Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық



Pdf көрінісі
бет240/269
Дата15.07.2023
өлшемі10,84 Mb.
#179460
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   269
Байланысты:
Қазақ тілі. Оқулық В1

ОтандыҚ тауар
Одағай
Өзгелік етіс
VII БӨЛІМ
екІншІ 
саБаҚ
Одағай
Одағай дербес мағынасы жоқ, адамның көңіл күйін білдіретін немесе жануарларға 
қаратылып айтылатын сөз.
Бәрекелді
, жоспарды асыра орындапсыздар!
Ойпырым-ай
, биыл қыс суық болатын сияқты.
Қап!
Бүгінгі істі ертеңге қалдырмау керек еді.
Қазір демалысқа кетсем ғой,
шіркін
!
Түрлері:
атауы
мағынасы
мысалы
Көңіл күй одағайы
Адамның көңіл күйін білдіретін сөздер
алақай
әттең 
бәрекелді
Жекіру одағайы
Жекіру, тыйым салу мәнін білдіретін 
сөздер
тәйт
жә
тек
Шақыру одағайы
Мал, ит-құсты шақыруға не қууға 
байланысты айтылатын сөздер
шөре-шөре
құрау-құрау
көс-көс
Тыныс белгісі:
Сөйлемде үтірмен ажыратылады.


310
Өзгелік етіс
Өзгелік етіс істің үшінші біреу арқылы орындалғанын білдіреді.
Бұл ойыншықтар баланы еріксіз күл
дір
еді. 
Олар осы жобаны іске ас
ыр
ады. 
Жасалуы:
Етістік 
+
 -ғыз, -гіз, -қыз, -кіз, -т, -дыр, -дір, -тыр, -тір, -ыр, -ір
Дайын өнімді тікелей дүкенге жөнел
т
еміз. 
Ағаштарды көктемде осы жерге отыр
ғыз
амыз.
сән әЛеМІ. ҚазаҚстандыҚ сәнГерЛер
Есімше
IX БӨЛІМ
БІрІншІ 
саБаҚ
Есімше
– етістіктің есім сөздерге ұқсас белгілері бар түрі. 
Есімше – сөйлемде екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте жұмсалатын етістіктің ерекше түрі. Ол 
жіктеліп
, етістік қызметін атқарса, ал 
есімдерше түрленіп
( септеліп, тәуелденіп, көптеліп), есім 
қызметін атқарады.
Есімше мына жұрнақтар арқылы жасалады:
1. -ған, -ген, -қан, -кен: айт -қан, жаз - ған, көр - ген, кет – кен
2. -ар, -ер, -р және етістіктің болымсыз тұлғасынан кейін -с: айт -ар, жаз -ар, көр -ер, көр -ме -с. 
Мысалы: Жүгірген жетпес, бұйырған кетпес. Асық ойнаған озар, доп ойнаған тозар.
3. – атын, - етін, - йтын, - йтін: бар - атын, кел - етін, қара - йтын, сөйле – йтін
4.- мақ, - мек, - бақ, - бек, - пақ, - пек: бар - мақ, кел - мек, жаз - бақ, без - бек, шаш - пақ, төк – пек. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   269




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет