Қазақстан Республикасындағы балалар туралы жалпы мәлімет

Бағдарламаның мақсаты - мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарында сапалы қызмет көрсету бойынша халықтың сұранысын қанағаттандыру.

Қазақстанда қойылған мақсаттарға жету үшін мектепке дейінгі ұйымдардың ғимараттарына арналған бюджеттік және бюджеттен тыс қаржыға салынған, сатып алынған және коммуналды меншікке берілген, мектепке дейінгі ұйымдарды жөндеу және қайта құру арқылы мектепке дейінгі ұйымдарға 300 мыңнан астам орын енгізу жоспарлануда.

2011 жылы республикада 7 591 мектепке дейінгі мекеме жұмыс істейді (2010 ж.- 6446 бірлік), оларда 538,5 мың бала тәрбиеленеді (2010 ж. - 446,4 мың).

3-6 жастағы балалардың қамтылуы 65,4%-ды (2010 ж. - 55%) құрайды. Мектепке дейінгі мекемелермен қамтудың жоғарғы көрсеткіштері Қарағанды (97,1%), Қостанай (93,1%), Шығыс Қазақстан облыстарында (92,3%).

Мектепке дейінгі мекемелермен қамтудың төмен көрсеткіштері Оңтүстік Қазақстан (35,4%), Алматы (46,8%) облыстарында байқалады, бұл демографиялық және көші-қон үрдістеріне байланысты мектепке дейінгі жастағы (1-6 жас) балалар санының өсуінен туындайды.

«Балапан» бағдарламасын іске асыру шеңберінде 2010 жылмен салыстырғанда жүйе 1 145 бірлікке көбейді (330 балабақша, 815 шағын орталықтар). Жүйенің өсуі:

-53 балабақша (11,9 мың орын) құрылысы;

-815 шағын орталықтың (36,9 мың орын) және 102 жекеменшік балабақшаның (10,7 мың орын) ашылуы;

-бұрын жекеменшіктендірілген 175 балабақшаның қайтарылуы, тұрғын үйлердің 1-қабаттарында ашылуы, мектепке дейінгі мекемелерді ашуға жарамды коммуналды меншікті бөлек орналасқан ғимараттарды босату, жалға алынған, басқа ғимараттар мен бөлмелерді беру (32,4 мың орын) есебінен қамтамасыз етілді.

«Балапан» бағдарламасы аясында республикалық бюджет қаражатынан жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдарда мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастару жекеменшік балабақшалардың желісін 102 бірлікке немесе 22,7%-ға арттыруға мүмкіндік берді және олардың саны 449 бірлікті құрады.

Жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдардың ашылуы Оңтүстік Қазақстан (15), Қызылорда (16), Алматы (22) облыстарында және Алматы қаласында (31) тиісті деңгейде шешілуде.

Мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтылған балалар үлесі 2015 жылға қарай 74 пайызды, 2020 жылға қарай 100 пайызды құрайтын болады.

Бұл ретте, 5-6 жастағы барлық балалар білім беру ұйымдарында мектепалды дайындықпен қамтылмақ.

Қазақстан Республикасында 2011-2020 жылдарға білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында мектепке дейінгі тәрбиеге үлкен назар аударылады.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға арналған мемлекеттік бюджет шығындарының үлесі соңғы жылдар ішінде жалпы ішкі өнімнің (одан әрі - ЖІӨ) шамамен 0,1%-ын құрайды. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (одан әрі – ЭЫДҰ) мүшесі болып табылатын елдерде - ЖІӨ-ден 1%-дан 2%-ға дейін.

Мектепке дейінгі тәрбие және оқытуға мемлекеттік шығыстар жыл сайын артуда.

Қазіргі уақытта мектепке дейінгі тәрбие және оқытуға шығыстардың үлесі 2007 жылмен салыстырғанда екі есеге таяу өсті және білім беруге жалпы шығыстардан 7,9%-ды құрады.

-7 465 күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектеп;

-84 кешкі мектеп;

-112 мемлекеттік емес мектеп;

-2 008 әртүрлі пәндерді тереңдетіп оқытатын мектептер, оның ішінде 147 гимназия мен 76 лицей жұмыс істейді.

Республикада оқытылуы 3 тілде жүргізілетін 33 мектеп бар.

ЮНЕСКО-ның барлығы үшін білім беру мониторингі жөніндегі жыл сайынғы баяндамасының мәліметтері бойынша Қазақстан Білім беруді дамыту индексі бойынша (БДИ) көшбасшы елдердің алдыңғы төрттігінде.