Әдебиет: Мәдени-философиялық энциклопедия /

СОРОКИН Питирим . (1889–1968) – орыс-американ социологы, эсер партия- сының бастушысы. 1920 жылдан бастап Петроград университетінің социо- логия кафедрасының профессоры болған. 1922 ж. эмиграцияға кетіп, 1923 жылдан кейін АҚШ-та өмір сүрген. 1930–59 жылдар аралығында Гарвард университетінің социология факультетінің деканы болған. 1964 жылдан бастап Американдық социол. ассоциацияның төрағасы болған. С-нің шығар- маларының орталық тақырыбы – әлеуметтік-мәдени динамика. Оған төрт томдық «Әлеуметтік және мәдени динамика» деген еңбек арнаған. С. өз ізденістерінде макросоциологиялық әдісті пайдаланады, сөйтіп мәдениет- тер мен өркениеттерді зерттеудің атомарлы өлшем бірлігі деп қарастырады. С-нің түсінігінде мәдениет мәндік жүйе, ол қоғамды біріктіруші (интегра- циялаушы) құндылықтардан тұрады. С. мәдениет пен өркениетті тепе- тең ұғымдар деп түсінеді, сондықтан да ол мәдениеттер мен өркениеттер- дің 3 түрін қарастырады: сезімдік тип (өмірдің сезімдік бейнелері басым); идеационалды тип (рационалды ойлау басым); идеалистік тип (таным-ның интуитивтік түрі басым). Бұл 3 типтің бөлініп шығуына идеологиялық бір- тұтастықты қалыптастырушы діни, философиялық, этикалық-эстетикалық мән-мағыналар мен ғылымдағы құндылық – нормалар болып табылады. Идеология өзін материалдық мәдениет заттарында, мәдени тұлғаның іс-әрекетінде жүзеге асырады. Әрбір мәдениеттің өзіндік идеологиясы бола тұра олар өз алдында ең ірі мәдени супержүйелер идеологиясына бағыныштылық танытады. Мәдени супержүйелер идеологиясы, одан туын- дап жатқан принциптер көпшілікке ең ортақ ақиқат болып табылады. Ең шынайы және ақырғы ақиқат, ең басты құндылық неде деген сұраққа беріл- ген үш түрлі жауапқа қарай мәдениеттер, супержүйелер жоғарыда аталған үш түрге бөлінеді. Мәдениет дегеніміз С. үшін әртүрлі құбылыстардың қалай болса солай біріккен қосындысы емес, барлық бөлшектері