Ќазаќстан Республикасы Білім жјне єылым министрлігі

Қашықтықтан оқытуды басқару дағдыларын үйренуді дайындық деңгейлерінің міндеттеріне жатқызуға болады.

Қашықтықтан оқытуды басқару процесінің жалпы тәсілдерінің нақтылығына қарамастан басқару функцияларының көлемі мен құрамы қолданылатын қабықшаға сәйкес айтарлықтай түрленуі мүмкін.

Басқарушы иерархиясы келесілерден тұрады: виртуальды университет администраторы – виртуальды өкілдік администраторы – тьютор.

Басқару кезінде виртуальды университет администраторы Виртуальды өкілдік құрады және бұл өкілдікте виртуальды университеттің администраторын тағайындайды.

Басқару кезінде қолданушы жүйеге тіркеледі және қолданушыға жүйеге кіруге мүмкіндік беретін өз логині мен паролі беріледі. Виртуальды өкілдік администраторы өз ішінде жаңа Виртуальды өкілдік құра алмайды, бірақ өз виртуальды өкілдігінде тьютор құра алады, білім алушыны тіркейді, порталға ресурстарды жүктей алады, жаңа оқу курстарын құра алады. Тьютордың жабық топтар форумына үлгірім журналына, тестілеу жүйесіне кіруге мүмкіндігі бар.

Төмендегі кестеде келтірілгендей басқару кезінде тьютор мен виртуальды өкілдік администраторына күштің басым бөлігі түседі. Администратордың бұл категорияларын, яғни курсты жүргізу операциясы, сонымен қатар ЖОО-да басқарудың классикалық жүйесіндегі функциялар деканатқа негізделеді: виртуальды кеңістіктегі пәнді, жұмыс графигінің орындалуын, үлгірімді қадағалайды.

Басқару процесі барысында ерекше ұқыптылық қажет, өйткені кейбір міндеттер қатаң белгілі ретте орындалуы керек, ал шаблон жасау барысында жіберілген қателіктерді түзету қиындық тудырады.

Тьютордың административті жұмысына жеке ресурстарды жүктеу, тестілеу сценариін құру, білім алушылар үлгірімін қадағалау, үлгірім журналын жүргізу жатады.

Администраторлар арасындағы құқықтық ерекшеліктерін келесі факт анықтайды: үлгірім журнал формасын Виртуальды өкілдік администраторы құрады, ал журналды толтыру құқығына тек тьютор ие [69-70].

ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі кезде есептеуіш техниканың дамуына сәйкес жаңа технологиялық жасалып, адам өмірінің барлық салаларына ендірілу үстінде. Кез келген мекеменің жұмысында ақпараттық технологияларды қолдану, ақпараттық жүйені ұйымдастыру қазіргі заман талабына айналып отыр. Ақпараттық жүйелердің жаңа технологиялар негізінне ұйымдастырылуы жасайтыны белгілі. Мысалы: жұмыс уақытының үнемделенуі аз уақытта көлемді ақпараттың өңделуі, толығымен мекеменің дамуы тағы сондай сияқты. Ақпараттық жүйелермен технологиялардың ойдағыдай қызмет етуі олардың сапалы түрде жобалануына тікелей байланысты екені. Жобалау ақпараттық жүйенің тиімді қызмет етуін қамтамасыз етеді.

ХХІ ғасыр адамзат дамуының жаңа сатысы – ақпаратты қоғамға өтумен сипатталады. Ал ақпаратты қоғамда әрбір адам жаңа ақпараттық технологияларды жетік меңгере білу керек. Мысалға айтқанда әрбір адам Internet кең ауқымды желісімен толық жұмыс істеу алуы керек, осыған орай электрондық пошта, www гиперттекстік жүйе электронды оқу құралы және тағыда басқа көптеген заманына талабына сай мүмкіндіктермен таныса білудің ешқандай артықшылығы жоқ.

Қашықтықтан оқыту ақпараттық мәдениет деңгейі дидактикалык бағдарламалар білім саласында оқытуды басқару мен бақьлауды автоматтандыру, студентке өз бетінше қайталанбайтын көпнұсқалы, көпденгейді дидактикалық шарттар негізінде тапсырмалар беру, білім мен дағдыны объективті бағалау, ерекше ақпараттық материалдарды мультимедиалық формада беру, виртуалды өмірге енгізу т.с.с. жаңа мүмкіндіктер ұсынылады. Сонымен қатар, мүндай бағдарламалар қашықтықтан оқытудын материалды өз бетінше игеру жетілдірілген психологиялық педагогикалык әдістерді пайдалану, қашықтықтан оқытуды студенттің жеке психофизиологиялық ерекшеліктеріне қарай таңдауға мүмкіндік береді.

Зерттеу нәтижелері бойынша мынадай ұсыныстар жасауға болады:

- болашақ мамандардың кәсіби даярлығын қамтамасыз етудің дидактикалық шарттарын негізге алу;

- студенттердің жаңа ақпараттық технологиялар арқылы кәсіби даярлығын жүзеге асырудағы құралдар жүйесін пайдалану.

Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай пайдалана білудің нәтижесінде білімнің базалық мәліметтеріне еркін қол жеткізуге болады.

«Қашықтықтан оқыту технологиясын ұйымдастырудың теориялық және дидактикалық негіздері» тақырыбына орындалған дипломдық жұмыста мына мәселелер анықталды:

1. 
   Білім беру жүйесіндегі қашықтан оқытуды зерттеген ғалымдардың еңбектеріне сүйене отырып, қашықтан оқыту әдістемесінің маңыздылығына көз жеткізуге болады;
   
2. 
   Білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқыту технологиясының мәні мен рөлі;
   
3. 
   Қазақстан Республикасының білім мекемелерінде қашықтықтан оқыту технологиясының қолданылу барысы;
   
4. 
   Қашықтықтан оқыту жүйесі шалғай тұратын студенттерге тиімді жағдай туғызып, оқу материалдарын тез меңгеруіне ықпалын тигізеді;
   
5. 
   Білім беру жүйесінде қашықтан оқытудың әлеуметтік жүйесін саралау болашақ мамандардың қоғамдағы орны мен қызметін сапаландыруда маңызды рөл атқарады;
   
6. 
   Қашықтықтан оқытуда студенттердің психологиялық ерекшеліктерін ескеру (еркіндік, өз бетімен оқуды игеру, жұмыс істей алу, мақсат пен талғам, қажеттілік т.б.) олардың кәсіптік іскерлігінің дамуына, дүниетанымдық көзқарасының қалыптасуына септігін тигізеді;
   
7. 
   Өзіндік ізденіске жетелейтін тапсырмалар, ой-толғаныстар, сауалнамалар, реферат т.б. студенттердің ойлау жүйесін дамытады, пайымын кеңейтеді, терең білім алуға жетелейді.
   

- болашақ мамандардың кәсіби даярлығын қамтамасыз етудің дидактикалық шарттарын негізге алу;

- студенттердің жаңа ақпараттық технологиялар арқылы кәсіби даярлығын жүзеге асырудағы құралдар жүйесін пайдалану.

Қорыта келе айтарымыз, қашықтықтан оқыту жүйесінің рөлі білім саласы үшін өте жоғары, себебі бұл жүйе арқылы мұғалімдеріміз бен окушыларымыз әлемдік ақпараттармен байланысуга, ғылыми және шығармашылық жұмыстарын жетілдіруге, әлемдік ақпарат кеңістігінде өздерінің білімдерін шындауга зор мүмкіндік береді.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. 
   Тихомиров В.П. Дистанционное образование в России // Дистанционное образование. -1996- №1- С . 7-10.
   
2. 
   Карпухин Н.В., Миронов С.В. К вопросу организации системы дистанционного обучения руководителей и служащих подразделений Федерального казначейства // Дистанционного образование -1998 - № 4- С. 19-21
   
3. 
   Виштынецкий Е.И., Кривошеев А.О. Вопросы применения информационных технологий в сфере образования и обучения // Информационные технологии. 1998 - № 2- С. 32-36.
   
4. 
   Сливина Н.А., Фомин С.С. Компьютерное учебное пособие «Высшая математика для инженерных специальностей» // Компьютер-Пресс 1997- №8 – С. 72-77;
   
5. 
   Тенденции и перспективы развития средств обучения на период до 2005 года. Под редакции В.С. Леднева / Сбор. Статии.-Москва: НИИСОиУК, 1991, С. 133;
   
6. 
   «Системы Связи» сайтынан алынған материалдар. www.sampo90.ru/syscom/hicom300.
   
7. 
   Компьютерная технология обучения: Словарь-справочник / Под редакцией В.Ю. Гриценко, А.М. Довгялло, Савельева – К.: «Наукова думка», 1992-С. 198;
   
8. 
   Беляков М.И., Рабовер Ю.И., Фридман А.Л. Мобильная операционная система. – Москва: Радио и связь, 1991-С.206 ;
   

9. 
   2005-2010 жылдарға арналған ҚР білім жүйесін дамытуға арналған Мемлекеттік Бағдарламасы;№389 07.06.1999 ж «Білім жайлы» ҚР заңы;
   
10. 
    СТ ҚР 34.012-2004. Қашықтықтан оқытудың техникалық және бағдарламалық жабдықтары. Жалпы техникалық талаптар; № 596 18.04.2008 ж. Білім жүйесін лицензиялау Ережесі;
    
11. 
    Преподавание в сети интернет: Учебное пособие. Редактор В.И. Солдаткин. – М:Высшая школа, 2003- С. 792;
    
12. 
    Телематика. Ресей ғылыми-әдістемелік конференция материалдары;
    
13. 
    Агапонов С.В. «Средства дистанционного обучения». Методика, технология, инструментарий. – СПб: БХВ-Петербург 2003-С. 336
    
14. 
    Бент Б. Анедерсен, Катя ван ден Бринк «Мультимедия в образовании: специализированный учебный курс» - М: Обучение-Сервис, 2005-С. 216;
    
15. 
    Қашықтықтан оқыту жүйесінде тьютор қызметтерінің негіздері: арнай курс. С.А.Щенников, А.Г.Теслинов, А.Г.Чернявская –М.:Изд.Дом «Обучение-Сервис», 2004 г-С. 608.;
    
16. 
    Лобачев С.Л., Солдаткин В.И. «Российский портал открытого образования openet.ru: проблемы и перспективы» - М.: МГИУ, 2002 г,- С. 148;
    
17. 
    Мутанов Г.М., Шакаримова А.Б. «Использование компьютерных сете в управлении образовательной деятельностью ВУЗа»// Халықаралық конференция материалдары «Орталық Азия елдерінің ғылыми-ағартушылық компьютерлік желілерінің Ұлттық Ассоциациясы Интеграциясы», Алматы, ҚР-32-34б.;
    
18. 
    Mutanov G., Shakarimova A. “Educational portal as the system of universities educational process organization and managment” , Internationales wissenschaftliches kollocvium 27-30.09.2004 Synergies between Information Processing and Automation, - Techniche universitet, ILMENAU, 2004
    
19. 
    Лобачев С.Л., Солдаткин В.И. Дистанционные образовательные технологии: информационный аспект. – М., 1998-С. 104;
    
20. 
    Андреев А.А., Солдаткин В.И. Дистанционное обучение: сущность, технология, организация. – М., 1999-С. 196 с;
    
21. 
    Солдаткин В.И. Современная государственная образовательная политика: социальные императивы и приоритеты. – М., 1999-С. 66;
    
22. 
    Тихомиров В.П., Солдаткин В.И., Лобачев С.Л. Виртуальная образовательная среда: предпосылки, принципы, организация /Международная академия открытого образования. М., 1999. – С. 164 ;
    
23. 
    Андреев А.А. Педагогика высшей школы. Часть1. – М., 2000. – С.141 ;
    
24. 
    Андреев А.А. Педагогика высшей школы. Часть 2. – М., 2000. – С. 163;
    
25. 
    Тихомиров В.П., Солдаткин В.И., Лобачев С.Л. Среда ИНТЕРНЕТ-обучения системы образования России: проект Глобального виртуального университета /Международная академия открытого образования. – М., 2000. – С. 332;
    
26. 
    Андреев А.А. Педагогика высшей школы (Новый курс). – М., 2002.-С. 264;
    
27. 
    Андреев А.А., Солдаткин В.И. Прикладная философия открытого образования: педагогический аспект. – М., 2002. – С.168;
    
28. 
    Лобачев С.Л., Солдаткин В.И. Российский портал открытого образования
    
29. 
    Аванесов В. С. Композиция тестовых заданий. Учебная книга. 3 изд., доп. - М.. Центр тестирования, 2002 г. –С. 240 ;
    
30. 
    Башмаков А.И., Башмаков И.А. Разработка компьютерных учебников и обучающих систем.— М.: Информационно-издательский дом «Филинъ», 2003. — С.616 ;
    
31. 
    Виртуальный мир Инфосферы. Материалы международной научно-методической конференции. – Владивосток: Изд-во Дальневосточного ун-та, 1999. – С. 288 ;
    
32. 
    Воронина Т. П., Кашицин В. П., Молчанова О.П. Образование в эпоху новых информационных технологий. Методологические аспекты. – М.: Информ Пресс – 94, 1995.–С 220.
    
33. 
    Грир Т. Сети Интернет/Пер с англ.-М.:Издательско-торговый дом «Русская Редакция», 2000.- С. 386 .:ил.
    
34. 
    Информатика: Учебник. – 3-е перераб. Изд./Под ред.проф. Н.В.Макаровой.- М.:Финансы и статистика, 2001.- С. 768.:ил.
    
35. 
    Кульгин М. Технология корпоративных сетей. Энциклонедия.-СПб: Изд «Питер»,1999-С. 704
    

40. Микляев А.П. Ностольная книга пользователя IBM PC.- М.:»Солон» 1998г – С. 166

41. Олифер В.Г., Олифер Н.А. Компьютерные сети .Принципы, технологии, протоколы.- СПб:Издательство «Питер», 1999-С 672 .:ил

42. Фигурнов В.Э. IBM PC для пользователей. М.: Финансы и статистика 1997 г – С. 289