Тақырыбы: ЛАТЫН ТІЛІНДЕГІ ТҰЗ АТАУЛАРЫ Сабақ мақсаты

Ветеринариялық пәндерді оқыту барысында қолданылатын терминдерді меңгеру мақсатында латын тілі оқытылады. Осы себепті ветеринариялық терминологияның сөз құрылымдық, лексикалық және граматикалық ерекшеліктерін үйрену және меңгеру үшін ветеринарияның – анатомиялық, фармацевтикалық, гистологиялық және клиникалық-терапевтикалық тарауларында жиі қолданылатын атауларды, ұғымдарды түсінуге пайдалануға үйретеді.

Студенттерді латын тіліндегі тұз атауларымен таныстыру. Жаттығу жасау барысында осы терминоэлементтердің есте сақталуын арттыру.
Өткізілетін зертханалық сабақ тақырыбына байланысты дайындалуға сұрақтар:

Оқытушының сабақ алдында бұрын өткен және болатын сабақтар бойынша білім алушылардың оқу үлгерімін тексеру мақсатында әртүрлі сұрақтар қою. Бұнда негізінен латын тілінің сөз құрылымындағы граматикалық катергориялар мен латындық терминдерді жаттау немесе ойға сақтау қабілеттерін байқау мен латын тіліндегі афоризмдерді білуі тексеріледі. Сондай-ақ, өздігінен орындауға тиісті тапсырмаларды меңгеруі тексеріледі. Сонымен қатар білім алушылар тарапынан қойылатын сұрақтарды талқылау және түсіндіру бағытындағы сқрақ-жауап негізінде өткізіледі.

2. Катион аты - бірінші орында, ілік септігінде

3. Анион аты - екінші орында, атау септігінде.

Мысалы:

· Epinephrini hydrochlorĭdum - эпинефрина гидрохлорид

· Natrĭi nitris - натрия нитрит

Катиондар қашанда бас əріппен, ал ониондар жай əріппен жазылады.

(мысалы: Solutĭo Natrĭi tetraborātis glycerinōsa). Катион ретінде дəрілік заттар

мен химиялық элементтер қолданылуы мүмкін.

Латын жəне қазақ тіліндегі анион атаулары

Латын тілінде анион аттары -as, -is, -ĭd(um) суффикстері арқылы пайда болады. Төменде келтірілген кестеде ілік, атау септігіндегі латын суффикстері жəне қазақша аудармасы келтірілген:

Латын тілінде Қазақ тілінде

атау/ілік

септ

мысалдар атау/ілік септ. мысалдар

-ātis

Aluminii nitrātis

-ат

-ата

алюминий нитрат

-is

-ītis

Aluminii nitrītis

-ит

-ита

алюминий нитрит

-ĭdum

-ĭdi

Natrii chlorĭdi

-ид

-ида

натрий хлориды

Кестеге түсінік:

-as, -is суффиксіне аяқталатын анион аттары латын тілінде 3

· жіктеудегі зат есімдерге жатады. Оларды қазақ тіліне аударғанда

соңғы -s əрпі –т ауысып кетеді.

Мысалы:

· citras - цитрат

· nitris - нитрит

· -as, -is суффиксіне аяқталатын ілік септігіндегі аниондар басқа 3 жіктеудегі зат есімдер сияқты аударылады:

Салыстырыңдар_______:

· citras, ātis m - tuberosĭtas, ātis f

· -ĭd- суффиксі бар аниондар 2 жіктеудегі n тектік түріндегі зат есімдерге жатады:

Мысалы:

· chlorĭdum, i n - хлорид

Ескерту: негізгі тұздардың қазақша атаулары «негізгі» деген сөзбен жазылып, латын тілінде «sub-» қосымшасына сай келеді.

Мысалы:

· негізгі висмут нитраты - Bismŭthi subnitras

Калий жəне натрий тұздарының рəсімдеу ерекшеліктері

Калий жəне натрий органикалық тұздарының екі компонентінен тұратын, дефис арқылы жазылатын атаулары латын тіліне жəне латын тілінен қазақ тіліне аударғанда сол сөз тəртібін жəне септеулерді сақтап қалады:

Мысалы:

· сульфацила-натрия - Sulfacyli-natrii

Ескерту: қазақ тілінде бір сөзден, латын тілінде екі сөзден тұратын тұз атауларын есте сақтаған жөн:

·метилсалицилат - Methylii salicylas

·фенилсалицилат - Phenylii salicylas

·амилнитрит – Amylii nitris

·хлоралгидрат – Chlorali hydras

Лексикалық минимум

Дəрілік өсімдіктер атаулары

1. Papāver, ĕris n Көкнəр

2. Strychnos, i m Қисық жалғақ

Анион атаулары

3. acetas, ātis m ацетат

4. benzoas, ātis m бензоат

5. bromĭdum, i n бромид

6. carbonas, ātis m карбонат

7. chlorĭdum, i n хлорид

8. gluconas, ātis m глюконат

9. hydras, ātis m гидрат

10. hydrocarbonas, ātis m гидрокарбонат

11. hydrochlorĭdum, i n гидрохлорид

12. hydrotartras, ātis m гидротартрат

13. iodĭdum, i n йодид

14. lactas, ātis m лактат

15. nitras, ātis m нитрат

16. orotas, ātis m оротат

17. phosphas, ātis m фосфат

18. salicylas, ātis m салицилат

19. subcarbonas, ātis m негізгі карбонат

20. subnitras, ātis m негізгі нитрат

21. sulfas, ātis m сульфат

22. tetraboras, ātis m тетраборат

23. trimethylacetas, ātis m триметилацетат

Дəрілік заттар атаулары

24. Coffeinum-natrii benzoas

Coffeini-natrii benzoātis

кофеин-бензоат натрия

25.Kanamycinum, i n канамицин

26.Methylthionii chlorĭdum метилтиония хлорид (метилен көк)

27.Methylii salicylas (ātis m) метилсалицилат

28. Phenylii salicylas (ātis m) фенилсалицилат

29. Strychninum, i n стрихнин

30.Vinylinum, i n винилин

Басқа да лексика

31. isotonĭcus, a, um изотониялық

32.massa (ae f) pilulārum (a, ae f) пилюл массасы

33. praecipitātus, a, um тұндырылған

34. tritus, a, um үгілген

Латын афоризмдері

1. Est modus in redus – судың да сұрауы бар.

2. Homo ornat locus, non hominem locus – орта адамды емес, адам

ортаны көркейтеді.

3. De lingua stulta incommŏda multa - ақымақ тілден көп қолайсыздық

(тіл бас кеседі).

Бақылау сұрақтары:

1. Латын тіліндегі тұз атаулары.

2. Калий жəне натрий тұздары атауларын рəсімдеу ерекшеліктері .

3. а) оксид; б) пероксид; в) гидроксид атаулары қалай пайда болады?

5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған

«Малдәрігерлік латын терминологиясы» пәнінен №11 зертханалық сабақ
Тақырыбы: Грек-латын дублеттері дербес терминоэлементтер.
Сабақ мақсаты:

Ветеринариялық пәндерді оқыту барысында қолданылатын терминдерді меңгеру мақсатында латын тілі оқытылады. Осы себепті ветеринариялық терминологияның сөз құрылымдық, лексикалық және граматикалық ерекшеліктерін үйрену және меңгеру үшін ветеринарияның – анатомиялық, фармацевтикалық, гистологиялық және клиникалық-терапевтикалық тарауларында жиі қолданылатын атауларды, ұғымдарды түсінуге пайдалануға үйретеді.

Оқытушының сабақ алдында бұрын өткен және болатын сабақтар бойынша білім алушылардың оқу үлгерімін тексеру мақсатында әртүрлі сұрақтар қою. Бұнда негізінен латын тілінің сөз құрылымындағы граматикалық катергориялар мен латындық терминдерді жаттау немесе ойға сақтау қабілеттерін байқау мен латын тіліндегі афоризмдерді білуі тексеріледі. Сондай-ақ, өздігінен орындауға тиісті тапсырмаларды меңгеруі тексеріледі. Сонымен қатар білім алушылар тарапынан қойылатын сұрақтарды талқылау және түсіндіру бағытындағы сқрақ-жауап негізінде өткізіледі.

aden- 1. glandŭla, ae f

2. nodus lymphatĭcus

nodus, i m

lymphatĭcus, a, um

1. без, безді эпителий

2. лимфа түйіні

bi(o)- vita, ae f өмір

blephar- palpĕbra, ae f қабақ

cholecyst- vesīca fellea seu vesīca

biliaris

vesica, ae f

felleus, a, um

biliaris, e

өт қапшығы

colp- vagīna, ae f қынап

сyst- 1. vesīca urinaria

vesīca, ae f

urinarius, a, um

2. cysta, ae f

1. қуық

cyt-, -cўtus cellula, ae f жасуша, торша

gloss-, -glossia lingua, ae f тіл

gen-, -genia mandibula, ae f астыңғы жақ

gnath-, -gnathia maxilla, ae f үстіңгі жақ

gynaec- femǐna, ae f əйел

hydr- aqua, ae f су

kerat- cornea, ae f 1. көз мүйізі

2. эпидермистің мүйізді қабығы

mast-, -mastia mamma, ae f сүт безі

mnem-, -mnesia memoria, ae f есте сақтау

myel- 1. medulla spinalis

medulla, ae f

spinalis, e

2. medulla ossium

os, ossis n

1. жұлын

phleb- vena, ae f вена, көк тамыр

physi- natura, ae f табиғат

spondyl- vertěbra, ae f омыртқа

sial-, -sialia salīva, ae f сілекей, сілекей безі жəне жолы

thyr- glandŭla thyroidea

glandŭla, ae f

thyroideus, a um

қалқанша без

ur-, -uria 1. urīna, ae f

2. urea, ae f

1 зəр, зəр шығару

2.несепнəр

142

chyl-, -chylia 1. succus gastrǐcus

succus, i m

gastrǐcus, a, um

2. lympha, ae f

1. асқазан сөлі

2. лимфаға қатысты, құрамында лимфа бар

dacryocyst- saccus lacrimalis

saccus, i m

lacrimalis, e

Көз жасы қапшығы

dactyl-, -dactylia digǐtus, i m саусақ

gastr- Ventricŭlus, i m асқазан

hyster-(в названиях

хирургических

операций), metr-(в

остальных случаях)

utĕrus, I m жатыр

my-, myos- muscŭlus, i m бұлшық ет

neur- nervus, I m жүйке

ophthalm-, -

ophthalmia

ocŭlus, i m көз

path-, -pathia morbus, i m ауру

rhin- nasus, i m мұрын

trich-, -trichia capillus, i m

pilus, I m

шаш

col-, colon- crassum, i n 1. тоқ ішек

desm- ligamentum, i n 1. байлам

encephal- encephǎlon, i n бас миы

enter- intestinum, i n ішек

lith-, -lĭthus Calculus, i m seu

concrementum, i n

1. тас

pharm-, pharmac- medicamentum, i n дəрі

proct- rectum, i n ік ішек

tox-, toxic- venēnum, i n у, улы зат

typhl- caecum, i n сорық ішек

uran- palātum, i n таңдай

erythr- ruber, bra, brum 1. қызыл

2. эритроциттерге қатысты

leuc- albus, a, um 1. ақ

2. лейкоциттерге қатысты

macr- magnus, a, um үлкен (көлемі бойынша)

mega-, megal-, -

megalia

magnus, a, um үлкейген көлем

micr- parvus, a, um Кіші (көлемі бойынша),

кішірейтілген көлем

olig- parvus, a, um аз (саны бойынша)

orth- directus, a, um тік, дұрыс, қалыпты

poly- multus, a, um көп (саны бойынша),

xer- siccus, a, um құрғақ

haem-, haemat-, -

aemia

sanguis, ĭnis m қан

2. sebum, i n

1.май ұлпасы

2. май бездерінің секреті

nephr- ren, renis m бүйрек

odont-, -odontia, -

dentia

dens, dentis m тіс

pneum-, pneumat- aer, aeris m қандай бір мүшеде ауа не

газдың болуы

pneum-, pneumon- pulmo, ōnis m өкпе

splen-, -splenia lien, liēnis m көк бауыр, талақ

ten- tendo, ĭnis m сіңір

acr- apicalis,e дененің дисталды бөліктеріне

қатысты

glyc-, glyk-, gluc- dulcis,e 1. тəтті

2. қант не глюкозаның болуы

pan- omnis,e толық, барлығын қамтыған

tachy- celer,ĕris,ĕre тез, жылдам

aesthesi-, -aesthesia Sensus,us m сезім, сезімталдық

chir- Manus,us f қол

embry- 1. fetus,us m

2. embryo,ōnis m

8 аптадан кейінгі ұрық

hist- Textus,us m ұлпа, тоқыма

Hepar iecur, oris, m бауыр

derma, dermatos cutis, is, f тері

Osteon os, ossis, n сүйе

Arthron articulatio, onis, f буын

Cardia cor, cordis, n жүрек

stoma, stomatos os, ons, n ауыз

Chole fel, fellis, n өт

Oophoron ovanum, l, n жұмыртқа

Chondros cartilago, inis, f шеміршек

Angion vas, vasis, n тамыр

us, otos auris, is, f құлақ

Galactos lac, lactis, n сүт

Терминдерге «қалыпты жағдайдан ауытқу», «функциональдың

бұзылу» мағынасын беретін аффиксальды терминоэлементтер

Грек қосымшалары

a-,an-(дауыстының алдында) Болмау, жоқ болу, мүмкіндіктің

болмауы

hyper- Қалыпты жағдайдан жоғары болу

hypo- Қалыпты жағдайдан төмен болу

syn-, sym-(ерін жабылатын b,p əріптерінің

алдында)

Қосылу

Соңғы терминоэлементтер

-ergia, urgia Іс-əрекет, ағзаның реактивтілігі

-kinesia қимыл

-penia Қан құрамының қандай да бір элементтердің азаюы

-philia Бейім болу

-rrhagia Қан ағу

-rrhaphia Оташылық тігу

-rrhoea Сұйықтықтың, секреттің ағуы

-schĭsis ыдырау

-trophia Мүшелер мен ұлпалардың қоректенуі

-dynamia күш

-cēle киста, шығып тұру, жарық (hernia, ae f)

-iater Ауруды емдейтін врач-специалист

-iatria Емдеу туралы ғылым

-oxia кислород, тотығу

-pexia фиксация, қандай да бір ішкі мүшені бекемдеу

-phagia, phag- 1. жұту

2. жеп қою

-phobia қорқу

-plasia Мүшенің, ұлпаның пайда болуы, өсуі

-pnoё Дем алу

-scopia Арнайы құралмен мүшенің ішкі қабырғаларымен сыртын зерттеу, қарау

-thermia, therm- Температураның айнуы

Бастапқы

ТЭ

Соңғы

Мағынасы Мысалдар

cary- — ядро caryogamia, ae f кариогамия, жыныс

торшаларының қосылуы

clad- -

clădus,

бұтақ polyclădus, a, um көп бұтақты

cocc- coccus,

i m

2) шар тəрізді

бактерия, кокк

micrococcus, i m микрококк, шар

тəрізді бактерия

cten- — айдар, тəжі Ctenophŏra, ōrum n айдарлылар

теңіз омыртқасыздары

cyst- — жылауық (пузыр) cystocarpium, i n цистокарпий,

dasy- — қалың,

қалың жүнді

dasyphyllus, a, um қалың жапырақты

dipl- — қос diplococci, ōrum m қос коктар

eu- — жақсы, толық eutrŏphus, a, um втрофты: 1) жақсы

қоректенуге мүмкіндігі бар;

2) топырақта жақсы өсуші

gymn- — жалаң gymnospermus, a, um

Бастапқы

ТЭ

Соңғы

Мағынасы Мысалдар

жалаңтұқымды

lasi- — жүнді Lasiorrhīnus, i m жүнді вомбат (сүт қоректі)

lept- — жұқа, жіңішке leptoūrus, a, um жіңішке құйрықты

limn- — көл limnophĭlus, a, um көлде өмір сүретіндер — -

logia, a

e f

lŏgus, i

ғылымның бір саласындағы маман

anthropolŏgus, i m антропология

маманы – адам эволюциясы туралы ғылым

morph- -

morphu

формасы, түрі morphogenĕsis, is f морфогенез, ағзаның эволюция процессінде түрге енуі

anthropomorphus, a, um адамға ұқсас

neur- — 1) жүйке neurocўtus, i m жүйке торшасы

odont- odontus

, a, um

Mastodontus, i m мастодонт - тұмсықтылар тұқымдасынан жоқ жолып кеткен жануарлар

olig- — аз, аз мөлшерде,

сирек

ornith- — құс Ornithopŏda, ōrum n құсаяқты динозавлар

orth- — 1) тіке

2) дұрыс

orthogenĕsis, is f эволюция жолы

белгілі бір бағытпен дамыған

табиғи құбылыс туралы ғылым

oxyox-

— 1) қышқыл

phot- — жарық, күн сəулесі

phototrŏphus, a, um фототрофты

(ағза), өсіп-өнуіне күн сəулесін қажет ететін

rhin- -

rrhīnus,

мұрын Rhinocĕros, ŏtis m мүйізтұмсық

platyrrhīnus, a, um жалпақ мұрынды

rhiz- -

ae f -

a, um

polyrrhizus, a, um көп тамырлы

Бастапқы

ТЭ

Соңғы

Мағынасы Мысалдар

staphyl- — (жүзім) жүзім шағы

Staphylococcus, i m стафилококк, жүзім шағы сияқты орналасқан бактерия торшалары

strept- — алқа Streptococcus, i m стрептококк, торшалары алқа тəрізді орналасқан бактерия

spor- -

e f -

ae f -

a, um

endospŏra, ae f эндоспора, спора, қандай да бір ағзаның ішінде дамитын спора — эндоспория

ur- ūrus, a,

um

құйрық platūrus, a, um жалпақ құйрықты

5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған

«Малдәрігерлік латын терминологиясы» пәнінен №12 зертханалық сабақ
Тақырыбы: Клиникалық терминология. Клиникалық және физикалық белгілер мен қасиеттерді, клиникалық маңызды қатынастарды білдіретін дербес терминоэлементтер.
Сабақ мақсаты:

Ветеринариялық пәндерді оқыту барысында қолданылатын терминдерді меңгеру мақсатында латын тілі оқытылады. Осы себепті ветеринариялық терминологияның сөз құрылымдық, лексикалық және граматикалық ерекшеліктерін үйрену және меңгеру үшін ветеринарияның – анатомиялық, фармацевтикалық, гистологиялық және клиникалық-терапевтикалық тарауларында жиі қолданылатын атауларды, ұғымдарды түсінуге пайдалануға үйретеді.

Оқытушының сабақ алдында бұрын өткен және болатын сабақтар бойынша білім алушылардың оқу үлгерімін тексеру мақсатында әртүрлі сұрақтар қою. Бұнда негізінен латын тілінің сөз құрылымындағы граматикалық катергориялар мен латындық терминдерді жаттау немесе ойға сақтау қабілеттерін байқау мен латын тіліндегі афоризмдерді білуі тексеріледі. Сондай-ақ, өздігінен орындауға тиісті тапсырмаларды меңгеруі тексеріледі. Сонымен қатар білім алушылар тарапынан қойылатын сұрақтарды талқылау және түсіндіру бағытындағы сқрақ-жауап негізінде өткізіледі.

1. colpītis -

A. Бауыр қабынуы

B. Бүйрек созылмалы ауруы

C. Сүйек ісігі

D. Аорта қабырғасынының қабынуы

E. Дəрумен жетіспеушілік

F. Қынаптың кілегейлі қабығының қабынуы

2. dystrophia -

A. Ұлпа қоректенуінің бұзылуы

B. Бронх айналасындағы ұлпаның қабынуы

C. Өңештің сыртқы қабығы

D. Көздің қасаң қабағының қабынуы

E. Судан қорқу

F. Бауыр ауруы

3.Сілекейді зерттеу-

A. Lymphopenia

B. Chylostasis

C. Polymastia

D. Sialographia

E. Pericoronitis

F. Duodenītis

4. hypertrophia -

A. Есте сақтау қабілетінің бұзылуы

B. Үлкеюі (көлемі, салмағы)

C. Венаның ішкі қабығының қабынуы

D. Бүйректі сырттқы ортамен ұластырып тұратын өзек

E. Кардиальді тесіктің тарылуы

F. Қан тамыры қабырғаларының қабынуы

Вариант 2.

Клиникалық терминология.

1. lymphangiītis-

A. Өт жолының қабынуы

B. Лимфа түйіндерінің қабынуы

C. Бұлшық еттің ісігі,

D. Ұлпа ісігі

E. Зең саңырауқұлақтардың салдарынан болатын ауру,

F. Буынның созылыңқы ауруы

2. macroglossia -

A. Тілдің үлкейіп кетуі

B. Пат материалдың орнын ауыстыру

C. Зəр шығыру процессінің бұзылуы

D. Мұрыннан _______ақпа ағуы

E. Асқазанда сөл бөлінбеуі

F. Жұлын қабынуы

3. таңдайға жасалған пластикалық операция

A. Haematomyelia

B. Polyotia

C. Xanthopsia

D. Periodontitis

E. Palatoplastica

F. Gastrocēle

4. cystoscopia -

A. Бірнеше лимфатүйіндерінің қабынуы

B. Қуықты зерттеу

C. Астыңғы жақ көлемінің кішкентай болуы

D. Қанда калийдің төмен болуы

E. Терінің іріңді аурулары

F. Сүт безінің жарығы

Вариант 3.

Клиникалық терминология.

osteochondrōma -

A. Буын қабынуы

B. Ас қорыту жүйесінің қабынулары

C. Тер шықпау

D. Уытты заттар əсерінен болатын созылмалы ауру

E. Сүйек жəне шемірше ісігі

F. Қатерлі ісік

Hydrops -

A. Тыныс алудың тоқтауы

B. Жұту қызметінің бұзылуы

C. сулану

D. қан қысымының төмен түсіп кетуі

E. өт қапшығы

F. Алыстан көру

3. қанда липидтердің шамадан тыс жоғары болуы -

A. Hyperlipaemia-

B. Pyonephrosis

C. Amyotonia

D. Cheilitis

E. Xenotransplantatio

F. Dyschromatopsia

4. spondyloarthropathia

A. Жүректің жылдам соғуы

B. Бүйеннің кеңеюі

C. Құрсақ қуысын жару

D. Омыртқа буындарының ауруы

E. Қанда лейкоциттердің жоғарылауы

F. Сүт безінің ауруы

Вариант 4.

Клиникалық терминология.

proctītis -

A. Тік ішектің кілегейлі қабығының қабынуы

B. Ұйқы безінің қабынуы

C. Кремнимен улану

D. Йодпен улану

E. Май ісігі

F. Бұлшық ет ісігі

Coloptōsis -

A. Үстіңгі жақтың шығыңқы болуы

B. Бүйректің фиброзды қабығының қабынуы

C. Тоқ ішектің төмен түсуі

D. Қалыпты тыныс алу

E. Бүйректің төмен түсуі

F. үсу

тітіркендіргіштерге сезімталдықтың төмендеуі.

B. Splenoptosis

C. Cranioschisis

D. hypaesthesia

E. Orchiectomia

F. Spondylographia

4. sialostăsis -

A. Шеміршек ұлпасының жұмсаруы

B. Бүйенге өзек (қаяу) қою

C. Мидщы рентгенге түсіру

D. Омыртқаны кесу

E. сілекейдің шықпай қалуы

F. бадамшаны кесіп алып тастау

Вариант 5.

Клиникалық терминология.

1. oncogenĕsis -

A. венаның ішкі қабатының қабынуы

B. омыртқа қабынуы

C. созылмалы ауру

D. Аскаридтер туғызатын аурулар

E. Шеміршек ісігі

F. Ісіктің пайда болуы жəне дамуы

2. teratogenĕsis

A. Жүректің жылдам соғуы

B. Шеміршек қосылысы

C. Есте сақтау қабілетінің жоғалуы

D. Тума ақаулардың дамуы

E. Қандай да бір мүшенің төмен түсуі

F. Ұлпаның жұмсарып кетуі

3. Жара -

A. Haematocolpos

B. Neurotomia

C. Rhachischisis

D. Pharyngitis

E. Malacia

F. vulnus

4. necrotomia -

A. ұлпаның бұзылуы

B. тыныс алудың сиреуі

C. ішектің төмен түсуі

D. өліеттенген ұлпаларды кесу

E. көпсаусақты

F. бадамшаны кесіп алып тастау

Вариант 6.

Клиникалық терминология.

1. pyosalpinx

A. ми қабынуы

B. қара талақтың қабынуы

C. тілдің ісіп кетуі

D. жатыр түтігінде ірің жиналуы

E. сүйек ұлпасының ісігі

F. тіс ауруы

acardia -

A. бұлшық етті тілу

B. сүйек дамуының бұзылуы

C. саусақты кесіп алып тастау

D. зəрдің көп мөлшерде түзілуі

E. өтте тастың болуы

F. жүректің болмауы

3. жылдам тыныс алу -

A. Paraproctitis

B. Vasographia

C. Dacryolythotomia

D. Haematopyonephrosis

E. Gastrostomia

F. tachypnŏe

4. oligaemia

A. буында ауаның болуы

B. ми қабығының жарығы

C. температураны сезбеу

D. аяқ аурулары

E. ағзадағы қанның төмендеуі

F. сілекей безінің қабынуы

Вариант 7.

Клиникалық терминология.

1. аяқ көлемінің үлкейіп кетуі

A. acralgia

B. acromegalia

C. acystia,

D. hypodontia

E. keratotomia

F. laparometria

2. hyperemĕsis -

A. өт жолының бітеліп қалуы

B. сезімталдықтың болмауы

C. бүйеннің қабынуы

D. бауырдағы жараны тігу

E. Іш пердені бекемдеу

F. Көп құсу

3. өт қапшығын алып тастау

A. Hydropyoureter

B. Bronchorrhagia

C. Choledocholithotomia

D. Meningoencephalitis

E. Pyelureterectasia

F. Cholecystectomia

4. xerodermia -

A. Қанмен емдеу

B. зəрдегалактозаның болуы

C. қатерлі ісік

D. терінің құрғауы

E. жүрек ауруынан пайда болған

F. сүйек ұлпасының жұмсарып кетуі

Вариант 8.

Клиникалық терминология.

1. glucosuria -

A. несепағардың қабынуы

B. зəрде қанттың болуы

C. бүйректің созылмалы ауруы

D. созылмалы ауру

E. тамыр ісігі

F. қалқанша бездің ісігі

2. жатыр түтігінде іріңнің жиналып қалуы

A. vasopathia

B. urologia

C. typhloptōsis

D. spondylodynia

E. rhinopathia

F. pyosalpinx

3. Зəрдің аз мөлшерде түзілуі

A. Oligodactylia

B. Meloschisis

C. Endophlebitis

D. Оliguria

E. Meningocele

F. Retrognathia

4. angiomalacia -

A. Мида газдың жиналып қалуы

B. Сүйек қоректенуінің бұзылуы

C. Қызыл иек қабынуы

D. Жартылай салдану

E. Қан тамынының жұмсарып кетуі

F. Таңдайды кесу

Вариант 9.

Клиникалық терминология.

1. oligosialia -

A. Сілекей безінің қабынуы

B. Қан тамырының жарылуы

C. Созылмалы ауру

D. Тері зақымдануы

E. Лимфа безінің ісігі

F. Сілекейдің аз мөлшерде бөлінуі

2. hypoxaemia -

A. Астыңғы жақтың үлкен болуы

B. Жатыр қабынуы

C. Бауыр қабынуы

D. Қанда оттегінің төмен болуы

E. Зəр шығарудың бұзылуы

F. Күйіп қалу

3. ақырын қимылдау

A. Meningoencephalitis

B. Psychotherapia

C. Polyangiitis

D. Bradykinesia

E. Poliomyelitis

F. Splenomegalia

4. тынжытас ауруы -

A. vasculītis

B. urolithiăsis

C. rectocēle

D. lymphocytōsis

E. macrocheilia

Ғ. urolĭthus

Вариант 10.

Клиникалық терминология.

1. macrocephalia

A. ми қабынуы

B. қанда өттің болуы

C. лимфа тамырларының ауруы

D. бастың мөлшерден тыс үлкен болуы

E. лимфа түйінінің қабынуы

F. бүйректің созылмалы ауруы

2. сүт безінің рентгенографиясы

A. mastalgia

B. mastographia

C. mastopathia

D. macrodentia

E. lymphopenia

F. keratītis

3. қатерлі ісік

A. Macromastia

B. Carcinōma

C. Osteodystrophia

D. Paracystitis

E. Myeloradiculitis

F. Coloproctoectomia

4. cholestăsis

A. өттің _______өт жолында тұрып қалуы

B. сезімталдықтың болмауы

C. қанда лейкоциттердің көп болуы

D. тік ішек қабынуы

E. көк бауыр көлемінің кіші болуы

F. терінің құрғақ болуы