Дистрибъютер- бұл өзінің кұнделікті, тұрғылықты клиент-
теріне өндірушілерден алынған тауарларды өткізуге мамандан-
дырылған делдал.
Дилерлік - бұл делдалдық операцияның түрі. Дилер тауар-ларды өзінің атынан қайта сатуды жүргізеді. Дилерлік үлес, пайда алынған заттардътң бағаларының айырмасының есебінен құры-
лады және тауарларды сатуды дилер өзі жүргізеді.
Сауда маклері- бұл кәсіпкер делдал, мәміле бекітуге өзі қатыспайды, тек қана бекітудің мүмкіндігін анықтайды, айқын-
дайды. Әдетте оның қызметтері мәміле бойынша әріптестерді жүздестірумен шектеледі, ал Кәсіпкерлік кірісті маклерлік сыйақы түрінде алады, оның көлемі бекітілген мәмілелердің сомасына қатысты болады.
Негізінен маклер биржаларда сауда жүргізеді.
Коммерциялық мәмілелерді жұргізуді бірнеше сатыға бөлуге болады:
контрагентті іздеу және таңдау;
сатып алу және сату келісім шартына қол қоюға дайын-
далу;
сату - сатып алу келісім шартын бекіту;
сату - сатып алу келісім шарты негіздерін жұзеге асыру.
Әрбір сатыны тағы да бірнеше бөліктерге бөлуге болады: Контрагентті талдау - бұл маңызды шешім, мұның шешімімен мәміленің нәтижесі шығады. Сондықтан нақты түрде сатып алуды немесе өзінің тауарын қалай сатуды, анықтап алуы қажет. Әрбір қажетті әріптестерге техникалық - коммерциялық тапсырмамен хаттар жіберу керек. Мұнда ұсыныстың іске асу мерзімі көрсетілуі қажет.
Қажетті әріптестерден жауаптың алынуына байланысты ақпаратты немесе коммерциялық ұсыныс түрінде екінші кезеңі басталады - мәміле бекітуге дайындық - бұл техникалық шешімдер анықтау мақсатында кепіл беру, жабдықтар сапасы, жеткізіп беру әдісі және басқа сұрақтар бойынша жұргізілетін келіссөздер.
Мұнда жеке қажетті түрде тәлемнің жағдайын шешу қажет, соның ішінде келісім шарттың бағасы үлкен орын алады. Сатып алушыға мәміле бекіту дайындығы кезеңінде жабдықтарды сатып алуда экономикалық есеп жұргізу, шығынмен соңғы өнімнің өзіндік құны есебімен, жабдық сатып алғандағы кеткен шығын-
дармен оның ұсталуымен, сонымен қатар барлық мәмілелер тәлемі немесе несие ғтеудегі тауарлар таралымының шығыны, бәрі-бәрі есепке алынуы тиіс.
Мәміле бекіту дайындығы кезеңінің аяқтамасы болып, келісім шартқа қол қою саналады. Мұндай жағдай кезектегі сатылардан кәрінеді:
келісім шарт мғтіннің баптары немесе білімдері бойынша келісім және мғтіннің әрбір беттері бойынша келісім
соңғы келіссөздерді жұргізу соның ішінде сұраным партия-
лардың көлемінің бағасына байланысты әртүрлі жеңілдіктердің қолданылу есебімен мәміле бағалары бойынша, бағалардың тұр-тұрге бөлінуіне әсер ететін кепілдемелер мен басқа жагдайлар, жеткізу мен тәлем шарты ескеріледі.
Келісілген келісім шартқа әдетте екі уғкілетті тұлғанын қатысуымен қол қойылады.
Келісім шарттың көшіне ену мерзімінен бастап оның жұзеге асу кезеңі басталады. Бұл мына жағдайларды қамтиды: іскер хат алмасу, банкілік операциялар, фирмалармен келісім бекіту, транспортирозкалармен (тасымалдаумен) қамтамасыз ету, сақтандыру, шыгаруға немесе кіргізуге лицензия алу т.б.
Әріптестік қатынас құқық пен міндеттемелерді жұзеге асыруды ұсынады, мұның ішінде кәсіпкердің өзінің әріптесімен бірлесіп қызмет істеуін бекітуі де кіреді.
Мұндай кұқық пен міндеттеме кәсіпкерлердің өздерінің және әріптестерінің қол қоюы арқылы белгілі бір келісімінде бекітіледі.
Келісім (келісім шарт, келісім, келісу) - бұл әріптестер байла-
нысы арқылы жұретін (жазбаша құжатты түрде) бекітімнің түрі.
Кәсіпкерлікте міндетті түрде құрылтайшы келісімді, кәсіп-
керлік немесе піаруашылық келісімді ажырата білген дұрыс.