Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық
ырықсыз етісті қабылдамайтын етістер де бар: айналу, жазылу, ақсау, шаршау т.б
жүктеу/скачать 20,41 Mb. Pdf көрінісі
|
OKB12018
ырықсыз етісті қабылдамайтын етістер де бар: айналу, жазылу, ақсау, шаршау т.б. Ауыспалы немесе жалпы (анық) келер шақ Ауыспалы немесе жалпы (анық) келер шақ — етістік түбірге көсемшенің “-а”, “-е”, “-й” қосымшалары жалғанып, жіктеліп жасалады. Мыс.: “барады, оқиды”. Ауыспалы келер шақ. Ӏс-қимылдың алдағы уакытта анық іске асатынын білдіреді. Ол етістіктін түбіріне -е/-й жұрнақтары жалғануы арқылы жасалады: Біз айтқанды орындаймыз. 317 сӨздІк ҚОр 1-бөлім. Қарым-қатынас. 1-сабақ ақырында – в конце ашулану- злиться ашуланбау – не злиться араздасу – ругаться біреуге ұқсау – быть похожим на кого-то қарым-қатынас – отношение байланыс – связь бірге – вместе ғаламтор - интернет дос – друг ескі достар – старые друзья жақын достар – близкие друзья курстас – однокурсник командалас – в одной команде келісу – согласиться келіспеу – не соглашаться құрбы – подруга лақап ат - псевдоним қамтамасыз ету – обеспечить құрметтеу – уважать лақап ат – псевдоним мінез – характер өкінішке орай – к сожалению ренжу– обижаться сыныптас – одноклассник сыйлау– уважать тату – дружный татуластық – дружелюбность таныс – знакомый түсіну – понимать түсініспеушілік - непонимание түсіністік – понимание ұрысу – ругаться бәскелес – конкурент байланыстың үзілуі – прервать отношения, прекращение отношений байланыстың орнауы – установление связи шеге – гвоздь суыру – выдергивание, вытаскивание кірбің – досада, недовольство Танысып қой! – Познакомься! Танысып қойыңыз! – Познакомьтесь! ( в ед.ч. вежливой формы) Танысқаныма қуаныштымын! – (я) рад знакомству! Танысып қойыңдар!– Будьте знакомы! ( во мн.ч.) Танысып қойыңыздар! – Будьте знакомы! (во мн.ч. вежл. ф.) 1-бөлім. Достық. 2-сабақ адал - честный ашушаң - вспыльчивый аласа– низкий ақкөңіл - веселый әдемі - красивый баяу қимылдайды – медленно двигается жомарт - щедрый жолдас - товарищ қысқа бойлы – с низким ростом (о человеке) қаталдау - построже келбетті – симпатичный, притегательный мейірімді – добрый, милосердный мақтаншақ – хвастун қатігез – жестокий, суровый (о человеке) тұйық – замкнутый, скрытный (о человеке) ТМД - СНГ мінез –характер жұмсақ – мягкий момын – тихий, покладистый мінезі жағымды – о характере (у человека) орта бойлы – среднего роста өтірікші – обманщик, врун, лгун пысық – шустрый, предприимчивый сылбыр – медленный (о характере человека) сұлу - красивый сараң - скупой салмақты - сдержанный сенімді - надежный тартымды - привлекательный ұзын бойлы – длинного роста Қай жақтансыз? Қай жақтікісіз? – Вы откуда? Қай жақтансың? Қай жақтікісің? – Ты откуда? 2-бөлім. Баспасөз-медиа. 1-сабақ атақты - знаменитый ақпарат - информация айтылады - говорится аңду – преследовать әлем - мир әйгілі – знаменитый бағдарлама - программа бос сөз – болтовня пустая бейнежазба – видеозапись беріледі – передается (программа) бұқаралық ақпарат құралдары – средства массовой инвормации бай – богатый дана - тираж жиынтық – коллекция жаңалық - новости жеке өмір – личная жизнь қармағыңыз қапсын - удачной ловли кемшілік –недостаток көгілдір экран– голубой экран көрсету - показывать 318 көрсетіледі - покажут күнделікті- ежедневный қателік - ошибка маңызды – важный мәлімет - сведение отандық - отечественный оқырман – читатель танымал – известный теледидар - телевизор тілші - журналист тәуелді – зависимый бәссауда - аукцион Айтқаныңыз келсін! – Пусть сбудется то, что вы сказали! Айтқаның келсін! - Пусть будет так, как ты сказал! Айтқандарың / айтқандарыңыз келсін! - Пусть сбудется, что вы сказали! 2-бөлім. Баспасөз-медиа. 2-сабақ газет-журнал айдары – рубрика газети, журналов бүгінгі – сегодняшний, настоящий ертеңгі - завтрешний зеріктіру – утомлять жалықтыру – наскучить, надоесть кешегі - вчерашний кешкі – вечерний көрермен – зритель қиындық – трудности қызықты – интересный танымдық – познавательный таңертеңгі – утренний таңғы – утренний түнгі – ночной түскі – обеденный тікелей эфир – прямой эфир телебағдарлама – телепередача уақыт бөлу – уделить время хабар – передача айып етпе – прости айып етпеңіз – простите жолыңыздан қалмаңыз – не задерживайтесь заңды түрде – законно алдады – обманул жөтелу – кашлять толқу – переживать, нервничать 3-бөлім. Өмір сүру салты. 1-сабақ ауызғы бөлме –прихожая әткеншек – качеля балалар бөлмесі - детская бұрыш – угол балалар алаңқайы – игровая площадка демалыс бөлмесі – комната отдыха жабдықтау – упаковать, оборудовать жеке меншік – частный жер үй – частный дом жатын бөлме - спальня перде - шторы киім ілгіш – вешалка шынымен-ақ – в действительности ыржию – улыбаться, осклабляться жиһаз - мебель жылжымайтын мүлік агенттігі - агентство недвижимости жуынатын бөлме - ванная жайлы- удобный, комфортный жайсыз –неудобный, некомфортный иіс - запах көшу – переезжать қолайлы – удобный қауіпті – опасный қабырға- стена қонақ бөлмесі - зал, гостиная қарастыру - рассматривать ұра - погреб Қоныстарың құтты болсын! – С новосельем! Айтсын! Көрімдігі сізден болсын! – Спасибо! Подарок с вас! 3-бөлім. Өмір сүру салты. 2-сабақ әлеуметтік желілер – социальные сети бейім – склонный барынша – по максимуму ең бастысы – самое главное место жауапкершілік - ответственность кездестіру – встречать қолданушы – потребитель қолдау – поддержка ұстаным – позиция, принцип лездеме – летучка майда-шүйде –мелочь өкінішке орай – к сожалению сұрастыру - поспрашивать тұтынушы - потребитель талқылау - обсуждать үйренісу - привыкать ұшырату – встречать ұсыну - предлагать бір ауыз сөзбен – одним словом ерекше орын алады – занимает особое Есіме түсір (түсірші) – напомни, пожалуйста Есіме түсіріңізші – напомните, пожалуйста. Енді есіме түсті / түстіңіз – теперь вспомнила ыржиып өтеді – проходит мимо смеясь Шынымен-ақ - в действительности 319 4-бөлім. Саяхат. 1-сабақ әуежай - аэропорт бөлек – отдельно бірге есептеу – считать вместе дәл таптыңыз – верно угадали естелік – на память жалғыз – один жағажай - пляж зымыран – ракета кеден – таможня кәдесый – сувенир кеме – параход күнделік – дневник көлік – транспорт қону – приземляться қайық – лодка қонақүй - гостиница майлық – салфетка сүлгі – полотенце тікұшақ – вертолет төлқұжат – паспорт тапсырыс – заказ, бронирование үтік – утюг ұшақ –самолет ұшу – летать шабадан - чемодан шағым – жалоба шағым және тілектер кітапшасы – книга жалоб и пожелании дәл табу – попасть в точку 4-бөлім. Саяхат. 2-сабақ ештеңе істемеу - ничего не делать ел-жер аралау – путешествовать по странам есте қалар - запоминающийся қызықты демалыс – интересный отпуск, каникулы, отдых қызықсыз демалыс - интересный отпуск, каникулы, отдых құм - песок құм қалашық – песочный замок көрнекі жерлер - достопримечательности мәдениет - культура серіктес жолаушы – сопутчик тарих - история теңіз жағасы – берег моря тарихи жерлер – исторические места ұмытылмайтын демалыс – незабываемый отпуск, каникулы , отдых ұмытылмас демалыс - незабываемый отпуск, каникулы, отдых шағымдану - обратиться с жалобой 5-бөлім. Тұлға. 1-сабақ ақылды - умный арманшыл-мечтатель арсыз- бестыжий аурушаң – болеющий әлсіз- слабый айтқыш - болтун бақытты -счастливый бақытсыз - несчастливый бойшаң - высокий дарынды - одаренный дарынсыз -бездарный еріншек-ленивый жағымпаз-подхалим жауапты - ответственный жігерлі-усердный, энергичный жігерсіз – слабовольный, нерешительный қайратты – сильный, мощный қайырымды - добрый қарапайым - простой қиялшыл - романтик қызғаншақ - ревнивый көрікті – красивый, миловидный көріксіз – некрасивый, непривлекательный көпшіл - общительный кекшіл - мстительный мінезді – с характером мінезсіз - безхарактерный мұңды - печальный мұңсыз - беспечный мұрынды - носатый оқымысты – ученый сөзшең – болтун, пустослов сұсты – суровый, грозный табанды – упорный, настойчивый талантты – талантливый, одаренный талантсыз - неталантливый ұрыншақ – драчливый, задира ұсқынсыз – некрасивый ұрысқақ - скандальный ұялшақ - застенчивый шыдамды - терпеливый шыдамсыз - нетерпеливый шағымданғыш–любящий жаловаться шырайлы – обаятельный, изящный жолы болғыш - везунчик 5-бөлім. Тұлға. 2-сабақ адамзат-человечество бірбеткей -упрямый бір ауыздан мойындау-быть согласным бас тартпау – не отказываться жеңілдетілген-облегченный жаугершілік саясаты –политика завоевания 320 жауыз - злодей күрескер-борец көз жұму - умирать келіссөз-договор, перемирие қауіп төндіру- угрожает опасность құпия-секрет қолбасшылық қабілеті - способность руководить қолұшын созу – помочь, подать руку помощи есте сақтау қабілеті - способность запоминать көзі тірі кезінде-при жизни мақсатшыл - целеустремленный мүмкіндік-возможность мәңгілік-вечный нәсіл- раса ушығу- обострение отар- колония оқиға- случай оқыған-образованный оқымаған-необразованный өмірге құштар –любящий жизнь тәуелсіз-независимый шығармашылық жұмыс-творческая работа 6-бөлім. Мамандықтың бәрі жақсы. 1-сабақ әділдік-справедливость бейбітшілік-мир бірлестік-объединение еңбекқор-трудолюбивый жалқаулық-лень жалақы-зарплата жұмысбасты-работяга жауапкершілік-ответственность жұмыс күні-рабочий день зейнеткерлік-пенсионный көзқарас-взгляд қызығушылық-интерес қызмет-сервис лайықты-подходящий нышан-символ,знак өнім-продукт пәктік-невинность төреші-жюри тәрбиеші-воспитатель тәжірибелілік-опытность табандылық-настойчивость татулық-дружба тазалық-чистота шығармашылық-творческий хабардар-осведомленный, быть в курсе (дел) 6-бөлім. Мамандықтың бәрі жақсы. 2-сабақ ақкөңіл-добродушный анда-санда-иногда, изредка асты-үстіне-проявлять чрезмерное внимание (заботу) әкелу - принести бала-шаға-детвора, семья балабақша-детсад бүгін -сегодня биыл – в этом году дүркін-дүркін –вновь и вновь еңбеккүн-рабочий день еңбекақы-зарплата жұмысбасты-трудоголик жалақы-зарплата жұмыс өтілі –стаж работы кәсіпорын-предприятие күндіз-түні-днем и ночью көшбасшы-лидер өтіл -стаж таң-тамаша-удивляться тәулік-сутки үйлі-күйлі-обзавестись семьей хал-жағдай-здоровье, дела 7-бөлім. Отандық тауар. 1-сабақ анағұрлым - намного аталым – номинация ауыз суы – питьевая вода анықтау – определить байқау - конкурс басымдық беру – дать предпочтение едәуір - намного жетістіктер - достижения жауапкершілігі шектеулі серіктестік – товарищество с ограниченной ответственностью кәсіпорын - предприятие қатысушы - участник қоршаған орта – окружающая среда мақтану- гордиться нарық - рынок озып шығу – победить, стать победителем озу - победить өз қолынан алу – взять из собственных рук тауар - товар тауар сапасы – качество товара тәсіл - метод тағайындау - назначать тұтынушы - потребитель тексеруші – проверяющий, контролер ұлттық - национальный ұлттық байқау – национальный конкурс үздік - отличник санат – категория өндірістік тауар – производственный товар халық тұтынатын өнімдер – товары народного потребления 321 7-бөлім. Отандық тауар. 2-сабақ аңыз-ертегі – миф, легенда аймақ – область, край алдын орап әкету – перехватить, обыграть алақай! – ура! әттеген-ай – увы бәрекелді – здорово, браво бүгінгі таңда – на сегодняшний день, в настоящее время балдай тәтті – сладкий как мед енгізу – ввести жөн деп табу – считать правильным жуық арада –в ближайшие дни жүзеге асыру – выполнить, воплатить в реальность жолықтыру – встретить күмбірлетіп күй тарту – исполнять кюй қап – увы, досадно құрал – средство, инструмент масқара – ужас мәссаған – вот тебе на, вот это да! отандық - отечественный отандық өнім – отечественный продукт, товар өңір – область, край тәрбие – воспитание тәрбие құралы – средство воспитания туынды жасау – создать шедевр шет елге шығару – вывести за границу, экспорт ұлттық нақыш – национальный стиль алдын орап әкету - перехватить, обыграть 8-бөлім. Әлемде талай қызық бар. 1-сабақ аяқ жазып отыру – удобно расположиться әл – сила, мощь ғұмыр – жизнь қауіп – опасность мән – смысл медициналық көрсеткіштер – медицинские показатели орнынан қозғалмау – не двигаться с места талдау жасау – сделать анализы ұстану – придерживаться үндеу - агитация өмір – жизнь шатастыру – перепутать, спутать белсенді өмір салты – активный образ жизни 8-бөлім. Әлемде талай қызық бар. 2-сабақ алмастыру – заменять ақуыз – белки ара1 – шмель ара2 – пила ара3 – промежуток бейбіт өмір – мирная жазнь басқару – управлять баяу – медленно біріктіру – соединить, объединить біріктірілген – соединенный бүкіл – весь, целый бұрын – давно, в прошлом гүлдену – цвести, процветать жады- память жергілікті – местный жаңалық - новость қабық – кожура куә – свидетель куә болу – быть свидетелем құр қалмау – остаться ни с чем құрастыру – строить, составить қысқа мерзімді – кратковременный құбылыс – явление мазаны алу – беспокоить өшіру – стереть сену – верить, поверить, доверить сенбеу – не верить, не доверять сәл-пәл – чуть-чуть таласу – спорить, вступить в спор тұқым – семена тұрақты - постоянный ұзақ мерзімді – долгосрочный үздіксіз – непрерывно шырын –сок кертіп қалу – чуть подрезать саулап қоя береді – потечет сильной струе 9- бөлім. Сән әлемі. 1-сабақ мойынорағыш - шарф қолғап – варежки, перчатки қалпақ - кепка, шапка спорттық аяқ киім - кроссовки тон / ішік – шуба шалбар – брюки белдемше – юбка көйлек – платье жемпір – джемпер бәтеңке - ботинки құлақшын / малақай - ушанка күрте – куртка шұлық - носки жейде – рубашка жең – рукава көйлектің етегі – подол платья етек – подол түйме – пуговица жаға – воротник бау – шнурки 322 қалта – карман жүн – шерсть, пух сыдырма – замок, молния мақта – хлопок жібек - шелк төзімді – выносливый, прочный сән – мода сән әлемі – мир моды былғары - кожа сәнгер – дизайнер талғам - вкус, стиль жарасу – подходить талғампаз – стильный етік – сапоги тапсырыс – заказ көлем – объем әшекей бұйым - ювелирные изделия таңдау – выбирать сән апталығы – неделя моды киіз – кошма, войлок қолжетімді баға – доступная цена сән көрсетілімі – показ мод бірыңғай киім – униформа барқыт - плюш шілтер - кружева 9- бөлім. Сән әлемі. 2-сабақ кәрі , қарт – пожилой, старый бой түзеу – ровняться, подражать есім / ат - имя жүріс-тұрыс - поведение жас ерекшелігі – возрастные особенности тізім - список шаң - пыль ең ықпалды – самый влиятельный шаң қаптыру – дать пору біртіндеп – мало-по малу, постепенно ену – входить әрең – с трудом кітапқа ену – войти в книгу бірте-бірте – постепенно тәжірибелі маман – опытный специалист ақырындап – медленно сән үлгісі – образец моды күнделікті киім – повседневная одежда дерек - источник тауар – товар ақсүйек - элита ұлғайту / арттыру – увеличить көзі шалу – заметить әдіс – метод тартымды – красивый күнге күю - загарать бас қосу – собираться вместе карточка арқылы төлеу – платить по карточке еңбек жолы – трудовая путь қолма-қол төлеу – платить наличными дүние есігін ашу – родиться өмірінің соңына дейін – до конца жизни бүгінгі таңда – на сегодняшний день киім тігу – шить одежду шек жоқ – нет предела киім жарасады – одежда подходит, к лицу соған қарамастан – не смотря на это құйып қойғандай- как раз по размеру өндіруші - производитель етпетінен құлау – упасть лицом жымиып күлу – слегка улыбаться шалқасынан құлау –упасть навзнич тасы өрге домалау – быть успешным 10- бөлім. Тағам. 1-сабақ кішігірім - маленький тағамдық талшық – пищавая волокна жапсырма - наклейка қарбалас - суета аулақ болыңыз – держитесь подальше шыжып тұрған май – раскаленное масло жүктеу/скачать 20,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|