«Қазақ тілі» пәнінен қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 11-сыныпқа арналған мемлекеттік емтихан (эссе) тақырыптары

2. «Ұлттық тарихи жәдігер – ұлт құндылығы» екенін дәлелдеп жазыңыз.

3. «Еңбек нарығына сай мамандық таңдау маңызды» тақырыбында өз позицияңызды ұсынып, дәлелдер келтіре отырып жазыңыз.

4. «Біріңді, қазақ, бірің дос, Көрмесең, істің бәрі бос» деген өлең жолдарындағы тұжырымдалған мәселеге өз көзқарасыңызды дәлелдер келтіре отырып жазыңыз.

5. Әлемде балет өнеріне тыйым салған мемлекеттер бар. Балеттің денсаулыққа зияны туралы да естіп жатамыз. Сіздің ойыңызша, балет өнеріне тыйым салу керек пе? Пікіріңізді дәлелдеп, эссе жазыңыз.

6. Бүгінгі жастардың тіл жұтаңдығының себептері неде? Пікіріңізді дәлелдеп жазыңыз.

7. Шешендік туа біткен қасиет пе әлде үйренуге болатын өнер ме? Өз пікіріңізді дәлелдеп жазыңыз.

8. С.Сейфуллиннің «Сыр сандық» өлеңіндегі нағыз досқа тән қасиеттерге өз көзқарасыңызды танытып, сыни талдау жасаңыз.

9. Қ.Аманжоловтың «Өзім туралы» өлеңінде өзін қалай таныстырады? Ақын бойындағы ұлттық мінез бен қасиеттерді анықтап, талдап жазыңыз (Қасым Аманжоловтың туғанына – 110 жыл).

10. С. Елубайдың «Жалған дүние» романындағы Едігенің тағдыр тәлкегіне қарамастан рух тәуелсіздігіне қарсы күрескен жанкешті кейіпкер екендігін дәлелдеп жазыңыз.

11. Т.Молдағалиевтың «Бауырлар» өлеңіндегі көтерілген мәселенің ғаламдық деңгейдегі өзектілігіне дәлел келтіре отырып жазыңыз.

12. Ә.Кекілбаевтың «Аңыздың ақыры» шығармасында көрініс тапқан ұлттық құндылықтарды мысалдар арқылы талдап жазыңыз.

13. Абайдың он жетінші қарасөзіндегі «Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста» сөзінің мәнін дәлелдеп жазыңыз.

14. Абайдың: «Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп» деген философиялық ойын қазіргі заманмен салыстыра отырып, өз көзқарасыңызды білдіріңіз.

15. А.Құнанбаев отыз үшінші қара сөзінде: «Егерде мал керек болса, қолөнер үйренбек керек. Мал жұтайды, өнер жұтамайды...» деп, мал табудың адал жолын өнерден іздеуді өсиет қылады. Абай өсиетінің қазіргі таңдағы маңыздылығын дәлелдеп жазыңыз.

16. Абайдың «Тамағы тоқтық, Жұмысы жоқтық, Аздырар адам баласын»

деген өлең жолдарын бүгінгі күнмен байланыста қарастырып, мысалдармен дәлелдеп жазыңыз.

17. Ақын Абай: «Атаның баласы болма, Адамның баласы бол!» дейді. Сіздің ойыңызша, ақын осы ойы арқылы нені меңзейді? Ойыңызды өрбітіп жазыңыз.

18. Қ.Жұмаділовтің «Тағдыр» романындағы бас кейіпкер Демежанның кісілік келбетін нақты мысалдармен дәлелдеп жазыңыз.

19. Ұ. Есдәулетовтің «Біз түркілерміз» өлеңіндегі ұлтжандылықтың көрінісін талдап жазыңыз.

20. Шахмардан Құсайыновтың «Томирис» драмасындағы «Қазақ үшін қыз — ұлттық намыстың бір белгісі» деген ойды өз көзқарасыңызбен дәлелдеп жазыңыз.

21. Қ.Жұмаділовтің «Тағдыр» романындағы орыс пен қытай арасындағы шекара бөлінісінің қазақ халқының тағдырына ықпалын талдап жазыңыз.

22. «Ұлттық құндылықтар – қазақ мәдениетінің негізгі қайнар көздері» пікіріне байланысты өз ойыңызды дәлелдеп, аргументтік эссе жазыңыз.

23. «Жүз жыл жырлаған жүрек» Ж.Жабаев позиясының өзіндік ерекшеліктерін талдап жазыңыз (Жамбыл Жабаевтың туғанына – 175 жыл).

24. Ы.Алтынсариннің әңгімелері – тәрбиенің қайнар көзі екендігін дәлелдеп жазыңыз (Ыбырай Алтынсариннің туғанына – 180 жыл).

25. І.Есенберлиннің «Қаһар» романындағы Кенесары бейнесінің тарихи маңызын талдап жазыңыз.

26. Рабиға Сыздықтың «Асқар Сүлейменовтің «Бесатарындағы» ой-сана тартысы – зиялылардың өзара пікірталасы емес, ұлттық намыс пен империялық өктемдік арасындағы арпалыс» деген пікірін дамытып, шығармадағы заман көрінісіне талдау жасаңыз.

27. «Ата-ананың ақылы – қазулы қара жолмен тең» деген даналық сөздің астарын өмірлік жағдаяттармен байланыстыра отырып, ойыңызды білдіріңіз.

28. Кедейлік дегеніміз ақшаның жоқтығы емес, нағыз кедейлік – рухани кедейлік. Рухани кедейліктің адам өміріне тигізер зиянын мысалдар келтіре отырып жазыңыз.

29. «Ғасырлар бойы арман еткен егемендік – қазақтың басына қонған бағы» деген позицияны ұстана отырып, өз пікіріңізді дәлелдеп жазыңыз жазыңыз (Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне – 30 жыл).

31. «Жаһандану процесі әлем үшін қауіпті ме?» тақырыбында өз ойыңызға дәлелдер келтіріп жазыңыз.

32. «ХХІ ғасырдағы қазақ киносы ұлттық мүддеге не береді?» тақырыбында өз көзқарасыңызды дәлелдеп жазыңыз.

33. «Еңбек нарығына сай мамандық таңдау маңызды» тақырыбында өз ойыңызды дәйектеп жазыңыз.

34. Абайдың «Сегіз аяқ» өлеңінің «Біріңді, қазақ, бірің дос, Көрмесең, істің бәрі бос» деген жолдарындағы ұлттық мүдде тұрғысынан тұжырымдалған мәселеге өз көзқарасыңызды дәлелдер келтіре отырып жазыңыз.

35. «Біз түркілерміз» өлеңінде ұлтжандылық қалай сипатталады? Оқырманға әсерін талдап, өз ойыңызды шығармашылықпен жеткізіңіз.

36. Қазақтардың тілі әуезді де әсем, шебер де шешен. Әсіресе, сөз сайысына келгенде, олардың алғырлығы мен өткірлігі, тауып сөйлейтін тапқырлығы таңғалдырады. Олар мақалдап сөйлейді, жай сөзінің өзі өлең болып құйылып жатады», - деп айтқан В.Радловтың пікірімен қазақ тілінің ұлттық құндылық ретіндегі ерекшелігін өз ойыңызбен сабақтастырып, эссе жазыңыз.

37. Расул Ғамзатовтың «Егер менің тілім ертең өлсе, мен бүгін өлуге дайынмын» деген сөзіне өз көзқарасыңызды жан-жақты тұжырымдап, мысалдар арқылы дамытып, дәлелдеп жазыңыз.

38. «Қыран қартайып өлмейді, қайғырып өледі, - дейтін еді...» деген Бұқар жыраудың сөзі қай оқиғаға қатысты айтылды? Себебін әлемде орын алып жатқан саяси мәселелер тұрғысынан түсіндіріп жазыңыз.

39. С.Сейфуллиннің «Сыр сандық» өлеңінің идеясын автор бейнесімен байланыстырып талдап жазыңыз.

40. Қ.Аманжолов «Өзім туралы» өлеңінде өзін қалай таныстырады? Ақын бойындағы ұлттық мінез бен қасиеттерді өлеңнен мысал келтіре отырып дәлелдеп жазыңыз.

41. Т.Молдағалиевтың «Бауырлар» өлеңіндегі көтерілген мәселенің ғаламдық деңгейдегі өзектілігіне дәлел келтіре отырып жазыңыз.

43. «Шақан шері» шығармасындағы көтерілген мәселенің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беріп, өз пікіріңізді білдіріп жазыңыз.

44. «Сенің болашақ мамандығыңның адам өмірін сақтаудағы маңызы қандай деп ойлайсың?». Көтерілген мәселеге дәлелдер келтіріп жазыңыз.

45. «Адамзат өміріне аса қауіпті факторлардың бірі – нашақорлық. Нашақорлық – адамның денсаулығы мен елдің ұлттық қауіпсіздігіне төнетін үлкен қатер» деген тұжырымға қатысты өз ойыңызды дәлелдеп жазыңыз.

46. «Ұлы Даланың жеті қыры» – тарих пен болашақтың алтын көпірі» тақырыбындағы негізгі мәселені Елбасы Н.Назарбаевтың «Ұлы Даланың жеті қыры» мақаласындағы ақпараттармен байланыстырып жазыңыз.

47. «Сыбайлас жемқорлықсыз болашақ» тақырыбында өз позицияңызды дәлелдеп жазыңыз.

48. «Өз ұлтын сыйламау, оны мақтаныш етпеу — сатқындықтың белгісі»,-деген Бауыржан Момышұлының аманат сөзін өз пікіріңізбен дәлелдеп жазыңыз.

49. «Туған жер –адам өміріндегі киелі орын» тұжырымына қатысты өз көзқарасыңызды білдіріп, дәлелдеп жазыңыз.