ж әріптерімен кодталады . Жанұя жағдайы келесі мәтіндік мәндермен берілуі мүмкін: бойдақ,ұйленген,айрылысқан,жесір,күйеуге шыққан, күйеуге шықпаған. Қызметтері: директор, бухгалтер, сатушы 1кат., сатушы 2кат., сатушы 3кат.,жинаушы, жүк тасушы және т.б.


СОӨЖ №1. 2-кестеде берілген ұғымдардың, құралдардың, технологиялардың мәнін түсіндіру.
Кесте 2. Жеке тапсырма нұсқасы

Сонғы сан сынақ кітапшасы №

Мазмұндама тақырыбы

0

Деректер базасының және ақпараттық жүйенің анықтамасы.



1

Берілгендер моделі. Берілгендер анықтамасы және оларды сақтау.

2

Атрибут, домен ұғымдары.



3

Берілгендерді басқару және өңдеу .

4

Берілгендерді басқару және өңдеу.


5

МҚБЖ-дағы берілгендер типі.

6

ДБ-сының моделдері,ДБ-сының реляциондық моделі



7

МҚБЖ –да ДБ-н құру этабы

8

МҚБЖ- да ДБ-на сұраныс құру .



9

Офистік программада қолданушылық қосымша құру.


СОӨЖ №2. 3-кестеде келтірілген, Internet глобальді компьютерлік желіде қолданылатын құралдар мен технологияларға сипаттама беру.

Кесте 3. Жеке тапсырма нұсқасы



 нұсқа №

Мазмұндама тақырыбы

0

Ақпаратты жүйені өңдеуде есептің құрылымы неліктен негізгі фактор болып табылады ?

1

Есептің қойылымы ақпараттық жүйенің классификациясына қалай әсер етеді?

2

Басқару есеп беруді құрушы ақпараттық жүйенің ерекшеліктері қандай?

3

Альтернативті шешім өңдейтін ақпаратты жүйенің түрлері мен ерекшеліктері қандай ?

4

Ақпаратты жүйелердің классификациялануындағы функционалдық белгінің мәні қандай ?

5

Оперативтік дәрежедегі АЖ-дің, мамандарға арналған АЖ-дің, орта буын менеджерлері үшін стратегиялық АЖ-дің рөлі мен функциялары ?

6

Автоматталу дәрежесі бойынша, қолдану аумағы бойынша ақпаратты қолданудың сипаттамасын ақпаратты жүйелердің классификациясына келтіріңдер.

7

Жүйені классификациялаудаға басқару дәрежесі дегеніміз не?

8

Ақпараттық жүйе дегеніміз не?

9

Ақпараттық жүйе қалай дамыды?

СОӨЖ №3. MS Excel кестелік процессоры ортасында құрылған, универсам жұмысшыларының берілгендерінен тұратын, кадрлар бөлімінің бар ДБ-ның құрылымын сипаттау. Сонымен қатар, 4-кесте көшірмесін толтыру арқылы ДБ-ғы өріс санын және әр өрістің берілгендерінің типін(форматын) көрсету(мәтіндік, сандық, ақшалық/қаржылық, мерзімдік)
Барлық нұсқа үшін ортақ тапсырма.

Кесте4 . Универсам жұмысшылары туралы деректер базасының сипаттамасы.

ДБ-сы алатын ұяшық диапазоны - A1 : I80.

ДБ-ның өріс саны - _____.

ДБ-ғы жазулар саны - _____.


Баған

Өріс аты

Берілгендер типі

A

Фамилиясы




B

Аты




C

Әкесінің аты




D

Жынысы




E

Туған күні




F

Қызметі




G

Табысы




H

Жанұя жағдайы




I

Бала саны



СОӨЖ №4. 5-кестеде берілген критерийлерге байланысты ДБ-ның екідәрежелі реттелуін жүзеге асыру. Сонымен қатар, бірінші этапта бірінші критерийге сай, екінші этапта бірінші критерийдің бірдей мәні бар жазулар үшін, екінші критерийге сай сұрыптаулар жүргізу. Диапазонды сұрыптау диалогты терезесі түрінде берілген суреті (төменде 4-тапсырманың орындалуында көрсетілген) қолданып қолданушының әрекетін қадаммен толықтай көрсету.


Кесте 5. Жеке тапсырма нұсқасы

Нұсқа №

Сұрыптау критериилері

Бірінші

Екінші

0

Алдымен еркектер, сонан соң әйелдер

Жұмысшы жасының кемуі бойынша

1

Қызметтерін алфавит бойынша

Жұмысшы жасының өсуі бойынша

2

Алдымен еркектер, сонан соң әйелдер

Фамилияларын алфавит бойынша

3

Қызметтерін алфавит бойынша

Табыстарының кемуі бойынша

4

Алдымен еркектер, сонан соң әйелдер

Қызметтерін алфавит бойынша

5

Алдымен әйелдер, сонан соң еркектер

Бала санының кемуі бойынша

6

Қызметтерін алфавит бойынша

Алдымен әйелдер, сонан соң еркектер

7

Алдымен әйелдер, сонан соң еркектер

Табыстарының өсуі бойынша

8

Алдымен еркектер, сонан соң әйелдер

Бала санының өсуі бойынша

9

Фамилияларын алфавит бойынша

Аттарын алфавит бойынша

СОӨЖ №5. 6- кестедегі фильтрлеуге сәйкес, автофильтр операциясы арқылы, ДБ жазуын өңдеу. Қолданушыға қажет әрекеттерді қадам бойынша сипаттау. Сонымен қатар қолданушы автофильтрі диалогтық терезесін ұсыну(5-тапсырманың орындауын қараңыз)

Кесте 6. Жеке тапсырма нұсқасы


Соңғы сан сынақ кітапшасы №

Фильтрация критериі

0

“Ми”-дан немес “Ни”- дан басталатын фамилиялар

1

Бастапқы әрпі “Б”, 3-ші әрпі“р” болатын фамилиялар

2

Баласы жоқ немесе төрттен көп баласы барлар

3

Барлық категориядағы сатушылар

4

Аттары “Александр” немесе“Алексей” болатындар

5

Жесірлер

6

Әкесінің аты “Александрович” немесе “Александровна” болатындар

7

Табыстары 2500 нан 3000 руб. болатындар

8

Кез келген бөлімше бастығы мен олардың орынбасарлары

9

Бойдақ еркектер мен күйеуге шықпаған әйелдер

СОӨЖ №6. 7- кестедегі фильтрлеуге сәйкес, көп қадамды автофильтр операциясын қолдану арқылы, ДБ жазуын өңдеу. Қолданушы орындауы керек қадамдар тізбегін толықтай жазу керек.

Сонымен қатар, қолданбалы қолданушы автофильтрі диалогтық терезесін сурет ретінде ұсыну(5 және6-тапсырманың орындалуын қараңыз)

Кесте 7. Жеке тапсырма нұсқасы




Нұсқа №

Фильтрация критериі

0

Табысы 2000 руб. Асатын еркектер.

1

Табысы 2000 руб. кем кез –келген категория сатушысы.

2

Кассир немесе кассир-контролер әйелдер

3

Балалары бар жесір немесе айырылысқан әйелдер .

4

Балалары жоқ күйеуге шықпаған немесе айырылысқан әйелдер

5

Балалары бар айырылысқан әйелдер

6

Табыстары 2500 руб. кем жесір әйелдер мен еркектер.

7

1 және2- категориядағы күйеуге шықпаған әйелдер

8

Елена немесе Вера атты кез келген категориядағы

9

Бухгалтер еркектер

СОӨЖ №7. Кеңейтілген фильтр операциясын қолданып, 6 тапсырма критерийлеріне сәйкес бір қадамды фильтрлеуді орындау. Сәйкес критерийлер блогын ДБ кестесінің соңына орналастыру. Қолданушы орындауы керек қадамдар тізбегін толықтай жазу керек. Сонымен қатар, осындай блогтың қолданылатын бөлігі мен кеңейтілген фильтр диалогтық терезесін сурет ретінде ұсыну(7-тапсырманың орындалуын қараңыз)
СОӨЖ №8. Деректер базасымен жұмыс категориясы функциясын қолдану арқылын ДБ-на сұраныс жіберу. Қолданушы орындауы керек қадамдар тізбегін толықтай жазу керек. Сонымен қатар, осындай блогтың қолданылатын бөлігі мен сәйкес есептеу формуласын келтіру (8-тапсырманың орындалуын қараңыз). Сұраныстар нұсқасы 8- кестеде келтірілген.
Кесте 7. Жеке тапсырма нұсқасы


нұсқа №

Деректер базасына сұраныс

0

Кез келген категория сатушыларының табысы мөлшері

1

Жесір әйелдер мен еркектердің саны

2

Еркектердің максималдық табысы

3

Әйелдердің минималды табысы

4

1-категориядағы сатушы әйелдер

5

Кез келген бөлім бастығының орташа табысы

6

Айырылысқандардың балаларының қосындысы

7

Бухгалтерлердің орташа табысы

8

Табысы 2500 руб. асатын үйленбегендердің саны.

9

Жесір әйелдер мен еркектердің балаларының саны

СОӨЖ №9. Құрама кесте құру операциясын қолдану арқылы ДБ-на айқасқан сұраныс жіберу. Қолданушы орындауы керек қадамдар тізбегін толықтай жазу керек. . Сонымен қатар, 3-4-қадамның диалогтық терезесін сурет ретінде ұсыну. Қосымша кесте мастері(9-тапсырманың орындалуын қараңыз). Сұраныстар нұсқасы 9 - кестеде келтірілген

Кесте 7. Жеке тапсырма нұсқасы


Нұсқа  №

ДБ-на сұраныс

0 немесе 5

Әйелдер үшін және еркектер үшін жеке әр қызметтегі жұмысшылар саны

1 немесе 6

Әйелдер үшін және еркектер үшін жеке жанұя жағдайлары әр топтағы жұмысшылардың балаларының саны

2 немесе 7

Әйелдер үшін және еркектер үшін жеке әр қызметтегі жұмысшылардың орташа табыстары.

3 немесе 8

Әйелдер үшін және еркектер үшін жеке жанұя жағдайлары әр топтағы жұмысшылардың максималды бала саны

4 немесе 9

Әйелдер үшін және еркектер үшін жеке әр қызмет түрінің максималды табыс мөлшері


СОӨЖ- н орындауға арналған әдістемелік нұсқау

1 және 2- тапсырмалар әрқайсысы қолжазбамен 8-10 бет болатындай орындалуы керек. 1-тапсырманың нұсқаларын орындау офистік қосымшалармен соның ішінде MS Access МҚБЖ-мен байланысты. Сонымен қатар, тек материал соңындағы әдебиеттермен шектелмей, компьютерлік тақырыптарға байланысты журналдарды, Internet желісін де пайдалану керек.

4-9 –тапсырмалар ДБ-на сұраныс сценарилерін құрау арқылы орындалады. Бұндай сценарийлер сәйкес ұяшық диапазондарын ерекшелеу, құралдар мәзірінің пунктерін таңдау, диалогтық терезелердің өрістерін толтыру және т.б (тапсырманы орындауға арналған мысалдарды қараңыз)қолданушы әрекетін толықтай сипаттау керек. Мұндай жолмен жасалған материалдар информатика кафетрасының компьютерлік класстарында практикалық сабақтарында тапсырмаларды оперативті түрде орындауды қамтамасыз ету керек.

4-9- тапсырмаларды үйден орындау да қабылданады. Бұндай жағдайда тапсырманың орындалуымен бірге ДБ-на сұраныс нәтижелері баспаға шыққан түрінде өткізіледі. Ал ДБ-сын студент дискетпен немесе басқадай тасымалдау құралы арқылы сәйкес файлдың көшірмесін әкелуі қажет.

Ерекше жағдай ретінде, 1-3- тапсырмаларды 1-бақылау ретінде өткізуге болады. Практикалық сабақ кезінде студент ДБ-на сұраныстың жүзеге асыру нәтижесін қағазға түсіріп отыруы керек, содан соң, өзінің іс-әрекетін сәйкес сценаримен толықтырады. Бірақ мұндай қосымшаға берілетін уақыт бірнеше күн ғана болуы керек.

5-9- тапсырмалар берілген іздеу критерийіне сәйкес, берілгендерді іздеу мен өңдеумен байланысқан ДБ-на сұраныстың орындалуынан тұрады. . Мұндай сұраныстар MS Excel кестелік процессор ортасында келесідей әдістерден тұрады:





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет