Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығЫ
Адамгершілік қағидасы туралы түсініктер
жүктеу/скачать 1,2 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Көркем әдебиет Мақсаты
- Мазмұны: Өзін-өзі ұстау мәдениетінің дағдылары
- Үлкендермен және құрдастарымен өзара қатынасы
- Адамгершілік қағидалары туралы түсінік
- Мазмұны: Cюжеттік-рөлдік ойындар
- Музыкалық драмалау ойындары
- Құрылыс материалдарымен ойындар
- ЕҢБЕК Мақсаты
- Мазмұны: Өзіне-өзі қызмет көрсету
- Тұрмыстық-шаруашылық еңбек
- МЕРЕКЕЛЕР ЖӘНЕ ОЙЫН-САУЫҚТАР Мақсаты
- ҚОСЫМША ҚИМЫЛДЫ ОЙЫНДАР ТІЗІМІНІҢ ҮЛГІСІ
- ҰСЫНЫЛАТЫН КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТ ШЫҒАРМАЛАРЫ Оқу мен мазмұндауға арналған шығармалар
- Қазақстан, Ресей және ТМД елдері жазушыларының әңгімелері
- Әңгімелеуге арналған шығармалар
- Жаттауға арналған шығармалар
- СУРЕТ САЛУ САБАҒЫНЫҢ ТАҚЫРЫП ҮЛГІСІ
Адамгершілік қағидасы туралы түсініктер Балаларды әлеуметтік құзіреттілігі мен мінез-құлқын көрсететін тәртіп нормаларымен, салт-дәстүрлермен, ережелермен таныстыру арқылы тәрбиелеу. Оларды алуан түрлі әлеуметтік рөлдерді орындауға жаппай қатыстыру. Ұлтжандылық сезімдерін – өз отбасына, балабақшасына, туған жеріне, еліне, Қазақстанда тұратын түрлі ұлт өкілдеріне сүйіспеншілігін қалыптастыру. Балаға өзіне құрметпен қарап, мейірімді, қайырымды және басқа да ізгі қасиеттерді бойына сіңіруіне мүмкіндік туғызу, үлкендер балаларының жетістіктеріне қуанатынын, сәтсіздігіне қамығып, аяныш білдіріп, көмек беретінін түсіндіру. Көркем әдебиет Мақсаты: халық ауыз әдебиеті және көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын меңгеру негізінде әлеуметтік дағдыларды, кейіпкерлердің қылықтарын талдауды дамыту. Міндеттері: - балаларды шығарма мазмұнын дұрыс қабылдауға, кейіпкерлерге жаны ашуға, бәсекелесуге үйрету; - әдеби шығармаларға қызығушылықтарын арттыру, әдебиеттегі жағымды мысалдар негізінде қоршаған ортамен қарым-қатынасты құру іскерліктеріне тәрбиелеу.
Көркем әдебиет шығармаларымен таныстыру үдерісінде сыпайылық, мінез-құлық этикеті мен мәдениетінің дағдыларын бекіту. Әдеби шығарма кейіпкерлерінің қылықтарын олардың мінез-құлқы тұрғысынан, адамгершілік нормаларға сәйкестігі жағынан талдау. Үлкендермен және құрдастарымен өзара қатынасы Балаларды топтағы жағдайларға байланысты адамның эмоционалдық жай-күйі мен оның себебі арасындағы байланысты, сонымен бірге көркем әдебиетті, ертегі желісі бойынша ойындарды, ән айту, сурет салу, адамдардың қарым-қатынасын және сезімдерін бейнелейтін үлкендер мен балалардың қатысуымен театрдың әр түрін анықтауға ниеттендіру. Балалармен ұл бала (күшті, батыл, еңбексүйгіш, қамқоршы) мен қыз баланың (нәзік, қарапайым, әдемі, кішіпейіл) мінез-құлықтарына тән ерекшеліктерді талқылай отырып, көркем әдебиетті қолдану.
Әдеби шығарма кейіпкерінің іс-әрекетіне өзінің қатынасы жөнінде әңгімелей отырып, оны адамгершілік қағидалар мен түсініктер тұрғысынан бағалауға ниеттендіру. Балаларға кейіпкерлер мінез-құлқындағы жасырын себептерді түсінуге көмектесу. Шығармалар кейіпкерлеріне жанашырлықпен, аяушылықпен қарауға тәрбиелеу. Көркем әдебиет шығармаларымен танысу үдерісінде адамдар, олардың эмоционалдық жай-күйі, іскер және жеке қасиеттері, мүмкіндіктері, қарым-қатынас сипаты жөнінде балалардың түсініктерін молайту. Осы мақсатта шығармалар желісімен драмалау ойындарын қолдану, эмоцияларын көрсете білуді дамыту, үлкендермен және құрдастарымен қарым-қатынас жасай білу, өзара түсіністікке қол жеткізу. ОЙЫН Мақсаты: әлеуметтік белсенді жеке дара баланы қалыптастыру және жетілдіру, балалардың ойын бірлестіктерін нығайту, өз әрекетін серіктесінің іс-әрекетімен үйлестіре білуді дамыту. Міндеттері: - бірлескен ойын әрекетінде жақсы әдеттер мен адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру, білуге құмарлық пен танымдық қабілеттілікті дамыту, қимылдарды жетілдіру; - әр баланың шығармашылық бастамасын, ойынды өз бетінше құру және ойлаған ойын іске асыру, өзін ойын желісі мен ережесіне сәйкес ұстауды дамыту; - түрлі ойындарға ойын топтарын құруға көмектесу; - ойын үдерісінде жолдастарына тілектестік қарым-қатынасын, олармен санаса білуді, қиын жағдайларда көмекке келуді, ойын материалын қолдануда келісім жасауды, дауларды әділ шешуді қалыптастыру; - бірлескен ойында өзін-өзі ұстау ережелері мен нормаларын орындауға үйрету; - ойыншықтар мен ойын материалдарына қамқорлықпен қарауға, өз бетімен ойыншықтарды ретке келтіруге тәрбиелеу; - балалардың қоршаған тіршіліктің жағымды жақтарын бақылау және ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттерінен алған білімдері негізінде ойын мазмұнын дамыту және молайту; - отбасы және балабақша тұрмысын, түрлі саяхатты, адам еңбегін, қоғам өміріндегі айрықша оқиғаларды бейнелейтін ойындарды қолдау.
Балалардың өзіндік өмірлік тәжірибесін, олардың ой-өрісін, әлеуметтік өмірге қызығушылығын, өмір жайлы түрлі білімдерді кеңейту негізінде сюжеттік-рөлдік ойындардың мазмұны, сюжеттің ауқымы және рөлдермен байыта отырып, жағдай жасау. Балаларды ұжымдық ойындарда басқарушылық іскерліктерін қалыптастыру, бірлестікке, ынтымақтастыққа көмектесу: шағын топтарға бірігу, әрекет мазмұнын бірлесіп ойластыру, рөлдерді бөлу, мақсатқа жету құралдарын табу. Белсенді балалардың басқа балаларды басынбауын қадағалау, жасық, ұялшақ балалардың ойынға қатысуына көмектесу. Рөлдерді орындауда икемді болуды дамыту, ойында ортақ мүддеге сай ойынды дамыта білу және өзінің жеке тілектестігін көрсету. Заттық-ойын ортасын үнемі өзгерту, ауыстыру мүмкіндігін қамтамасыз ету. Ойындағы бала бастамасын дамыту, ойындағы шығармашылыққа еркіндік беру, ойын желісіндегі тәрбиелік мәні қажетсіз жақтарын түзеу. Ойнаушылардың арасындағы жолдастық қарым-қатынасты тәрбиелеу. Балалар шартты түрде дайын бейнелерді, ауыстырғыш заттарды қолданатын, өзіне жақсы таныс оқиғаларды (ертегіден, фильмдерден, тұрмыстан) бейнелейтін жеке және бірлескен режиссерлік ойындарды қолдау. Балалардың ойындағы бастамасын, ұжымдық ойында жеке дара көрінуін мадақтау. Балалардың дене, әлеуметтік, этномәдениет жағынан дамуына көмектесетін дәстүрлі ережелі халық ойындарын қолдану. Сахналанған және мерекелік-шеру ойындарын ұйымдастыру. Драмалау ойындары Мектепке дейінгі ересек жас балаларының балалар әдебиетінен (ертегілер, өлеңдер) таныс көркем шығармалары бойынша көріністерді сахналай білуін дамыту. Ол үшін арнайы атрибуттар (қуыршақ, ойыншық, костюм және көркем безендіру элементтері) қолдануға үйрету. Тәрбиеші-режиссердің ойлаған ойына бағына білу, сонымен бірге драмалау ойынында өзінің рөлін мәнерлі орындау. Орындаушылық біліктерді жетілдіру. Музыкалық драмалау ойындары Балаларға қимылы, сөзі, ән айтуы, балалардың музыкалық аспаптарында ойнауы сияқты рөлдік бояуы бар драмалау ойынын ұсыну. Музыкалық ойынды музыкалық-қимыл жүйесімен дайындау. Балаларды түрлі кейіпкерлердің ұжымдық әрекетінен жеке әрекетке көшуін бейнелей білуге үйрету. Балаларды ойын кейіпкерлерінің ерекшеліктерін, бейнелі, пантомимикалық, мимикалық және интонациялық сипаттамаларын өз бетінше таба білуге үйрету, шығармашылық қабілеттілікті дамыту. Ойында орын ауыстырғыш заттарды, қиялдағы заттарды, «бейнеге ене білуді», сол бейнеде ойын аяғына дейін қала білуді дамыту. Құрылыс материалдарымен ойындар Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде алынған түрлі ғимараттардың суреттерін, фотосуреттерін құрастыру іскерліктерін пайдалануға үйрету. Мектеп жасына дейінгі балаларды ұжымдық құрылыс жасауға қатыстыру, жұмысты бірлесіп жоспарлауға, көре білуге, мақсат қоюға, келісуге, ойлаған ойларын ортаға салуға үйрету. Ойында табиғат материалын кеңінен қолдануға жағдай жасау: құм, саз балшық, су, қар, мұз. Қимылды ойындар Балалардың қалыптасқан қимыл дағдыларын жетілдіру және қимылдарды орындаудың тиімді жолдарын таңдау, жиі өзгермелі ойын жағдайларында қимыл үйлесімділігін дамыту. Достық сезімге, шыдамдылық және ұйымдастырушылық дағдыларға, ойын ережесін орындауға, әділ болуға тәрбиелеу. Балалардың негізгі қимылдарын жетілдіретін, дене қимылдарын қалыптастыратын өз еркімен ойнайтын қимылды ойындарын мадақтау. Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды әртүрлі халықтардың ұлттық мәдениеті, салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптарының ерекшеліктерімен таныстыратын ойындарды қосу. Балаларды спорттық ойындарға және эстафета ойындарына қатыстыру. Дидактикалық ойындар Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды 2-4 адамнан шағын топ құрып, дидактикалық ойындарды дербес ұйымдастыруға үйрету. Ойын ережелерін сақтай білуге үйрету. Ойын әрекетінің әр түрін қамтитын және балалардың жалпы дамуына көмектесетін түрлі дидактикалық ойындарды қолдану. Ойынды таңдауда балалардың жас ерекшеліктерін ескеру. Жалпы ережелер негізінде бірлескен дидактикалық ойындарға қатыса білуді тәрбиелеу. ЕҢБЕК Мақсаты: мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды еңбек әрекетіне жүйелі қатыстыру, еңбек етуге ынтасын тәрбиелеу. Міндеттер: - мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың шамасы жететін еңбек түрлеріне дұрыс дағдыларын қалыптастыру; - еңбек әрекеттерін, тапсырмаларды ыждағаттылықпен және ұқыпты орындауға үйрету; - айналасындағы адамдар үшін маңызды еңбекте нәтижеге жетуге ұмтылуға тәрбиелеу; - материалдар мен еңбек құралдарына құнттап қарауды дағдыландыру; - балаларға жұмысты дұрыс және жақсы бағалауға көмектесу (өзінің және жолдастарының). Жолдастық өзара қарым-қатынастарды тәрбиелеуді жетілдіру; - өзінің, үлкендердің, жолдастарының еңбегін бағалай және сақтай білуді тәрбиелеу; - ұжымдық еңбек дағдыларын қалыптастыру. - еңбекке қызығушылық пен сүйіспеншілікті дамыту.
Өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларын, тазалық пен тәртіп әдетін қалыптастыру. Өзінің сыртқы кейпін қадағалау қажеттілігін дамыту (өз бетінше киіну және шешіну, киімді шкафқа дұрыс және ұқыпты жинау, аяқ қиімді орнына қою, су киімдерді уақытында кептіру). Өзінің сырт кейпіндегі кейбір олқылықтарды байқауға және жөндеуге үйрету. Өзара көмек сезімін, құрдасының киімі, аяқ киімі, сыртқы кейпіндегі олқылықтарды жөндеуге көмектесу ықыласын тәрбиелеу. Үйде және мектепке дейінгі балалар ұйымында кейбір міндеттерді үнемі орындап отыруға үйрету: өзінің төсек-орнын, ойыншықтарды, кітаптарды, сурет салу құралдарын жинау, өсімдіктерді суару, үлкендерге дастархан мәзірін дайындауға көмектесу және т.б. Тұрмыстық-шаруашылық еңбек Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды топ бөлмесін (ұйқыдан кейін төсек-орынды жинау, ойыннан кейін ойыншықтарды жинап, ұқыптап орнына қою, тәрбиешімен бірге кітаптар мен ойыншықтарды жөндеу) және балабақша ауласын (жолды сыпыру, құмға су құю, қыста жолды қардан тазалау) ретке келтіріп ұстауға үйрету. Өз бетімен және жауапкершілікпен дастархан мәзірін әзірлеуге, түскі ас кезінде үшінші тағам түрін таратып беруге, тәрбиеші көмекшісіне үстел үстін жинауға көмектесуге үйрету. Сабаққа қажетті материалдар мен құралдарды таратуға, сабақтан кейін орнына қоюға, жапсыруда, сурет салуда қолданған қылқалам, стақан, шүберекті жууға, жұмыстан кейін үстел үстін сүртуге үйрету. Балаларды апта сайын топ бөлмесін жинауға қатыстыру (жиһаздың, ойыншықтардың шаңын сүрту, өсімдіктердің жапырақтарын жуу).
Табиғат бұрышындағы кезекшілік міндеттерін өз бетімен және жауапкершілікпен орындай білуді қалыптастыру (гүлдерді суару, топырақ қопсыту, қураған жапырақтарды алып тастау, тірі табиғат бұрышының мекендеушілеріне жем дайындау). Тірі табиғат бұрышындағы өсімдіктер мен жануарларға өз бетінше қамқорлық жасауға үйрету. Балаларды төмендегі жұмыс түрлеріне қатыстыру: - күзде үлкендерге балабақша ауласын (жапырақтарды бір жерге жинауға), көкөністерді, тұқымдарды жинауға; - қыста тәрбиешімен бірге құстарға жем салғыш жасауға, жолдағы, алаңдағы қарды күреуге, ағаштар мен бұталардың түбіне қарды үюге; - көктемде гүлдер мен көкөністердің тұқымдарын себуге, олардың өсуін бақылауға, ауланы жинауға; - жазда гүлзардағы топырақты қопсытуға, арам шөптерді жұлуға, өсімдіктерді шабықтауға, оларды суаруға. Бау-бақшада өнім жинауға; кезекшілерді күнделікті табиғат бұрышындағы бөлме өсімдіктерін суаруға, қажет болғанда топырақты қопсытып, тыңайтуға, өсімдікті басқа ыдысқа көшіріп отырғызуға, жәшіктерге қысқы-көктемгі көшеттерді отырғызуға (жасыл пияз, түбірлі көкөністер, жануарларға жасыл шөп: сұлы, кендір, салат), көшет өсіруге, табиғат бұрышындағы жануарларға жем беруге, аквариумды, құстардың торын тазалауға көмектесуге қатыстыру. Балаларды жыл мезгіліне байланысты жұмыс түрлерінде күрек, тырма, су сепкішті пайдалануға үйрету. Жұмыс үдерісінде өсімдіктердің өсуі мен дамуын бақылауға, өсімдіктерді, жануарларды дұрыс күтіп-бағу мен олардың жай-күйі арасындағы байланысты белгілеуге үйрету. Қол еңбегі Қол еңбегімен айналысу ынтасын тәрбиелеу. Табиғат материалымен, қағазбен және қатырма қағазбен жұмыста құрастыру мен қол еңбегі бойынша ұйымдастырылған оқу іс-әрекетіндегі меңгерген дағдылар мен біліктерді қолдануға үйрету. Сюжеттік-рөлдік ойындарға ойыншықтарды, ата-анасына, достарына, таныстарына базарлықтарды өзі дайындай білуін қалыптастыру. Еңбек үдерісінде материалдың қасиеттері жөніндегі білімдерді бекіту. Ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті үшін құрал әзірлеуге, кітап, ойыншықтарды жөндеуге қатыстыру. Материалдарды үнемді және орынды қолдануға үйрету.
- қоршаған шындықты эстетикалық қабылдауды, эстетикалық бейнелер қорын қалыптастыру; - мемлекеттік және қоғамдық мерекелерге, ойын-сауықтарға ортақтастық сезімін, эмоционалдық ықыластылық, ұлтжандылық және азаматтық сезімдерді дамыту.
Балалармен мемлекеттік және жалпыхалықтық мерекелерді атау: Конституция күні, Білім күні, Қазақстан халықтарының тілдері күні, Қазақстан Республикасының күні, Тәуелсіздік күні, 8 наурыз, Наурыз мерекесі, Қазақстан халықтарының бірлігі күні, Жеңіс күні, Отан қорғаушылар күні, Балаларды қорғау күні. Осы мерекелерге белсенді қатысуға араластыру. Мемлекеттік және жалпыхалықтық мерекелер жөнінде түсініктерін кеңейту. Балаларды мерекеге дайындыққа белсенді қатыстыру (топтағы бұйымдар, әшекейлерді дайындау). Ертеңгіліктерге белсенді қатысуға ниеттерін дамыту. Түрлі ойын-сауықтарды аптаның басты ерекше оқиғасы ретінде қабылдауға, сипаты және көңіл-күйі бойынша ойын-сауықтарға эмоционалды үн қосуға үйрету. Мектепке дейінгі ересек жас балаларымен спорттық мерекелер мен ойын-сауықтарды дайындауда және өткізуде дербестікті, дене шынықтыру ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде меңгерген дене машықтарын көрсете білуді тәрбиелеу. Балалардың ойындардағы, ойын-сауықтардағы, жарыстардағы шығармашылық бастамасын көтермелеу. Достық сезімдерді ояту, командадағы жолдастарына қолдау көрсету, өз жолдастарының жетістіктері мен сәтсіздіктеріне ортақтасу, бір-бірін сақтандыру. Балалардың түрлі ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде алған білім, білік, дағдыларын ойын-сауық мазмұнына сәйкес белсенді қолдану. Балалар үшін қуыршақ, көлеңке театрының көріністерін, балалар күшімен қойылған концерттер, бейнефильм, слайд көрсету, музыка, ертегі, аудиожазба тыңдауды ұйымдастыру. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 27.07. 2007 ж., № 319-III ҚРЗ Заңы. Астана. Ақорда ҚР МЖМБС 1.001-2009. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту. Негізгі ережелер. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты. «1 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жалпы білім беру бағдарламасының мазмұнының базалық минимумы». – Астана қ., 2004. «Балбөбек» бағдарламасы. Ы. Алтынсарин атындағы Қазақ білім академиясының республикалық баспа бөлмесі. – Алматы қ., 1999. Е. Өтетілеуов, «Балақай» - Алматы қ.: Жалын баспасы, 1986 ж. Гризик Т.И., Аймагамбетова К.А., Майкова Г.Ж. «Познаю мир»: Метод. рекомендации для воспитателей. – Алматы: Просвещение-Казахстан, 2007. Грибовская А.А., Левченко Т.А. «Народное искусство и детское творчество»: Метод. пособие для воспитателей – Алматы: Просвещение-Казахстан, 2007 год. На пороге школы: Методические рекомендации для воспитателей. Т.Н. Доронова и др. – Алматы: Просвещение-Казахстан, 2007 год. Арушанова А.Г. «Речь и речевое общение детей». – М.: Мозаика-Синтез, 1999. Рунова М.Н. «Двигательная активность ребенка в детском саду». – М.: Мозаика-Синтез, 2003. Рыжова Н.А. «Экологическое образование в детском саду». М.: Карапуз-Дидактика, 2004. Терпугова Е.А. «Валеологическое воспитание детей дошкольного возраста: методич. пособие для педагогов. - Ростов н/Д: Феникс, 2007. Соловьева Е.В., Коренькова Л.Г., Копытова В.И. «Математика и логика для дошкольников»: Метод. рекомендации для воспитателей. – Алматы: Просвещение-Казахстан, 2007. Парамонова Л.А. «Теория и методика творческого конструирования».- М.: Академия, 2001. Шулешко Е.Е. «Наглядно-дидактическое пособие по обучению дошкольников чтению, письму, счету» - М.: Мозаика-Синтез, 2002. ҚОСЫМША ҚИМЫЛДЫ ОЙЫНДАР ТІЗІМІНІҢ ҮЛГІСІ Жүгіруга арналған ойындар: «Мысық пен торғайлар», «Ұстап ал», «Жұбыңды тап», «Аттар», «Құстар мен мысық», «Ұшақтар», «Бұрыштар», «Жұптасып жүгіру», «Тышқан аулаушы», «Аққу-қаздар», «Пішін жаса», «Табан мен шортан», «Жүгіріс», «Бос орын», «Жасырынбақ», «Бәйге», «Ақ сүйек», «Көкпар», «Аюдың апаны». Секіруге арналған ойындар: «Қасқыр мен қояндар», «Кім жақсы секіреді?», «Қоян мен қасқыр», «Түлкі тауық қорада», «Мысық пен тышқан», «Еденде қалма», «Төмпешіктен төмпешікке», «Сыныптар», «Маймылдар», «Торғай мен мысық», «Күміс алу», «Ақ қоян». Еңбектеп және өрмелеуге арналған ойындар: «Мысықтар мен күшіктер», «Қойшы мен табын», «Құстардың келуі», «Мысық пен қаздар», «Жалауға дейін тез жүгір», «Өрт сөндірушілер», «Күрес». Лақтыру, домалату, қағып алуға арналған ойындар: «Лақтырам, қағып ал», «Допты тордан өткіз», «Лақтырам, ұстап ал», «Қоян мен аңшылар», «Жалаушаға лақтыр», «Түйреуішті құлат», «Допты тордан өткіз», «Құрсауға дәлде», «Кеглиді құлат», «Ақ сүйек», «Асықтар», «Алысқа лақтыр», «Таяқ-тастау». Кеңістікті бағдарлауға арналған ойындар: «Қай жерде тығылған, тап», «Тап та, үндеме», «Кім кетті?», «Жасырынбақ», «Лақ», «Өз орныңды тап», «Тығылмақ», «Тас кімде?». Эстафета-ойындар: «Жұптасқан эстафета», «Кеглиге тиіп кетпей, допты әкел», «Допты сақинаға сал», «Кедергі жолдар». Судағы ойындар: «Фонтан», «Қорапша», «Теңіз толқиды», «Туннелдегі поезд», «Суды ұста», «Теңіздегі толқын», «Өкшеңді көрсет», «Шеңбер ішіне кір», «Ау». ҰСЫНЫЛАТЫН КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТ ШЫҒАРМАЛАРЫ Оқу мен мазмұндауға арналған шығармалар Халық ауыз шығармашылығы: мақал-мәтелдер, жұмбақтар. Қазақ халық ертегілері: «Мақта қыз бен мысық», «Түлкі мен маймыл», «Құлақ», «Қасқыр мен жігіт», «Шал мен дәу», «Жақсы мен жаман», «Жігіт пен мыстан», «Төрт дос», «Тапқыр бала», «Алтыншашты Тотамбай», «Қара қылыш», «Мерген атқыш», «Ақылды қыз», «Әби мен Тәби», «Ақсақ құлан» (аңыз), «Болашақ батыр» (өсиет). Орыс халық ертегілері: «Мысық, әтеш және түлкі», «Ақымақ қасқыр», «Қорыққанға қос көрінер», «Маша мен маймақ», «Аяз», «Түлкі мен тырна», «Аққу-қаздар», «Хаврошка», «Қарша қыз», «Түлкі мен сұр қасқыр», «Аленушка мен Иванушка», «Түлкі мен қоян», «Шаруа пен аю», «Шортанның бұйрығымен». Әлем халық ертегілері: «Үш торай» (ағылшын халық ертегісі), «Айога» (нанай халық ертегісі), «Ағайынды үш қыз» (татар халық ертегісі), «Пых» (белорусь халық ертегісі), «Күшіңе емес, ақылыңа сен» (белорусь халық ертегісі), «Көкек» (ненец халық ертегісі), «Күнге қонаққа барғанда» (словак халық ертегісі), «Екі сараң аю» (венгр халық ертегісі), «Асығам деп, күлкіге қаласың» (поляк халық ертегісі), «Ескі әмиян» (латыш халық ертегісі), Ш. Перро «Перінің сыйлығы». Қазақстан, Ресей және ТМД елдері жазушыларының әңгімелері Ыбырай Алтынсарин «Аурудан - аяған күштірек», «Өрмекші, құмырсқа және қарлығаш», «Бір уыс мақта», Жәнібек Карбозин «Алша», Мәдіхат Төрежанов «Өмірдің қайнар көзі», «Бұзау», «Көмек», «Ақ лақ», «Бұлбұл»; Дүкенбай Досжанов «Жылқышының ұлы - Ардақ», Өтебай Тұрманжанов «Ақ бота», Лев Толстой «Құс», Эдуард Шим «Тас, Бұлақ, Сүңгі және Күн», «Күн шуағы»; Евгений Чарушин «Бөлтірік». Өлеңдер: Мұзафар Әлімбаев «Менің ойыншықтарым», «Мысықтың әдеттері», «Әдептілік әліппесі»; Оразақын Асқаров «Біздің ит»; Қабдыкәрім Ыдрысов «Жайлауда»; Қадыр Мырзалиев «Өзім»; Әнуарбек Дүйсембиев «Жоғалған зат»; Жаркен Бодешев «Алма»; Қосжан Мүсірепов «Қырсық мысық»; Сергей Есенин «Ақ қайың»; Сергей Баруздин «Бөрене»; Расул Гамзатов «Менің атам»; Георгий Ладонщиков «Аю тұрды ұйқыдан»; Корней Чуковский «Айболит пен торғай». Әңгімелеуге арналған шығармалар Халық ауыз әдебиеті Қазақ халық ертегілері: «Түлкі мен әтеш», «Қаңбақ шал», «Шықбермес Шығайбай» және т.б. Орыс халық ертегілері: «Шалқан», «Кірпі», «Алтын жұмыртқа», «Зәулім үй», «Бауырсақ», «Түлкі мен шаян». Қазақстан, Ресей және басқа ТМД елдері жазушыларының әңгімелері: Мәдіхат Төрежанов «Еңбегіне қарай», «Мен оны кешірдім», «Кішкентай бағбан»; Сафуан Шаймерденов «Ине»; Евгений Чарушин «Біздің аулада»; Лев Толстой «Екі жолдас», «Арыстан мен тышқан», «Әкесі мен балалары», «Өтірікші», «Оқымысты ұл»; Константин Ушинский «Дәрі-дәрмек», «Күшіңе сенбе», «Васька», «Көкек»; Валентина Осеева «Жаман», «Жақсырақ»; Евгений Чарушин «Торғай»; Наталья Калинина «Қар домалағы»; Евгений Пермяк «Қол не үшін керек?»; Виталий Бианки «Түлкі мен тышқан». Жаттауға арналған шығармалар Халық ауыз әдебиеті: жұмбақтар, мақал-мәтелдер, санамақтар, жаңылтпаштар. Тақпақтар: Мұзафар Әлімбаев «Күздің белгілері», «Күшік мұны білмеген бе?», «Биші есек», «Асфальттағы суреттер»; Қастек Баянбаев «Киіз үй», «Қараторғайдың үйшігі», «Бүлдірген»; Әнуарбек Дүйсембиев «Жер ананың балалары», «Күн батарда», «Қыстың қамы», «Жаз»; Қәбдікәрім Ыдрысов «Менің елім»; Әбубәкір Қайранов «Әже»; Қадыр Мырзалиев «Ақ тас»; Алексей Плещеев «Күз», «Ауыл әні»; Ирина Токмакова «Емен»; Самуил Маршак «Шырша жыры»; Иван Суриков «Алғашқы қар»; Евгения Трутнева «Жаңа жылмен!»; Иван Никитин «Қош келдің, Қыс»; Ольга Высотская «Көктеммен тілдесу»; Евгения Трутнева «Аналар күні»; Платон Воронько «Шырша түбіндегі үй», «Тәтті нан»; Сергей Есенин «Мойыл». СУРЕТ САЛУ САБАҒЫНЫҢ ТАҚЫРЫП ҮЛГІСІ Заттық сурет салу «Автобус пен жеңіл машина» «Мен және менің анам» «Күзетші жауынгер» «Шекарашы мен ит» «Аяз ата» «Қарша қыз» оның ғажайып үйі, сүйікті жанауралары — бұғы, қоян, ит, аю және т.б. Ертегі кейіпкерлерінің көлік құралдары — шана, машина, ұшақ және т.б. «Қардағы жапырақсыз ағаш» «Қазақ биі» «Аю жаттығу жасайды» «Биші Петрушка» «Балалар дене шынықтырумен айналысады» «Аяз ата шырша жанында» Затқа қарап сурет салу «Құмған»
«Үлкен-кіші табақтар» «Торсық»
«Терек бұталары» «Гүлдейтін ағаш» «Бүршік жарған бұталар мен ағаштар» «Гүл жамылған дала» Сәндік бейнелеу «Қоржынды сәндейміз» «Қымыз құятын тостаған» «Тостаған» «Саздан жасалған табақ» «Қар кесегі» «Атама арналған тымақ» «Сәукеле» «Дастарқан» «Жаулық» (қазақ өрнектері мен сәнді маталар қолданып) «8 Наурыз ашық хаты» «Анама арналған мата» «Қолғап» «Ертегідегі құстар» «Мерекелік дастарқан» «Сырмақты әшекейлейміз» «Алашаны әшекейлеу» «Қазақ ұлттық киімін киген қуыршақ» «Кебежені өрнектеу» «Ыдысқа әдемі сурет саламыз» Сюжеттік сурет салу «Бақшада алмалар пісіп тұр» «Күздегі орман мен бақ» «Жаңбырлы күн» «Астық жинау» «Үй құрылысы» «Біздің әкеміз — шахтер» «Гүлдене бер, Қазақстан» «Каспиидің балықшылары» «Байқоңырдан зымыранды ғарышқа ұшырамыз» «Республика күніндегі от шашу» «Көшедегі мереке» «Менің сүйікті ертегім» «Қызғаншақ екі қонжық» «Қоян мен түлкі» «Түлкі, қоян және әтеш» «Қызыл Телпек» «Аққу-қаздар» «Қыстағы шуақты күн» «Қыстағы бұлыңғыр күн» «Жаңа жылдық мереке» «Біздің әсем шыршамыз» «Қыста балалар аулада ойнап жүр» «Біздің көшедегі көліктер» «Қысқы қала» «Кешкі қала» «Балалар жаттығу жасайды» «Құрылысшылар жаңа үй салады» «Анам (әкем) мені балабақшаға апарады» «Балалар мерекеде билейді» «Сең жүру» «Құстардың қайтуы» «Көрікті көктем» «Гүлденген бақ, шалғын» «Туған табиғатымды не үшін жақсы көремін?» жүктеу/скачать 1,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|