Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағЫ
Латын тіліндегі сан есімдердің төрт түрі бар
жүктеу/скачать 5,47 Mb.
|
| Латын тіліндегі сан есімдердің төрт түрі бар:
cardinalia – есептік (қанша?) ordinalia – реттік сандар (нешінші?) distributiva – бөлшектік сандар (қаншадан?) adverbia - үстеу сандар (қанша рет?) 11 жəне 17 аралығындығы сандар төмендегі тəртіп бойынша орын- далады: 11 – undecim 15 - quindecim 12- duodecim 16 - sedecim 13 – tredecim 17 - septemdecim 14 - Quattuordecim 8 жəне 9 сандарына аяқталатын сандар (18, 19, 28 ,29...) келесі ондықтан 1 немесе 2 санын алып тастаумен пайда болады. Мысалы.: 18- duodeveginti. Бұл жерде duo – екі, de – , veginti – жиырма. 18- duodeveginti (екісі кем жиырма) 19 – undeveginti (бірі кем жиырма) 20 – veginti (жиырма). Ондықтардан, жүздіктен жəне 1 мен 7 аралығындағы бірліктерден тұратын сандар (мыс: 21, 22...37) екі түрлі жолмен жасалады: 1) ондық бірліктің алдында тұрады, veginti unus, veginti duo.... 2) бірлік ондықтан бұрын айтылып, ондықпен et (жəне) деген шылау арқылы байланысады: unus et veginti, duo et veginti.... Латын тілінде сын есімдер зат есіммен родта, түрде, септеуде (сын есім сияқты) үйлеседі: unus musculus – бір бұлшық ет, una costa – бір қабырға. Реттік сан есімдер сын есімнің I и II жіктеуі сияқты жіктеледі Рим цифрлары Араб цифрлары cardinalia ordinalia I 1 Unus (m), una (f), unum (n) Primus, a, um II 2 Duo (m), duae (f), duo (n) Secundus, a, um III 3 Tres (m,f), tria (n) Tertius, a, um IV 4 Quattuor Quartus, a, um V 5 Quinque Quintus, a, um VI 6 Sex Sextus, a, um VII 7 Septem Septimus, a, um VIII 8 Octo Octavus, a, um IX 9 Novem Nonus, a, um X 10 Decem Decimus, a, um XX 20 viginti vicesimus XXX 30 triginta tricesimus XL 40 quadraginta quadragesimus L 50 quinquaginta quinquagesimus LX 60 sexaginta sexagesimus LXX 70 septuaginta septuagesimus LXXX 80 octoginta octogesimus XC 90 nonaginta nonagesimus C 100 Centum Centesimus CC 200 ducenti, ae,a ducentesimus CCC 300 trecenti, ae, a trecentesimus CD 400 quadrigenti, ae, a quadrigentesimus D 500 quingenti, ae, a quingentesimus DC 600 sescenti, ae, a sescentesimus DCC 700 septigenti, ae, a septingentesimus DCCC 800 octingenti, ae, a octingentesimus DCCCC 900 nongenti, ae, a nongentesimus M 1000 Mille Millisimus MM 2000 duo milia bis millisemis Қосымшалар міндетін атқаратын латын жəне грек сан есімдері. Латын Сан есімдері Грек Сан есімдері Мағынасы Мысалдар uni- mono- бір unisexuālis, e - біржынысты monocephălus, a, um - бір басты bi- di- Екі bialātus, a, um - екі қанатты dipetălus, a, um - екікүлтелі tri- tri- үш triaxonālis, e - үшаксонный quadri- tetra- Төрт- quadrifoliātus, a, um төртжапырақты tetracoccus, i m - тетракокк quinque penta- бес quinqueflōrus, a, um бес гүлді pentaradiālis, e - беснұрлы sex- hexa- алты- sexangulāris, e - алтықырлы hexaspŏrus, a, um - алтыспорлы septem- hepta жеті septemjugātus, a, um - жетіжұпты heptapetălus, a, um - жетікүлтелі oct-, octooct-, octo- сегіз octopetălus, a, um - сегіз күлтелі Octodontīdae, ārum f - сегіз тісті novem-, novenennea- тоғыз- novendiālis, e - тоғыз күндік enneapetălus, a, um тоғыз күлтелі decem-, decendec-, deca- он decemflōrus, a, um - он гүлді Decapŏda, ōrum n - он аяқты semi- hemi- жарты semicanālis, is m - жартыканалды hemisphaerium, i n - жарты шарлы жүктеу/скачать 5,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|