Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағы мемлекеттік униврситеті

жүктеу/скачать 4,86 Mb.

бет	11/11
Дата	19.02.2017
өлшемі	4,86 Mb.
	#10528

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Сурет15,4. Пластиналы сына арқылы қосу.

3 Шегелер де сына сияқты қозғалуға қарсылық ету үшін жұмыс істейді. Шеге диаметрі 6мм-ден аспайды, сондықтан олардың көтергіштігі күш бағытына және талшықтардың бағытына байланысты болмайды.

Шеге өстері араларының минималды шамасы 15d_гв болу керек. Орналасу бағыты түзу, қисық немесе шахматты түрде болуы мүмкін.

Шегелер сыналарға қарағанда тығыз байланыс береді. Ең басты кемшілік- ұзақ жүктеме салдарынан орнына ауысады.

Сурет 15,5. Шеге жұмысы ерекшелігі.

l_выд= l_гв- δ-2-1,5d_гв

(4.7)

d_гв–шеге диаметрі;

l_гв –ұзындығы.

4 Металлды темір пластинкалар (МЗП), 1-2мм цинктелген болаттан жасалған жазық бетті, бір жағында әртүрлі ұзындықты тістері бар пластиналарды айтады. Оларды элементтің екі жағынан қояды (сурет 15,6). Орнату арнайы пресстеу құрылғысымен жүргізіледі.

Сурет 15,6. МЗП арқылы қосу.

МЗП-мен қосылған конструкциялардың көтергіштігін ұялардағы ағаштың мыжылуы немесе тістердің майысу дәрежесіне қарап сынайды. Керегелі конструкцияларда қолданыс тапқан.

5 Желімдеу арқылы қосу қосылыстың ең тиімді және ең прогрессивті түрі болып табылады (сурет 15,7). Оның арқасында әртүрлі формалы желімделген конструкцияларды алуға болады (арқалық, аркалар, рамалар). Конструкцияларды жұқа ағаш материалдарды және фанераны желімдеу арқылы алады. Суға төзімді синтетикалық желімдерді қолданады (фенолды, фенол-резоцинді). Желімделген ағаш конструкцияларды зауыттарда дайындап құрылыс алаңына полиэтиленді қаптарға оралған күйде әкеледі.

Сурет 15,7. Зауыдта жасалған желімді қосылыстар.

6 Кертіктер деп қысылған элементтің басқа элементпен әсерлесуі ешқандай қосымша құрылғысыз жүретін қосылыс.

Сурет 15,8. Маңдайлы кертік.

Керегелі конструкциялардың түйіндерінде қолданады (фермалар, мұнаралар)(сурет 15,8). Жаншылуды болдырмау үшін қосымша байланыстырғыштарды орнатады – болттар, қамыттар, топсалар. Бұл байланыстырғыштар тек қана тістің жаншылуы кезінде жұмыс істеп созылған жақты уақытша ұстап қалуы қажет.
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАР
Тәжірибелік сабақ 1. Жүктемелерді жинау

Жұмыс мақсаты: СНиП 2.01.07-85* бойынша жүктемені жинау.

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынша тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.

Тәжірибелік сабақ 2. Иілетін тік бұрышты профильді элементтерді нормальді қима бойынша есептеу

Жұмыс мақсаты: Қиманы таңдау, армирлеуді есептеу (жұмысшы, монтажды, көлденең арматураны және қадамын табу).

Тәжірибелік сабақ 3. Иілетін таврлы профильді бір арматурасы бар элементтерді нормальді қима бойынша есептеу.

Жұмыс мақсаты: Қиманы таңдау, армирлеуді есептеу (жұмысшы, монтажды, көлденең арматураны және қадамын табу).

Тәжірибелік сабақ 4. Ортасынан созылған болатты элементтерді беріктікке есептеу

Жұмыс мақсаты: созылған элементтің қимасын таңдау, таңдалған және бар элементті беріктікке тексеру.

Тәжірибелік сабақ 5. Ортасынан қысылған болатты элементтерді беріктікке есептеу

Жұмыс мақсаты: созылған элементтің қимасын таңдау, таңдалған және бар элементті беріктікке тексеру.

Теориялық мәліметтерді, мысалдарды және кейбір көмекші құралдарды, өзіндік тапсырмаларды және нұсқау бойынш а тапсырмаларды [1]-де табасыңдар.

Тәжірибелік сабақ 6. Пісірілген қосылысты есептеу

Жұмыс мақсаты: Пісіру тігісінің ұзындығын анықтау
Мысал: С345 болаттан жасалған созылған сырықтың бекітілген жерін есептеу. Сырық екі тең бүйірлі бұрыштардан тұрады 80х7мм, фасонка дәл осындай болаттан жасалған, қалыңдығы t=12 мм (сурет 1.3, б), пісіру жарты автоматты, көмірқышқылды газда, пісіру сымы Св-08Г2С. Сырықтағы күш N = 700кН.

Шешуі:

• кесте 51, 55*, 56 [8.3.3] бойынша Cв-08Г2С сымы бойынша тігіс металының есептік кедергісі R_ω_t=21,5кН/см²;

• кесте 51 [8.3.3] бойынша 7мм қалыңдықты бұрыш үшін С345 маркалы болатқа R_un=490 Н/мм²=49 кН/м² және (1.4 [2]) формула бойынша R_ω_z = 0.45⋅49 = 22.05 кН/см²;

• бір бұрышқа келетін күшті анықтаймыз:

N₁ = 0.5⋅N = 350кН;

• бүйір және алдыңғы жағындағы тігісте N₁күшін таратамыз

0,7⋅N₁ = 0.7⋅350 = 245 кН және 0,3⋅N₁ = 0,3⋅350 кН;

• қиманың қайсысы қауіпті екенін анықтаймыз (қосылыстың есептік қимасы):

а) балқу шекарасы бойынша R_ω_z⋅β_z = 22,05⋅1,05 = 22,21 кН/см², 1,2см қалыңдықты фасонка үшін - R_un=37 кН/см²;

б) тігістің металы бойынша β_f⋅R_ω_t = 0,9⋅21,5 = 19,35 кН/м²;

β_f және β_z коэффициенттері 34* [3] кестесі бойынша алынады, онда β_z⋅R_ω_z =

= 22,21 > β_f ⋅R_ω_f = 19.35, яғни есептік қима тігіс металы бойынша болады;

• фасонканың қалыңдығы 12мм болғанда 38* [3] бойынша тігістің минималды катеті k_f,min= 6 мм, ал бұрыштың қалыңдығы 7мм болғанда катеттің максималды мөлшері k_f,max= 0,9⋅7 = 6,3мм. Бүйір мен алдыңғы жерінде тігіс катетінің мөлшерін тең етіп аламыз - k_f = 6мм;

• ([2] 1.1) формула бойынша тігістердің керекті ұзындығын анықтаймыз:

Бүйір жағында l_ω₁ = 0.7⋅N1/(β_f⋅k_f⋅R_ω_f) = 245/(0.9⋅0.6⋅21.5) = 21.1см;

Алдыңғы жағында l_ω₂ = 0,3⋅N₁/(β_f ⋅k_f Rω_f) = 105/(0.9⋅0.6⋅21.5) = 9.04см;

• тігістің шекті есептік ұзындығын анықтаймыз

85⋅β_f ⋅k_f = 85⋅0,9⋅0,6 = 45,9 см = 459мм > 211мм;

Тігістің ұзындық бойымен біркелкі жұмыс істеуін қабылдаймыз;

• пісірудің шеткі аймақта толық болмауын ескеріп тігістің соңғы ұзындығын қабылдаймыз:

Бүйірінде l_ω₁ = 21,1+1=22.1 см, қабылдаймыз l_ω₁ = 23 см;

Алдында l_ω₂ = 9,04+1 = 10.04 см, қабылдаймыз l_ω₂ = 11 см.

Сурет 1.3.

К расчету сварных соединений

№ Варианта	Сталь	Уголок	Толщ. фасонки	Усилие в стержне
1	С235	50	8	620
2	С245	56	9	640
3	С255	63	10	700
4	С285	70	12	750
5	С345	75	12	800
6	С375	80	13	690
7	С235	90	13	900
8	С255	100	14	1000
9	С285	70	10	600
10	С245	56	9	550

Тәжірибелік сабақ 7. Болтты қосылысты есептеу
Жұмыс мақсаты: болттарды таңдай білу, және беріктікке есептеу.

Мысал: С245 болатынан жасалған қимасы 500х12мм екі беттің қосылуын жобалау (сурет 1.4). Болттардың дәлдік класы В. Қосылыста созу күші N=1000 кН әсер етеді.

Шешуі:

• болат С245 үшін:

Есептік кедергі R_y=24 кН/см² (кесте 51* [3]);

Жұлуға уақытша кедергі R_un=37 кН/см² (кесте 51* [3]);

Жаншылуға есептік кедергі R_bp=46 кН/см² (кесте 51* [3]);

• қосылысты симметриялық етіп екі 8мм бетті салу арқылы жобалаймыз.

• беріктік классы 5.8 болтты таңдаймыз (кесте 58* [3]):

Кесілуге есептік кедергі

R_bs=0.40⋅ R_bun=0.40⋅50=20 кН/см²;

• болт диаметрін қабылдаймыз d_b=20 мм;

• γ_b=0.9 көп болтты қосылыс үшін (кесте 35*[3]), γ_c=1.0;

• (1.8 [2]) формула бойынша бір болттың кесілуге қабылдайтын күшін анықтаймыз

N_b'= (20⋅0.9⋅3.14⋅22⋅2⋅1)/4=113.04 кН;

• жаншылуға (1.9 [2]) формула бойынша R_bp=1.35⋅R_un=1.35⋅37=50 кН/см²

Болғанда N_b''=50⋅0.9⋅2⋅1.2⋅1=108 кН;

• Σt=12 мм (беттер қалыңдығы 2⋅8=16 мм, яғни қосылатын беттерден қалың);

• сондықтан болттардың керекті санын жаншылу шартынан анықтаймыз,

Өйткені N_b,_min=N_b''b'. Жарты бетте керекті болттар саны:

n=N/N_b,_min=1000/108=9.26,

• үлкен жаққа дөңгелектеп 10 етіп аламыз, яғни екі қатарда 5-те болады.

• беттің тесіктермен әлсізденуінен көтергіш қабілетін тексереміз.

Қабылдаймыз γ_c=1,1, тесіктер диаметрі d=23мм (В класы үшін);

Онда келесі шарт орындалуы қажет

N= R_y⋅A_n⋅γ_c немесе 1,2 ⋅ (50 - 5 ⋅ 2,3) ⋅ 24 ⋅ 1,1 = 1220 > 1000 кН,

Беріктік қанағаттандырарлық болып шықты.

Беттердің қимасын тексеру қажет емес, өйткені екі беттің А_n-ы қосылатын элементтердің ауданынан үлкен.

Сурет 1,4.

К расчету болтовых соединений

№ Варианта	Сталь	Размер листов, мм	Раст. усилие в стержне
1	С235	500*12	1100
2	С245	600*13	1200
3	С255	500*10	1000
4	С285	700*13	900
5	С345	700*14	1250
6	С375	750*12	1300
7	С235	600*13	1000
8	С255	620*14	1100
9	С285	700*9	1200
10	С245	500*8	1000

Тәжірибелік сабақ 8. Болатты арқалықты конструкцияны есептеу
Жұмыс мақсаты: Металды жабыны бар арқалықты алаңды жобалауды үйрену.
Мысал: Қалыңдығы t_н=10 металды жабыны бар арқалықты алаңды жобалау керек тор өлшемі 18х6м (сурет 2.4).

Нормативті тең таралған жүктеме Р_n=20 кН/м², коэффициент γ_ƒ=1.2, арқалық материалы С235, R_у=23 кН/см² , γ_с=1, шектік иілу [ƒ/l]≤1/250.

Шешуі:

• арқалықты тордың компоновкасының екі түрін қарастырамыз: бірінші – кәдімгі, және екіншісі күрделі (2.4, а және б):

• бірінші нұсқау:

Жабын арқалығының арасын 120см деп қабылдап басты арқалықтың аралығын 15 тең аралыққа бөлеміз;

t_н=10 мм болғанда жабын салмағын табамыз

q_н=1⋅0.785=0.785 кН/м²;

онда жабын арқалығына түсетін нормативті жүктеме

q_n=(Р_н+q_н)⋅а=(20+0.785)⋅1.2 = 24.94 кН/м = 0.2494 кН/см;

есептік жүктеме q=(γ_ƒ⋅Р_н+γ_ƒ⋅q_н) = (1.2⋅20+1.05⋅0.785)⋅1.2 = 29.79 кН/м;

есептік ию моментін табамыз:

М=q⋅ℓ₂/8=29.79⋅62/8=134.04 кН⋅м;

Керекті кедергі моменті (2.14 [2]) бойынша с_х=1.1 болғанда

W_n.треб_.=530 см³;

1 – жабын арқалығы; 2 – көмекші арқалық; I – жүктеме; II – есептік сұлба;

а – кәдімгі түрі; б – күрделі түрі

Сурет 2.4.

Сортамент бойынша I33 ГОСТ 8239-89* W_x=597 см³қабылдаймыз;

J_x=9840 см⁴; q=42.2 кг/м; b=140 мм. W_х>W_{n, треб}., болғандықтан беріктігін тексеру қажет емес;

(2.19 [2]) бойынша арқалықтың иілуін тексереміз

сонымен, арқалық қимасы беріктік шартына және иілуге сәйкес болып тұр. Жалпы орнықтылықты тексеру қажет емес, өйткені олардың қысылған белдіктері жабынмен бекітілген.

1 м²аражабынға кететін металл шығынын табамыз:

1.0⋅78.5+42.2/1.2=113.7 кг/м².

• екінші нұсқа:

Жабын арқалығының қадамы а = 600/6 = 100 см, аралық ℓ = 4.5 м;

Нормативті және есептік жүктемені табамыз:

q_n = (20+0.785)⋅1.0 = 20.78 кН/м = 0.2078 кН/см;

q = (1.2⋅20+1.05⋅0.785) = 24.82 кН/м = 0.2482 кН/см;

Есептік ию моменті және керекті кедергі моменті:

М = 24.82⋅4.52/8 = 62.83 кН⋅м = 6283 кН⋅см;

Сортамент бойынша I24 с W_x = 289 см³ >W_треб; J_x = 3460 см⁴қабылдаймыз;

q = 27.3 кг/м;

арқалық иілуін тексереміз (2.19 [2]) бойынша:

Қабылданған қима беріктік және қаттылық шарттарына жауап беріп тұр. Жабын арқалығынан көмекші арқалыққа түсетін жүктемені тең таралған деп санаймыз, өйткені жабын арқалығының саны 5-н көп.

Нормативті және есептік жүктемені анықтаймыз:

q_n = (20+0.785+0.273)⋅4.5 = 94.76 кН/м ≈ 0.95 кН/см;

q = (1.2⋅20+1.05⋅(0.785+0.273))⋅4.5 = 113 кН/м;

Еспетік ию моменті және керекті кедергі моменті:

М = 113⋅62/8 = 508.5 кН⋅м = 50850 кН⋅см;

Сортамент бойынша I55 с Wx=2035 см³>W_треб.; J_x=55962 см⁴қабылдаймыз;

q=92.6 кг/м; b_t=18 cм; t_ƒ=1.65 cм;

иілуін тексереміз (2.19 [2]) бойынша:

l_еƒ=100 см, с_1х = с_х болғанда арқалықтың жалпы орнықтылығын тесереміз:

l_еƒ/b_t қатынасын табамыз, кесте 8* [3] бойынша.

Қабылданған қима беріктік, қаттылық және орнықтылық шарттарына жауап беріп тұр.
Металл шығыны G=78.5+27.3/1+92.6/4.5=126.38 кг/м²;

• сонымен, металл шығынына қарағанда бірінші нұсқау тиімді болып келеді.

К расчету балочной клетки

№ Варианта	Материал балок	Толщина настила, мм	Размер ячейки, м.	Нормативная нагрузка, кН/м²	Остальные значения как в примере
1	С235	9	16*5	20
2	С245	10	18*5	21
3	С255	8	17*6	22
4	С285	11	15*5	23
5	С345	12	16*6	20
6	С375	10	18*5	21
7	С235	11	16*6	22
8	С255	9	18*6	23
9	С285	8	15*6	20
10	С245	11	16*5	21

Тәжірибелік сабақ 9. Иілетін элементтерді есептеу

Жұмыс мақсаты: Иілетін элементтің қимасын таңдау, қабылданған немесе берілген элементті беріктікке тексеру.

Тәжірибелік сабақ 10. Конструкциялы материалдардың салыстырмалы беріктігін анықтау

Жұмыс мақсаты: Конструкциялы материалдардың салыстырмалы беріктіктерін анықтау және салыстыру.

Тәжірибелік сабақ 11. Ағаш элементтерінің есептік кедергісін және салмағын анықтау. Ортасынан созылуға есептеу.

Жұмыс мақсаты: ағаштың есептік кедергісін және кернеуін анықтау, көлденең қиманың ауданын және салмағын анықтау.

Тәжірибелік сабақ 12. Тұтас қималы ағаш конструкцияларын ортасынан қысуға және көлденең иілуге есептеу.

Жұмыс мақсаты: бойлық иілудің коэффициентін анықтау; кернеуді, кедергі моментін және инерция моментін анықтау

Тәжірибелік сабақ 13. Ағаш конструцияларының қосылыстарын есептеу

Жұмыс мақсаты: ағаш конструкцияларының элементтерінің қосылыстарын беріктікке тексеру.

Әдебиет

Электронды оқулық құрал «Строительные конструкции 1». Лаборатория «Мультимедия »Өскемен, Серікбаев атындағы ШҚМТУ 2011.
С.Г. Кусябгалиев, В.В. Губарев, Б.С. Кенетбаев «Металлические конструкции» практикум для студентов строительных специальностей всех форм обучения. Раздел I.: Методическое пособие для вузов. - Усть-Каменогорск, ВКГТУ, 2003. - 61 с.

СНиП 11-23-81*. Стальные конструкции. Нормы проектирования: – М.: ЦНТП Госстроя СССР, 1990. – 96с.

жүктеу/скачать 4,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11