Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Ғылыми қазына» мақсатты бағдарламасы

362
Жеті тармақты шумақ
(ұйқасы – 
ааб-ввбг
):
Аспанды таңдақ таң сөгіп,
Қой-қозысы маңырап,
Қырға қызыл нұр төгіп,
Ауыл даң-дұң еткенде
Түн түнегі кеткенде;
Үй байлауын шешеді.
Қойшылары қобырап,
 
(Сәкен)
 
Алты тармақты шумақ
(ұйқасы – 
аббввб
). Соңғы тармақ басқа 
шумақтағы сәйкес тармақпен үйлеседі.
Желпілдетті шаттық желі
Көтеріліп көзден перде, 
Жыртық үйдің түндіктерін,
Күш тасқындап кеуделерден 
Жарқыратып күндік жерін,
Керіліп жұрт алды демін.
(Ә. Тәжібаев)
Бес тармақты шумақ
(ұйқасы – 
аабба
):
Көк дүниесі алтынданды, 
Шашты меруерт жұлдыздарды. 
Көркінен де көк жүзінің 
Кремльдің жұлдызының 
Жарығы артық рубиналы.
(Т. Жароков)
Қос тармақты
(егіз ұйқас):
Жазға күз кеп жалғасар-ау, 
Күзді келіп қар басар-ау.
Бәрінде көр, жан қосағым, 
Алда – мұнар, алда – сағым.
(Т. Есімжанов)
Егіз ұйқастың
алты тармақты шумақта қолданылуы:
Ленинград, тыңда, тыңда, 
Күш мол ұл мен қыздарыңда. 
Еңкею жоқ ер салтында, 
Семсеріңді қайта шыңда.
Жеңіс сенен емес жырақ,
Баста соны, Ленинград!
(Ә. Тәжібаев)

363
Төрт тармақты өлеңде
арагідік 
қаусырма ұйқас
та қолданылады. 
Осы ұйқасты әдемі өріп келтіруі жағынан Ілиястың «Ауылдың алды» 
атты өлеңі ерекше назар аударады.
Ауылдың алды айдын көл, 
Айдын көлде шағала. 
Айдын көлді жағала –
Айнала қонған қалың ел...
Ақын ұйқастың қазақ поэзиясында сирек кездесетін үлгісін – 
қаусырма ұйқасты сүйсінерліктей шеберлікпен қолданған. Ұйқастың 

жүктеу/скачать 3,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: