Қазақ тіліндегі эмоционалды



Pdf көрінісі
бет102/218
Дата08.11.2023
өлшемі57,39 Mb.
#190142
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   218
Байланысты:
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19

 
төрт бүктетіліп
 
шырқырап жатқан Аянды дәу табан кирзі етігімен 
теуіп кеп жіберді (С. Мұратбеков).
 

«
Мың теңге
 
тап» дейсіз. Ондай мың теңге табатын сомалы 
кісі болсам, жатпас па едім, Жетісуға қаңғырып нем бар еді? (І. 
Жансүгіров). 
 
Қазақтар жоқ. Кеңсенің қағазын мәңгі тықырлатып келе жатқан 
хатшы орыс, машине басушы әйелдер бар екен. Оларда да жұмыс 
жоқ, 
екеу
-
екеу,
 
сыбыр
-
сыбыр (Ж. Аймауытов).
 
Расында қажылар 
бес жылға договор жасағанда
 

 
жол расхоты 
ауылға алып барғанша өзімізден бола берсін –
 
деп, басында солай 
айтқан еді. Сонымен мұғалім қажылар қалтасының есебіне Мысыр
-
дан ерген, Меккеге, Мәдинаға, Шамға алып жүрген еді. Стамбулды, 


130 
Құдысты, Әдісті аралатқан еді. Енді осының барлығы бүгін расхот 
болып есептелетін болса –
 
мұғалімнің шашы шақ келмейтін еді. Оның 
үстіне қажылар берілген қарыз ақшасына 
процент дауласа –
 
мұғалімнің халі харап еді. Екі жылдан бергі жылына кескен 
900 
сомнан 
ақшасын қажы есептеп жіберсе, қайта сыпырып алатын еді. 
Оның үстіне қажылар кезінде берген шай, қант, кездеме, дәптер 
қарындашына шейін шектен тыс бағалап, қымбаттатуға өз еркі еді. 
Осымен мұғалімнің тынысы тарылды (І. Жансүгіров).
 
Есептік сан есімдердің ішінде бір сан есімінің қолданыс ерекшелігі 
сан алуан, адам эмоциясын білдірудегі қызметі де ерекше. Мысалы, 

 
Менің сізден 
бір тілегім
 
бар, соны беретін болсаңыз... (І. 
Жансүгіров).
Бір 
сан есімі етістіктің алдында
келген кезде оның сандық мағы
-
насы көмескіленіп, күшейткіш мағынаға ие болады да сөйлемнің 
эмоциялық бояуын беруде маңызды қызмет атқарады. Мысалы,
Ойымнан: жарғақ сары тоны қаудырлаған, тобығы тайған сол 
аяғын сүйрете жүгіретін, шілбиген арық, ақсақ қара
 
бала 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   218




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет