Қазақстан мектептердегі балаларғА Қатысты зорлық-зомбылықты бағалау
–кесте. Балалардың демографиялық деректері мен басқа да көрсеткіштер бойынша
жүктеу/скачать 2,14 Mb. Pdf көрінісі
|
Публикация на каз
| 3.16–кесте. Балалардың демографиялық деректері мен басқа да көрсеткіштер бойынша
мектепте зорлық-зомбылық және кемсіту жасаған тұлғалар (сауалнама жүргізу) Іріктеме N=4207 Психология- лық зорлық- зомбылық жасау Жеке зорлық- зомбылық жасау Қорқытып алушылық Жыныстық сипаттағы пікір білдірулер мен қысымшылықтар жасау Кибербул- линг жасау Кемсітулер жасау n % n % n % n % n % n % Жынысы Қыз балалар 241 11,3% 173 8,1% 11 0,5% 39 1,8% 11 0,5% 83 3,9% Ер балалар 346 16,7% 487 23,6% 17 0,7% 82 4,0% 31 1,5% 107 5,2% Сыныбы 5-сынып 83 11,3% 84 11,4% 4 0,5% 22 3,0% 5 0,7% 33 4,5% 6-сынып 89 11,6% 115 15,0% 6 0,8% 23 3,0% 14 1,8% 40 5,2% 7-сынып 105 14,7% 122 17,0% 2 0,3% 17 2,4% 1 0,1% 44 6,1% 8-сынып 115 16,5% 110 15,8% 8 10,2% 18 2,6% 15 2,2% 34 4,9% 9-сынып 107 15,3% 133 19,1% 4 0,6% 21 3,0% 3 0,4% 23 3,3% 10-сынып 88 14,7% 96 16,1% 1 0,2% 20 3,3% 4 0,7% 16 2,7% Қала/ауыл Қала 354 15,5% 393 17,2% 8 0,4% 59 2,6% 18 0,8% 114 5,0% Ауыл 233 12,1% 267 13,9% 17 0,9% 62 3,2% 24 1,2% 76 4,0% Отбасындағы зорлық-зомбылық Жоқ 373 10,9% 454 13,3% 12 0,4% 72 2,1% 22 0,6% 108 3,2% Иә 209 27,4% 200 26,2% 13 1,7% 46 6,0% 20 2,6% 78 10,2% Ата-аналарына бауыр басуы Төмен 80 23,5% 72 21,2% 7 2,1% 20 5,9% 9 2,6% 27 7,9% Жоғары 505 13,1% 586 15,2% 17 0,4% 100 2,6% 32 0,8% 161 4,2% Мектепке бауыр басуы Төмен 53 31,2% 60 35,3% 5 2,9% 14 8,2% 5 2,9% 16 9,4% Жоғары 534 13,2% 600 14,9% 20 0,5% 107 2,7% 37 0,9% 174 4,3% Ашу-ыза Төмен 227 7,6% 311 10,4% 9 0,3% 51 1,7% 14 0,5% 69 2,3% Жоғары 360 29,4% 349 28,5% 16 1,3% 70 5,7% 28 2,3% 121 9,9% Жеке содырлық Төмен 215 7,3% 183 6,2% 9 0,3% 46 1,6% 12 0,4% 70 2,4% Жоғары 372 29,7% 477 38,1% 16 1,3% 75 6,0% 30 2,4% 120 9,6% 70 ҚАЗАҚСТАН МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫ БАҒАЛАУ 3.16-кестеде сондай-ақ, балалардың мектепке бауыр басуы мен мектепте зорлық-зомбылық жасау және кемсіту арасындағы арақатынас қарастырылған. Бұның алдындағы зерттеулер мектепке бауыр басуы төмен немесе басқа ба- лалармен және оқытушыларымен бауыр ба- суы нашар балалар арасында мектепте зорлық- зомбылық жасау және кемсіту ықтималдығы барынша жоғары екенін көрсетті. Осы зерттеулерді қолдау үшін, 3.16-кестеде мектепке бауыр басуы жоғары балалармен салыстырғанда, мектепке бауыр басуы төмен балалар арасында мектептегі басқа балаларға қатысты психологиялық (31,2%) және жеке (35,3%) зорлық-зомбылық жасау ықтималдығының үш еседен барынша жоғары екендігі көрсетілген (тиісінше, 13,2% және 14,9%). Мектепке бауыр басуы төмен балалар арасын- да сондай-ақ мектепке бауыр басуы жоғары ба- лалармен салыстырғанда, жыныстық сипаттағы пікір білдіру мен қысымшылық жасау (8,2%) және кемсітушілер (9,4%) ықтималдығы екі есе жоғары болған (2,7% және 4,3%). Қорыта айтқанда, мектепке бауыр басуы төмен бала- лар арасында мектепке бауыр басуы жоғары балалармен салыстырғанда, басқа балалардан қорқытып ақша тартып алу (2,9%) және кибер- буллингке (2,9%) қатысу ықтималдығы едәуір жоғары болған (тиісінше, 0,5% және 0,9%). Қорытындысында, 3.16-кестеде мектеп- те зорлық-зомбылық жасауға және кемсітуге балалардың ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігінің әсері көрсетілген. Ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі жоғары балалар ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі төмен балалармен салыстырғанда тиісінше, 29,4% және 29,7%), психологиялық зорлық- зомбылық актілерін төрт есе жиі жасайды (тиісінше, 7,6% және 7,3%). Одан басқа, ашу- ызаға бейімділігі жоғары балалар (28,5%) ашу- ызаға (10,4%) және жеке содырлыққа (6,2%) бейімділігі төмен балалармен салыстырғанда, мектепте жеке зорлық-зомбылық жасау актілеріне (38,1%) үш есеге дерлік көбірек бейім болған. Одан басқа, ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі жоғары балалар ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі төмен бала- лармен салыстырғанда (тиісінше, 0,3% және 0,3%), басқа балалардан төрт есе жиі қорқытып ақша тартып алатыны туралы айтты (тиісінше, 1,3% және 1,3%). Сондай-ақ, ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі жоғары балалар (тиісінше, 5,7% және 6,0%) ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі төмен балалармен (тиісінше, 1,7% және 1,6%) салыстырғанда, жыныстық сипатта қорлауға үш есе көбірек бейім. Ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі төмен балалармен салыстырғанда (тиісінше, 0,5% және 0,4%), ашу-ызаға бейімділігі жоғары балалар кибербуллинг (2,3%) актілерін төрт есе жиі жасаған және жеке содырлыққа бейімділігі жоғары балалар (2,4%) алты есе жиі жасаған. Ақырында, ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі жоғары балалар ашу-ызаға және жеке содырлыққа бейімділігі төмен балалар- мен салыстырғанда (тиісінше, 2,3% және 2,4%) мектепте басқа балаларға қатысты кемсітушілік сипаттағы іс-әрекеттерді (тиісінше, 9,9% және 9,6%) төрт есе жиі жасаған. Мектепте зорлық-зомбылық жасаған балаларға тиетін салдарлар Сұхбат жүргізілген балалардан мектепте зорлық- зомбылық іс-әрекеттерін жасаған балаларға не болғаны туралы сұрадық. Сұхбат жүргізілген 402 баланың арасында 37,0%-ы өздері куә болған мектепте зорлық-зомбылық жасаған адамдарға ештеңе болмағанын айтты. Бірнеше бала былай түсіндіреді: «Ол мектепке келуін қойған жоқ, оны жазалаған жоқ» [314]. Көп жағдайда бала- лар мектепте зорлық-зомбылық жасағандарға ештеме болмағанын айтты, себебі мектептегі зорлық-зомбылық жағдайы туралы ешкім ешкімге хабарламаған, мектеп мұғалімдері де, қызметкерлер де мектептегі зорлық-зомбылық куәгері болмаған. жүктеу/скачать 2,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|