Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанындағы Құқық қорғау органдары академиясы
жүктеу/скачать 0,73 Mb. Pdf көрінісі
|
Ксеубаева Л.А. КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАНДАРДЫҢ ҚЫЛМЫСТЫЛЫҒЫН...
|
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасы Конституциясының 12-бабына сәйкес адам және азамат өз құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыру барысында басқа адамдардың құқықтары мен еркіндіктерін бұзбауы тиіс [1]. Өскелең ұрпақтаадамгершілікті көзқарастар қалыптастыру, салауатты мінез бен мінез-құлыққа ие жалпы адамзаттық құндылықтар рухында тәрбиелеу мемлекеттің маңызды міндеті болып табылады. Өскелең ұрпақты тәрбиелеудің маңыздылығына басты назар аудара отырып, Елбасы Н.Ә.Назарбаев: «Біз құқық және өнегелілік идеясы салтанат құратын өркениетті қоғам құрғымыз келетін болса, онда әрбір азамат мектеп жасынан бастап қарапайым негізді игеру қажет» - деп атап өтті [2]. Бүгінгі күні қоғам алдында тұрған әлеуметтік маңызды және өзекті міндеттердің бірі кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтармен қылмыстылықтың өсуін төмендету жолдарын іздестіру, олардың алдын алу тиімділігін арттыру болып табылады. Зерттеу тақырыбының өзектілігі кәмелетке толмағандардың арасында құқық бұзушылық мәселесі біздің мемлекетте өте өткір тұр.Соңғы 8 жылда кәмелетке толмағандар жасаған қылмыстардың шамамен 2 есеге (68%-ға) төмендеуі байқалады (2011 ж. – 4108, 2012 ж. – 4670, 2013 ж. – 4284, 2014 ж. – 3561, 2015 ж. – 2944, 2016 ж. – 3337, 2017 ж. - 3156 , 2018 ж. – 3156, 2019 ж.- 2824). Кейін тұрақсыз ауытқулар пайда болады: 2012 жылы 16,5%-ға өсу және тағы да 2019 жылы 10,1%-ға төмендеуі байқалады. Жалпы, 2016 жылды қоспағанда, өткен жылдармен салыстырғанда құқық бұзушылық жасаған кәмелетке толмаған тұлғалар санының көрсеткіштері практикалық түрде бір деңгейде қалғаны және жыл сайынғы төмендеуінің оң үрдісі байқалады 6 Қылмыстардың басым көпшілігі пайдакүнемдік мақсатта жасалады, кәмелетке толмағандардың мүліктік қылмыстарының үлесі 91%-ды құрайды. Кәмелет жасқа толмағандармен негізінен ұрлық (1606/1415), тонау (145/507), алаяқтық (103/134) және бұзақылық (258/317) жасалады екен. Бұған итермелейтін себептер – ол кәмелет жасына толмағандардың жұмыссыз қалуы, оларды жұмысқа тұрғызу мәселесінің тисінше шешілмеуі,өзі ұнататын еңбекпен айналыспау, бос уақытты мазмұнды пайдаланбауы. Мұның бәрі, әлбетте олардың қылмыстық жолға баруына едәуір ықпал етеді. Қалыптасып отырған жағдай кәмелетке толмағандарды қылмысқа итермелейтін факторлар мен жағдайлардың зерделеу керектігін, оның алдын алу субъектілерін айқындап, тиісті шараларды қарастыруға мұқтаждықты тудырады. Кәмелетке толмаған адамдардың қылмыстылығы жалпы қылмыстылықтың аса қауіпті түрі, себебі ол өскелең ұрпақтың келешегіне балта шабатын іс-әрекеттердің бірі. Қылмыстық құқықта ол күні бүгінге дейін өзекті мәселелер қатарында. Кәмелетке толмаған адамдар қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасаушылық мәселесі өзінің күрделілігіне байланысты әрқашан терең ғылыми- тәжірибелік зерттеулерді қажет ететін саласы. Австриялық заңгер Франц Лист осыдан жүз жылдай бұрын Петербурге халықаралық пенитенциарлық съездте айтып кеткеніндей қылмыстық саясаттың екі өзекті мәселелері бар, оларды ешқашан ұмытпау керек: қайталанушылармен күрес және кәмелетке толмағандардың қылмыстылығын болдырмау. Кәмелетке толмаған адамдар қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасаушылықтың қоғамдық қауіптілігі кәмелетке толмаған тұлғалар жасаған қылмыстық құқықбұзушылықтардың қоғамға, мемлекетке және жекелеген адамдарға келтіретін зардабының дәрежесі жоғары болады. Олар кейін басқа адамдарды да қылмыс жасауға тартады. Диссертациялық жұмыс тақырыбының өзектілігі де осыған байланысты. жүктеу/скачать 0,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|