Мели-Шиха патшаның кудуррасы

  13. Күлтегін ескерткіші қыш маңдайшасындағы диск 

Шумер тіліндегі құдайлар атауына тоқталайық. Урдың үшінші әулеті кезінде шумер құдайларының алатын орны тәртіпке келтірілді, ең басында – Энлиль оның жанында аспан құдайы – Ан және су асты мен даналық құдайы – Энкі және жеті немесе тоғыз құдайлар (аспан кеңесін құрайтын), соның ішінде күн құдайы – Ут (От), (11-сурет), ай құдайы – Нана немесе Зуэн, таңғы жұлдыз құдайы – Инана, тозақ құдайы – Не – уну – галь және т.б. Күн құдайы Ут (От) таңбаларын кейінгі түркілік кезеңнен де табуға болады (12-13 сурет).

Әрбір тайпа немесе «уру» (ру) - қамқоршы құдайы – мырзасын «Басал немесе бел» ал құдай анасын «астар немесе иштар» деп атаған. Иштар (Урукта – Инана – Иннин) – ұлы күрескер, махаббат және құнарлық құдайы (15-сурет). Европалық зерттеушілердің көпшілігі Иштар атауын «астра» түбірінен іздестіреді. Ал, біз оны Уруктағы аталуы бойынша Инана «Ұлы Ана» (қазақтың Ұмай анасы) деп қарастырғанды жөн санаймыз. Сонымен қатар Иштардың махаббат және құнарлық құдайы және тіршілікті оятушы (тірілтуші) екендігін ескерсек, сол мағынада «Құштарлықты» да бере алады. Бұл құдай ананың түркілік дәуірдегі мүсіндік көріністері бүкіл далалық өлкеде тас балбалдар, кемпіртастар, әйел-тастар арқылы таралған(14,16-сурет). Оны төмендегі мүсіндік салыстырулар арқылы да байқауға болады.