12.3. Қиын тәрбие көрсету түрлері және қиын тәрбиеленушілерді тәрбиелеу мәселесі
Қиын тәрбиелену әлеуметтік байланыстың бұзылысымен жасөспірімдердің негізгі әлеуметтену институтарынан алшақтауымен бірге жүреді: біріншіден отбасы және мектептен, сондықтан психологиялық-педагогикалық қолдау міндеттерінің негізісі осы алшақтаудан арылу, жасөспірімді жағымды әлеуметтік тәжірбие жинақтайтын қоғамға маңызды қатынастарға ендіру. Осы міндетті шешу әлеуметтік-педагогикалық шаралардың отбасындағы, мектептегі жағдаларын оңтайландаруға, және жеке дара қиын тәрбиелетін тұлғаның психологиялық-педагогикалық түзету, оның құрбылары арасындағы әлеуметтік орнын қалпына келтіруге бағытталған толық кешенді меңзейді. Қайта тәрбиелеу үрдісі тәрбие үрдісі сияқты, біріншіден жасөспірімнің жеке дара-психологиялық қасиетін ескере отырып, түрлі әлеуметке қарсы көріністер мен ауытқуларға алып келген тәрбиенің жағымсыз жағдайларын және нақты жағдайларды ескере отырып құрастырылуы қажет. Маңызды ұстанымдардың бірі болып жасөспірімнің жағымды қасиетіне тірек ету болып табылады. Болашақ мамандығын таңдауымен байланысты жасөспірімнің өміріндегі ұстанымдарын қалыптастырудың маңызды зор.
Жасөспірім кезеңінде тәртібінің аса ызақорлықпен көрініс табуы сипаттайды. Агрессия деп зиян келтіру тәртібін түсінеді. Агрессия айналасыдағы адамдар теріс бағалайды, бірақ жақсы бағалаған жағдайлар да кездеседі, мысалы, «спорттық ызақорлық» жарыстағы жеңіске алып келеді, жағымды мақсатты іске асыруға бағытталған агрессия түрі сирек кездеседі.
Жасөспірім кезеңінде тәртіптің агрессивті түрін «төбелескіштік», «төбелесуге жақындық», «жауласу», «зақорлық», «қатаңдық» деп, және ешкімге бағытталмаған агрессия деп анықтайды:
Ызалану – кішкене тітіркендергішке ашуланшақтық, дөрекілік, дөрекіліктің дайын тұруы.
Теріс қабылдау – тәртіптің қорғаныс түрі, әдетте, басшыларға бағытталған; бұл тәртіп тыныш қарсыласудан басталып тұрақталған заң мен дәстүрге қарсы белсенді күреске дейін ұлғаюы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |
