Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі “ОҚулық” республикалық Ғылыми-практикалық орталығЫ “ worddidac” халықаралық ассоциациясы

Материалдық игілікті бағындыру жолында рухани әлемді ұмыту кезеңі басталды ма? Болашақ зияткер ұрпақтың сана интерьері стилін қалыптастыруда әдебиеттің рөлі қандай? Аға буын ұрпақ өкілдері оқыған көркем шығармалар мазмұны желісі өсіп келе жатқан жеткіншек ұрпаққа түсінікті бола ала ма? Оқулықтың төл әдебиеттің ерекшелігін танытуда алатын орны және ақпараттық технологиямен байланысы ? Постмодернизмнің ұрпақ зияткерлігіне әсері қандай? Гуманитарлар жетістікке жете ме, әлде технократтар жетекші рөлге ие ме?

Шығарманың кейіпкері – көркем шығармада суреттелетін оқиғаға қатысушы адам, әдеби образ. Әдеби образ – шығармадағы көркем бейне.

• Шығарманың кейіпкері – көркем шығармада суреттелетін оқиғаға қатысушы адам, әдеби образ. Әдеби образ – шығармадағы көркем бейне.
• Шығарманың қаһарманы – көркем шығармада жан-жақты толық суреттелетін, негізгі тұлға басты кейіпкер болады. 
• Әдеби жанрлар (фр. тілінде genre – түр, тек, жанр) – ауызша және жазбаша жазылған көр­ кем шығармалардың түрі. Шығарма жанрын қалай анықтаймыз? Шығарма жанрын анықтау үшін тұрақты әрі тарихи мазмұнына, құрылысы (композициясы) мен түріне мән беруіміз қажет.
• Шығарманың тақырыбы дегеніміз көркем шығармаға негіз, арқау болған өмір құбылыстарының түйіні.
• Шығарманың идеясы (грекше іdea – түсінік,елес, бейне) – шығарманы жазған автордың айтайын деген негізгі ойы. Шығарманың мазмұны – шығарманың шындыққа негізделген тақырыбы мен идеясы.
• Шығарманың пішіні – әдеби қаһармандардың өзара қарым-қатынасына, өміріне, тағдыр тартысына негізделген сюжеті, көркем шығарманың тілі.
• Шығарманың түрі – бұл шығарманың жанрына қа­ рай анықталуы.
• Шығармадағы тартыс (латынша – қақтығыс, айқас, кейде – алауыздық, талас) – өмірдегі қайшылықтар­ дың шығармада берілуі.
• Шығарманың сюжеті (французша – зат) – шығарма-да баяндалатын оқиғалар тізбегі.
• Шығарманың фабуласы – шығармадағы тұтас оқиға­ лар мазмұнын қысқаша баяндау.
• Шығарманың композициясы – бұл шығарманың құрылысы. Шығарма сюжетіндегі композицияның өрбу кезеңдері – шығармада баяндалатын оқиғалар тізбегінің рет-ретімен орналасу ерекшелігі.

Шығармадағы сюжеттің композициялық құрылымы (өрбу кезеңдері)

КЕРҚҰЛА АТТЫ КЕНДЕБАЙ

Қазанғап кедей

Кендебайдың өмірге келуі

Кендебай және қойшы бала

Керқұла ат пен Кендебай

Малшы Кендебай

Хан мен балалары

Кендебайдың ерлігі

Батырдың елі

• Қорыта
• білу

• Есте сақтау

• Сауаттылығы т.б.

• Пәндік құзіреттілік

Адамзатқа көз қуаныш – алдында өскен баласы. Абай

Назарларыңызға

Назарларыңызға

мың алғыс!