Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау

81
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ
білдіретін басқа баланың “ешқашан” болмағанын 
айтқаны бар. Салыстыру үшін, балалардың 
39,8%-ы (3-тен 1-і) мектепте “кейде” басқа 
баланың өздері үшін бәрібір емес екенін/уай-
ымдайтынын хабарлаған. Балалардың 22,8%-ы 
ғана (5-тен 1-і) өздеріне мектепте шын мәнінде 
олар үшін бәрібір емес екенін/уайымдайтынын 
“өте жиі” білдіретін басқа баланың бар екені ту-
ралы хабарлаған.
Мектептегі зорлық-зомбылыққа 
мектеп қызметкерлерінің жауап 
қайтаруы
3.23-кестесі. Мектептегі зорлық-
зомбылыққа ересектердің жауап қайтаруы 
(сауалнама жүргізу)
Іріктеме
N=4207
n
%
Баланы басқа бала мазақтаған, арандатқан 
немесе ренжіткен кезде мектеп директоры 
оқиғаны қаншалықты жиі тоқтататын?
Ешқашан
2192
52,1%
Кейде 
882
21,0%
Өте жиі
1126
26,8%
Сенің мектебіңде баланы басқа бала мазақтаған, 
арандатқан немесе ренжіткен кезде мұғалімдер 
оқиғаны қаншалықты жиі тоқтататын?
Ешқашан
1932
45,9%
Кейде 
1168
27,8%
Өте жиі
1102
26,25
Балалардан мектептегі балалар арасындағы 
зорлық-зомбылық жағдайларына мектеп 
қызметкерлерінің – мектеп директорлары мен 
мұғалімдердің қалай жауап қайтаратыны тура-
лы сұрадық. 3.23-кестеде балалардың 52,1%-
ының (әрбір екіншісі) мектеп директорларының 
баланы басқа баланың немесе балалар тобының 
ренжітетін немесе арандататын жағдайларын 
“ешқашан” тоқтатпайтынын хабарлады. Бұл 
мектеп директорларының балалар арасындағы 
мектептегі зорлық-зомбылықты көбірек 
көрмейтіндігінен болуы керек; және 3.20- ке-
стеде көрсетілгендей, балалардың 9,1%-ы ғана 
мектептегі балалар арасындағы зорлық-зомблық 
жағдайлары туралы мектеп директорына/
тәрбие ісі жөніндегі орынбасарына хабарлаған. 
Салыстыру үшін, балалардың 21,0%-ы мектептегі 
балалар арасындағы зорлық-зомбылық 
жағдайларын мектеп директорларының “кей-
де” ғана тоқтатынын атап өткен және 26,8%-ы 
ғана мектеп директорларының осындай зорлық-
зомбылықты “өте жиі” тоқтататынын атап айтты.
3.23-кестеде сондай-ақ балалардың 45,9%-
ының баланы басқа бала немесе балалар тобы 
ренжітетін немесе оған күлетін жағдайларды 
олардың мектебіндегі мұғалімдердің “ешқашан” 
тоқтатпағанын хабарлағаны көрсетілгені таң 
қаларлық. Аталған әдіс таң қаларлық, атап 
айтқанда, балалардың 26,2%-ы өздерінің 
мектептегі зорлық-зомбылық жайтта-
ры туралы мұғалімдерге хабарлағаны тура-
лы айтты (3.20 кестесін қараңыз). Алайда, 
балалар арасындағы мектептегі көптеген зорлық-
зомбылық жағдайларын мұғалімдер белгісіз 
етіп қалдырады. Салыстыру үшін, балалардың 
27,8%-ы балалар арасындағы мектептегі 
зорлық-зомбылық жағдайларын мұғалімдердің 
“кейде” тоқтататынын хабарлаған және 26,2%-
ы ғана мектептегі зорлық-зомбылық жайтта-
рын мұғалімдердің “өте жиі” тоқтататынын атап 
айтқан.
Мектептен ауыстыру мен шығару 
жағдайлары
Сұхбат жүргізілген 402 баланың арасында 16,0%-
ы мектепте зорлық-зомбылық жасағандары үшін, 
басқа мектепке ауыстырылған немесе мектеп-
тен шығарылған балаларды білетіні туралы ай-
тып берді. Балалардан сондай-ақ баланың не 
істегенін, оның басқа мектепке ауысуына неме-
се мектептен шығарылуына не себеп болғанын 
білесіңдер ме деп сұрадық. Сұхбат деректерін 
талдау басқаруға көнбейтін және қызба мінез-
құлықты қоса алғанда, балалардың көбісінің 
мектептегі зорлық-зомбылыққа байланысты 
басқа мектепке ауыстырылғанын немесе мектеп-
тен шығарылғанын көрсетті. Төменде берілген 
көптеген дәйексөздерде балалардың басқа 
мектепке ауысуына немесе мектептен шығуына 
әкелген басқаруға көнбейтін және қызба мінез-
құлық ауқымы көрсетілген.

жүктеу/скачать 2,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: