Алгоритмдік тіл – табиғи тілде жазылған алгоритм сияқты өзіміз күнделікті пайдаланып жүрген тілге жуық, бірақ ол құрылымы нақтыланған, бірыңғай және дәл жазылатын арнайы символдар мен түрлі ережелер жүйесінен тұрады. Кез келген тіл сияқты ол символдар жиынтығынан (алфавит), алгоритмдік тілдерді жазу ережелерінен (синтаксис) және жазуларды түсіндіру мәтіндерінен (семантика) тұрады.
Үйренуге арналған алгоритмдік тілде алфавит шектелмеген. Ол үшін ұлттық әріптерді, сандарды программалау тілдерінде пайдаланылатын арифметикалық операция таңбаларын, түрлі жақшалар және тағы басқа символдарды алуға болады. Мысалы; латын, орыс, қазақ алфавиттерінің әріптері, ондық санау жүйесінің цифрлары, арифметикалық амал таңбалары:
-
А,В,С,..., А,Б,С,..., а,б,с,... – латын, орыс, қазақ алфавиттерінің әріптері;
|
0,1,2,3,... – ондық санау жүйесінің цифрлары;
|
*, /, +, - арифметикалық амал таңбалары;
|
** - дәрежелеу белгісі;
|
sqrt(x) – х-тің квадрат түбірі;
|
abs(x) – х-тің абсолют шамасы;
|
>, >=, =, <, <=, <> - - қатынас таңбалары;
|
:= - меншіктеу белгісі;
|
. – нүкте т.б.
|
Алгоритмдік тілдің алфавитінде, мағынасы мен қолдану тәсіліне алдын ала түсініктеме беріліп қойылған, қызметші сөздер деп аталатын стандартты символдар тіркестері де бар. Кейбір қызметші сөздерді атап көрсете кетейік:
-
алг, арг, нәт
|
алгоритм тақырыбы
|
басы, соңы
|
алгоритмнің басталуы мен соңы
|
егер-онда-әйтпесе-бітті
|
тармақталу командасы
|
таңдау, жағдай...жағдай-әйтпесе-бітті
|
таңдау командасы
|
n рет циклі: n рет
|
қайталау командасы
|
«Әзірше» циклі: цб (цикл басы), әзір (әзірше), цс (цикл соңы)
|
«Үшін» циклі: цб, үшін, дан (-ден, -тан, -тен, -нан, -нен) немесе бастап, дейін, қадам, келесі, цс
|
және, немесе, емес
|
құрама шарттар
|
мән;
|
-өту n;
-егер Р өту n (Р-шарт)
|
функция (айнымалы), мұндағы өту n және егер Р өту n - басқарушы операторлар. Өту n сөзсіз (шартсыз) өту операторы, алгоритм командаларының орындалу ретін тоқтатып, келесі орындалуды n-жолға беру жөніндегі нұсқау.
|
Алгоритмге түрлі шамалардың енуі де мүмкін.Әр шаманың аты, мәні, типі бар. Аты – айнымалы шаманың белгіленуі, типі – сандық (бүтін, нақты), символдық, кестелік, литерлік, логикалық болуы мүмкін,
Достарыңызбен бөлісу: |
