Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау


-кесте. Мектепке бауыр басу (сауалнама)



Pdf көрінісі
бет15/117
Дата23.11.2023
өлшемі2,14 Mb.
#193155
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   117
Байланысты:
Публикация на каз

3.9-кесте. Мектепке бауыр басу (сауалнама)
Іріктеме
N=4207
n
%
Мектепке бауыр басу
Төмен 
170
4,0%
Жоғары 
4036
95,9%
Балалардың мектепке бауыр басуы, ата-анала-
рына бауыр басуы және ашу-ыза мен физикалық 
агрессияға бейімділігі арасында өзара байла-
нысты түсіну үшін талдау жүргізілді. 3.10-кесте-
де көрсетілгендей, ата-аналарына бауыр басу 
деңгейі төмен балалар үшін (8,8%) ата-аналары-
на бауыр басу деңгейі жоғары (3,6%) балалар-
мен салыстырғанда мектепке бауыр басу деңгейі 
төмен болған. Бұдан бөлек, ашу-ызаға бейімділігі 
жоғары (6,8%) және физикалық агрессияға 
бейімділігі жоғары (7,0%) балалардың ашу-
ызаға бейімділігі төмен балалармен (2,9%) және 
физикалық агрессияға бейімділігі төмен бала-
лармен (2,8%) салыстырғанда мектепке бауыр 
басу деңгейі де тым төмен болған. 
3.10-кесте. Балалардың мектепке бауыр ба-
суы, ата-аналарына бауыр басуы және ашу-
ыза мен физикалық агрессияға бейімділігі 
(сауалнама)
Іріктеме
N=4207
Мектепке бау-
ыр басу деңгейі 
төмен
Мектепке бау-
ыр басу деңгейі 
жоғары
N
%
n
%
Ата-аналарына бауыр басуы
Төмен
30
8,8%
309
91,2%
Жоғары
139
3,6%
3713
96,4%
Ашу-ызаға бейімділігі
Төмен
87
2,9%
2894
97,1%
Жоғары
83
6,8%
1142
93,2%
Физикалық агрессияға бейімділігі
Төмен
82
2,8%
2871
97,2%
Жоғары
88
7,0%
1165
93,0%
Мектептегі зорлық-зомбылық және 
балалар арасындағы кемсітушілік
Бұл бағалаудың басым бағыттарының бірі ретінде 
балалардың мектептегі зорлық-зомбылық пен 
кемсітушілікке ұшырауы алынды. Зерттеудің 
мақсаты балалардың соңғы жыл ішінде мектептегі 
зорлық-зомбылықтың түрлі нысандары мен 
кемсітушілікке қаншалықты дәрежеге ұшырағанын, 
куәгер болғанын және/немесе өздері жасағанын 
(әдетте бұзақы деп аталады, яғни, басқа, әсіресе, 
әлсіз және жасы кіші балаларға қатысты қорқыту, 
агрессивтік, қатыгездік танытатын балалар) 
анықтау болып табылды. 


39
ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ
Осы зерттеуде қарастырылған мектептегі зорлық-
зомбылық пен кемсітушілік нысандары мынадай 
әрекеттерді қамтыды: 
• психологиялық зорлық-зомбылық (мазақтау 
не келеке ету, қорқыту, басқа баланың заттары-
на ақау түсіру не тартып алу, басқа балалардың 
баланы жақсы көрмеуі үшін алдау); 
• физикалық 
зорлық-зомбылық 
(итеру, 
ығыстыру, аяқтан шалу не тебу, ұру, физикалық 
жарақаттар, затпен/қарумен қорқыту не ша-
буыл жасау); 
• ақша бопсалау (баладан ақша бопсалау не 
тартып алу);
• сексуалдық сипатта сөз айту мен қысым көрсету 
(басқа баланың жыныстық мүшелеріне қол 
тигізу/ұстап алу, басқа бала туралы сексуалды 
сипаттағы әзілдер);
• кибербуллинг (баланы ұялту/қорқыту үшін 
хабарлама не бейне жіберуге Интернетті/ұялы 
телефонды пайдалану);
• кемсітушілік (қыздардың ар-намысына тиетін 
сөздер айту, ұлтына, терісінің түсіне, киімі не 
тұрған жеріне, дініне байланысты жағымсыз 
қарым-қатынас/мазақтау, мүгедек болуы-
на байланысты жағымсыз қарым-қатынас/
мазақтау.
Бұл санаттар мектептердегі балаларға қатысты 
зорлық-зомбылық пен кемсітушілік туралы 
халықаралық әдебиет ұғымдарымен сәйкес 
келеді.
3.11-кестеде, барлық іріктеп алынған 4207 
баланың 66,2%-ының (3-тен 2-сі) соңғы жылы 
мектепте зорлық-зомбылық пен кемсітушілікке 
ұшырағаны көрсетілген. Нақтырақ айтқанда, 
балалардың 63,6%-ы (3-тен 2-сі) бала-
лар арасындағы зорлық-зомбылық пен 
кемсітушіліктің куәгерлері, 44,7%-ы ба-
лалар арасындағы зорлық-зомбылық пен 
кемсітушіліктің құрбандары, ал 24,2%-ы (4-тен 
1-і) – өткен жылдың ішінде басқа балаларға 
қатысты зорлық-зомбылық пен кемсітушілік 
жасағаны көрсетілген. 
3.11-кестеде сондай-ақ зерттеу барысында 
өлшенген зорлық-зомбылық түрлері келтіріледі. 
Психологиялық зорлық-зомбылық бойынша, 
балалардың 60,0%-ы өткен жылы мектепте 
психологиялық зорлық-зомбылыққа ұшыраған, 
оның ішінде балалардың 50,2%-ы (2-ден 
1-і) психологиялық зорлық-зомбылықтың 
куәгерлері, 40,0%-ы, психологиялық зорлық-
зомбылықтың құрбандары және 14,0%-ының 
өткен жылы мектепте психологиялық зорлық-
зомбылық жасағаны көрсетілген. 
Ал физикалық зорлық-зомбылыққа келсек, 
балалардың 52,8%-ы (2-ден 1-і) өткен жылы 
мектепте физикалық зорлық-зомбылыққа 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   117




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет