10. Үстірт. Әктастағы сызба (Тас, қола дәуірі). Бәйте – І-ІІІ.
Міне бұл жорамал оқулығындағы сызбалардың бейнесіне қарап отырып (9-сурет), одан адам ұрығын (эмбрионын) көруге болады. Сірә, шумерлердің қалалары – Ур, Урук, Умма – деп аталуы, ру тайпаларының - уру, урут деп аталуы да осы «ұрық» сөзінен шығып жатқан секілді. Бұл «алғашқы, жаратылыс» дегенді білдіруі де мүмкін. Гректердің лабринті, сақтардың мұртты обаларының осындай ирек шеңберлер жиынтығынан тұратыны да шумердерден қалған мұралар болар. Маңғыстау өңірінде табылған сарматтар дәуірінің ескерткішіндегі сызбаның (10-сурет) шумерлердің жорамал кітабындағы сызбалармен ұқсастығы айқын көрінеді. Түркілердің, кейіннен солардық ұрпағы қазақтардың шаруашылық тәсіліне орай, түрлі әдет ғұрыптық рәсімдерді, соның ішінде мал ішегін (қан-жыны), жауырынын, жіліктерін жорамал жасауға пайдалануы тіпті біздің заманымызға дейін келіп жеткен. Олай болса, түркілік дәстүрлер мен шумерлік ырым-жоралғылардың сабақтасып жатқандығы негізсіз емес.
Достарыңызбен бөлісу: |