Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағы мемлекеттік униврситеті

Сырықты арматура А әрпімен және рим цифрімен белгіленеді (неғұрлым сан жоғары болса, соғұрлым беріктігі жоғары деген сөз)

• 
  Ыстықтай басылған, жазық бетті А-І;
  
• 
  Өзгермелі қималы А-II, A-III, A-IV, A-V, A-VI;
  
• 
  Термиялық қатайған өзгермелі қималыAт-III, Aт-IV, Aт-V, Aт-VI;
  
• 
  Механикалық қатайтылған A-IIIв.
  

• 
  Кәдімгі арматуралық сым Вр-1(пісірмелі тор үшін);
  
• 
  Аса берікті арматуралық сым В-ІІ, Вр-ІІ (кернеуленетін арматура ретінде)
  

Қатты арматураларды A-IV, A-V, A-VI, Aт-VII алдын ала кернеуленген арматура ретінде қолданады.

Пісірілген қаңқалар (сурет 3,5а) бойлық және көлденең сырықтардан құралған. Жұмысшы сырықтар бір немесе екі қатар құрайды.

Сурет 3,5. Арматуралық бұйымдар

а- арматуралық қаңқалар, б- торлар;

Жазық қаңқалар көбінесе көлемдік қаңқаларды құрайды, оның себебі тасымалдауға, қоймаларда сақтауда және жобалық орнын сақтау үшін қолайлы болып табылады.

Пісірілген торлар (сурет 3,5б) жазық және оралмалы болады. Сырықтардың максималды диаметрі 5-8мм. Тордың орамадағы мәні 50-100мм, конструкцияда қолдану үшін торлар кесіледі.

Арматуралық сымды бұйымдар. Алдын ала кернелген конструкцияларда жеке немесе байланған сымдарды қолданады. Олар қанаттар және шоқтар болып бөлінеді.

Арматуралық қанаттар – ең тиімді кернеуленетін арматура болып саналады(сурет 3,6 а); Олар тарқамайтын оралған сымдардан тұрады. Қанаттар 7 немесе 19 сымдардан тұрады. (белгіленуі К7, К19).

Арматуралық шоқтар параллельді орналасқан аса берік сымдардан құралған (сурет 3,6 в). Сымдар (14, 18, 24 дана) шеңбер бойымен аралары бос етіліп қойылған (арасына цемент қоспасы құйылатындай), ал сымдар сыртынан жұмсақ сыммен байланған.

Пакеттер екі қатар бойымен шахматты түрде арасына цемент қоспасы құйылатындай етіліп жасалған (сурет 3,6 б).

Сурет 3,6. Арматуралық сымды бұйымдар:

Сурет 3,7. Кернеуленбейтін арматураның тоғысу аймақтары

• 
  Контактті(сурет 3,7 а);
  
• 
  Доғалық ванналарда (сурет 3,7 б);
  
• 
  Накладкалары бар (сурет 3,7 в,г);
  
• 
  Үстінен (сурет 3,7 д,е);
  
• 
  Таврлы (сурет 3,7 ж);
  
• 
  Контактті – нүктелі (сурет 3,7 з);
  

• 
  Арматураның кедір-бұдыр беті бетонмен жақсы тіркеседі (3,8 сурет )
  
• 
  Бетонның отыру кезінде арматура беті мен бетон беті арасында үйкелістің күшеюі арқасында;
  
• 
  Арматура беті мен бетон бетінің желімденуі арқасында, цемент коллойдты массаның тұтқырлығы салдарынан.
  

Сурет 3,8. Арматура мен бетонның тіркесуі;

Арматура мен бетон тіркесу кернеуі ұзындығы бойынша біркелкі болмайды, ең көп ернеу τ_{c max} анкеровканың ұзындығына L_an байланысты емес болып келеді. Тіркесудің кернеуінің орташа мәні сырықтағы күш N-ң кірген сырықтың ауданына (u – қима периметрі) бөлгенге тең

τ_с=N/(L_anu)

зависит от длины анкеровки L_an. Среднее напряжение сцепления определяют как частное от деления усилия в стержне N на площадь заделки (u – периметр сечения).

Кернелмейтін ауыспалы қималы арматураны элементтің бойлық өсіне нормальді қиманың арғы жағына салады. Бұл жерде толық есептік кедергі анкеровка аймағының толық ұзындығымен ескеріледі:

Коррозияны болдырмау үшін келесідей шараларды қолданады: қорғау қабатын үлкейтеді және тығыздығын жоғарлатады; сульфатқа төзімді цементті қолданады; полимербетон қолданумен; бетін қаптаумен және сырлаумен.

Қорғау қабатын қабылдаған кезде конструкция түрін және өлшемін еске алады, эксплуатация түрін, арматура диаметрін және мақсатын да еске алады.

• 
  100мм аса тақталарда және қабырғаларда, 250мм-ге дейін арқалықтарда 15мм-ден кем болмауы керек;
  
• 
  250мм-ден биік және бағандарда 20мм-ден кем болмауы керек;
  
• 
  Арқалық пен бағанның қамыттары және көлденең сырықтары үшін, егер элемент биіктігі 250мм-ден төмен болғанда 10мм-ден кем болмауы керек;
  
• 
  Дәл осы 250мм-ден көп болғанда 15мм-ден кем болмауы керек;
  

1. 
   Бетонның деформациясының түрлері
   
2. 
   Серпімділік және серпімді-пластикалық модульдері
   

Дәріс 5. Алдын-ала кернеуленген ТБ

1. 
   Алдын-ала кернеудің мәні.
   
2. 
   Алдын-ала кернеудің тәсілдері.
   
3. 
   Алдын-ала кернеу жоғалтулары.
   
4. 
   Алдын-ала қысу күші.
   
5. 
   Келтірілген қима.
   
6. 
   Қысу кезінде бетондағы кернеу.
   

Сурет 4,3. Алдын ала кернеу жасау сұлбасы

а- арматура дайындау; б- созу; в- тарту құрылғыларын алу; г- бетонның серпімді қысылуы;

2 Алдын ала кернелген элементтер өндірісінде алдын ала кернеуді екі түрмен жасайды: арматураны тірекке бекіту немесе бетонға бекіту.

Арматураны тірекке бекіту тәсілін кішкентай немесе орташа аралықты конструкцияларға қолданады және зауыттарда жасайды. Арматураны бірінші формаға салып, керекті кернеуге дейін созады, кейін сол формаға бетон құйылып керекті беріктікті алғанша тұрады. Содан соң арматураны бекіткен жерден босатады. Бастапқы формасына келу үшін арматура қысылады да бетонмен жақсы тіркескеннің арқасында бетонды да қысады(сурет 4,4).

Сурет 4,4. Арматураны тірекке тарту

Сурет 4,5. Арматураны бетонға тарту

Арматураны созу механикалық, электротермиялық және электротермомеханикалық тәсілдердің көмегімен жүргізеді.

3 Алдын ала кернеудің маңызы конструкцияның кейін жұмысына зор әсерін тигізеді. Неғұрлым көп болса, соғұрлым әсері жақсы болады. Бірақ тым көп тартылған арматураның үзіліп кету қаупі үлкен. Ал егер арматура аз тартылса, уақыт өткеннен кейін әсері мүлдем жоғалады. Алдын ала кернеудің мәнін келесі шектерде қабылдау қажет

σ_sp+p≤R_sn;   σ_sp-p≥0,3R_sn

Мұнда,

Р- алдын ала кернеудің мүмкін ақаулығы, механикалық тәсілде 0,05σ_sp;электротермиялық әдісте30+360/L, МПа (L – сырық ұзындығы, м).

Бастапқы кернеу мәні арматурада тұрақты қалып қалмайды, уақыт өткен сайын материалдардың ерекшеліктеріне және дайындау технологиясына байланысты азайып отырады. Кернеу жоғалтудың екі түрі бар: бірінші, бұйымды дайындаған кезде; екінші, бетонның қысылуынан кейін.