10
аз ғана тәуелсіз мүшелерден тұрады. Үкімет саясатының жалпы бағыттары
Президенттің әр жылдың басында жарияланатын Жолдауларымен айқындалады.
2.3 МҚБ ҚҰҚЫҚТЫҚ
және
НОРМАТИВТІК НЕГІЗДЕРІ
9. Қазақстан республикасының Конституциясына сәйкес Қазақстан Республикасының
Президенті-мемлекеттің басшысы, мемлекеттің ішкі және
сыртқы саясатының негізгі
бағыттарын айқындайтын, Қазақстанды ел ішінде және халықаралық қатынастарда
өкілдік ететін оның жоғары лауазымды тұлғасы. Ұлттық банк та, Есеп комитеті де
оның бақылауында. 2017 жылы бекітілген конституциялық түзетулер
Парламентке
және Үкіметке өкілеттіктер беруді көздейді.
Енді министрлер Парламент алдында жеке
жауап береді және Премьер-министрден басқа Президент тек сыртқы істер мен
қорғаныс министрлерін тағайындайды. Парламент партиялық тізімдер бойынша 5 жыл
мерзімге сайланатын 105 мүшесі бар төменгі палатадан (Мәжілістен) және 47 мүшесі
бар Сенаттан тұрады, олардың екеуі әр 14 өңір мен Республикалық маңызы бар екі қала
бойынша және Президент тағайындайтын 15 мүшеден 6 жылға тағайындалады.
Президентті қолдайтын партиялар әлі де екі палатаны толығымен бақылайды.
10. МҚБ көптеген аспектілері 2017 жылы қайта қаралған Бюджет кодексімен реттеледі
және орталық және жергілікті атқарушы органдарды да қамтиды. Кодексте орталық
билік органдарының, сондай-ақ барлық жергілікті атқарушы органдардың
бюджеттерінің
қалай жоспарланатыны, әзірлеуі және орындалуы, әр түрлі
мекемелердің, соның ішінде Парламенттің екі палаталарының әр түрлі кезеңдерін
өткізу мерзімдері мен міндеттерімен қоса баяндалған. Орта мерзімді стратегиялық және
экономикалық жоспарлауға Ұлттық экономика министрлігі (ҚР ҰЭМ) орталық үкімет
деңгейінде жауап береді, ал Қаржы министрлігі (ҚР ҚМ) жылдық бюджетті дайындау
мен орындауға жауап береді. Екі министрліктің ұйымдық құрылымы 3D және 3Е
қосымшаларында көрсетілген. Бюджеттің жалпы жай-күйін және олардың шеңберінде
әрбір министрлік жұмыс істеуге міндетті шығыстар лимиттерін Үкіметтің қаулысымен
бекітілген Республикалық бюджет комиссиясы бақылайды, ол тиісті министрлерді де,
Парламент пен бизнес қоғамдастықтың өкілдерін де қамтиды.
11. Кодекс сондай-ақ үкіметтің әр түрлі деңгейлері арасында түрлі мемлекеттік
қызметтерді ұсыну үшін жауапкершілікті бөлетін ережелерді қамтиды және әрбір
салықтан түсетін табыстың мемлекеттік басқарудың қандай
деңгейіне есептелетінін
айқындайды. Кодекс сондай-ақ мұнай кірістерін ҚРҰҚ-на аударуды және жыл сайын
республикалық бюджетке түсетін кепілдік берілген трансферттерді реттейтін
ережелерді көздейді. Кодекс сондай-ақ Ұлттық банктегі Бірыңғай қазынашылық шотты
қарастырады, ол арқылы үкіметтің барлық деңгейлерінде кірістер мен шығыстардың
барлық қаржы ағындары өтеді. Оны Қаржы министрлігінің Қазынашылық комитеті
бақылайды. ҚРҰҚ-нан берілетін жылдық трансферттердің сомасы 2016-да қабылданған
ҚРҰҚ қаражатын қалыптастыру және пайдалану тұжырымдамасына сәйкес белгіленеді,
ол жыл сайынғы трансферттердің сомасын оның жиынтық
ресурстарын төмендетуге
жол бермеу мақсатында прогрессивті төмендетуді көздейді. Бюджет кодексінің басқа
да ережелері төлем рәсімдерін, борышты басқаруды (ҚМ жауапкершілігін), салыққа
және басқа да есептелген кірістерге қосымша орталық мемлекеттік органдардың
өңірлерге беретін жалпы және нысаналы трансферттерін қамтиды және осылайша бүкіл
ел бойынша қызметтердің салыстырмалы деңгейін қамтамасыз етеді.
Тиімділік
мониторингі, қаржылық есептілік және шоттар нысаны да кодексте жазылған.
12.
Салықтар
ҚҚС (12 пайыз) және жеке тұлғалардан алынатын жеке табыс
салығының (10 пайыз) салыстырмалы төмен ставкаларын көрсете отырып, ЖІӨ-нің
11
салыстырмалы шағын бөлігін құрайды, алайда корпоративтік табыс салығы (КТС)
салыстырмалы түрде жоғары ставкалар бойынша 20 процент көлемінде алынады. Бұдан
басқа, жұмыс берушілер өз қызметкерлерінің еңбекақысынан 9,5 процент мөлшерінде
әлеуметтік салық және әлеуметтік және медициналық сақтандыру бойынша төлемдерді
төлеуге тиіс, олар бірге жалақының 11 пайызын құрайды.
Достарыңызбен бөлісу: