Қазақ халқының СƏулет өнері ежелгі қҰрылыстар
жүктеу/скачать 4,98 Mb. Pdf көрінісі
|
СЕН БІЛЕСІҢ БЕ 501-600
| ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ
СƏУЛЕТ ӨНЕРІ ƏЙГІЛІ ЕСКЕРТКІШТЕР Қазақстан тəуелсіздік алған уақыттан бергі жылдарда салынған архитектор- лық ескерткіштерді төрт топқа бөлуге болады. Алғашқы топқа ата-бабалар мен та- рихи тұлғаларға арналған ескерткіш тер жатады. Бұлар: Қорқыт ата мемориал ды кешені (Қызылорда), Домалақ ана мұ- нарасы (Оңтүстік Қазақстан облысы), Бекет ата мешіті (Маңғыстау), Сарайшық (Атырау облысы), Қарасай, Ағынтай батыр кесенелері (Айыртау, Солтүстік Қазақстан облысы). Қазақ халқының тарихи тұлғалары- на арналған ескерткіштер: Мұхаммед Хай дар Дулат (Тараз), Əбілқайыр (Ақ- төбе), Абылай хан (Алматы), Бейбарыс сұлтан (Атырау), Шақшақ Жəнібек (Арқалық), Қаракерей Қабанбай (Астана), Əйтеке би, Қазыбек би, Төле би (Астана), Ш.Уəлиханов (Кішкенекөл, Солтүстік Қазақстан облысы), Абай, Шəкəрім (Семей), Абай (Астана). Бұл ескерткіштердің пайда болуы ұлттың тарихи танымының жаңғырып, рухани мұраларға деген ынтасының өскендігін байқатады. 2001 жылы 27 тамызда Алматы қаласынан 35 км қашықтықта Алматы – Бішкек тас жолының бойынан қазақ халқының жоңғарларға қарсы соғысына арналған мемориал ашылды. Бұл ескерткіш 300 жыл бойы жоңғар басқыншылығына қарсы тұрып келген қазақ халқының ерлігі мен бірлігін танытады. Тəуелсіздік кезеңіндегі ескерткіштердің екінші тобы қазақ халқының белгілі қайраткерлеріне арналған. Мұның қатарына А.Байтұрсынов (Қостанай), М.Жұмабаев (Солтүстік Қазақстан), С.Торайғыров (Павлодар), Қажымұқан (Оңтүстік Қазақстан), Қ.Сəтбаев (Алматы) ескерткіштері жатады. Үшінші топ ескерткіштерін «қаһармандар» деп атауға болады. Олар: Б.Момышұлы (Тараз), Мəншүк пен Əлия (Алматы), С.Нұрмағанбетов (Көкшетау) ескерткіштері. Осы топтың қатарына Астана, Тараз, Шымкент қалаларындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған мемориалды кешендерді қосуға болады. Ескерткіштердің төртінші тобы əдебиет жəне өнер қайраткерлеріне арналған. Соңғы онжылдық ішінде Ж.Жабаевқа (Алматы), Н.Байғанинге (Ақтөбе), М.Əуезовке (Шымкент), А.Пушкин мен Т.Шевченкоға (Алматы) ескерткіштер орнатылды. |