Қазақстан республикасының білім және ғылым министірлігі

Семей

«Қолданбалы клиникалық диагностика» пәні ветеринария бағытынды әр түрлі жануарлардың қазіргі кездегі зерттеу әдістерін меңгеруді үйрететін, соның негізінде қажетті емдеу, алдын алу және басқа да шараларды қолдануға негіз болатын клиникалық ветеринарияның бөлімі.

Құрастырушы «____» _____20___ ж. Муратбаев Д.М.., малдәрігерлік ғылымдарының магистры, «Ветеринариялық медицина» кафедрасының аға оқытушысы

2.1. Кафедра мәжілісінде «Ветеринариялық медицина»

Хаттама №__ «___»_____20___жылы .
Кафедра меңгерушісі С.Ж. Тусупов
2.2. Аграрлық факультетының оқу-әдістемелік бюросының отырысында қарастырылды

Хаттама №__ «___»_____20___жылы .

Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралып, баспаға ұсынылды.

Хаттама №__ «___»_____20___жылы .
ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры Г. Искакова
4.АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН

Мазмұны

1. Жалпы ережелер

2. Сабақ түрлері бойынша пәннің мазмұны және сағаттарын бөлу

3. Пәнді оқу бойынша әдістемелік ұсыныстар

4. Пәннің форматы

5. Пәннің саясаты

6. Баға қою саясаты

7. Әдебиеттер

1. 
   Жалпы ережелер:
   

Муратбаев Д.М.., малдәрігерлік ғылымдарының магистры, «Ветеринариялық медицина» кафедрасының аға оқытушысы

Кафедра – «Ветеринариялық медицина»;

Байланыс ақпараты- тел. 53-19-20, №6 оқу ғимараты, кабинет;

Сабақ өткізу орны- аудиториялар 208, 203, 111.

Пән бойынша кредит саны - 3

«Қолданбалы клиникалық диагностика» пәні ветеринария бағытында әр түрлі жануарлардың ауруларын анықтау үшін, қазіргі кездегі зерттеу әдістерін меңгеруді үйрететін, соның негізінде қажетті емдеу, алдын алу және басқа да шараларды қолдануға болатын клиникалық ветеринарияның бөлімі.

Клиникалық зерттеулердің мақсаттары- түрлі әдістерді қолдана отырып ауруларды анықтау болып табылады. Қазіргі кезде клиникалық қарау, сипау, нұқу, тындау, рентгенография, электрография, эндоскопия, қанды, несепті, нәжісті, асқазан, ұлтабарды қарын сөлдерін физикалық- химикалық және микроскопиялық зерттеулер және басқа да әдістер қолданылады.

1.3. Пәнді оқытудың мақсаты:

түрлі әдістерді қолдана отырып ауруларды анықтау болып табылады. Қазіргі кезде клиникалық қарау, сипау, нұқу, тындау, рентгенография, электрография, эндоскопия, қанды, несепті, нәжісті, асқазан, ұлтабарды қарын сөлдерін физикалық- химикалық және микроскопиялық зерттеулер және басқа да әдістер қолданылады.

Ауру процесін білу методологиясын;

жіті ауруларды танып-білудің теориялық негізін игеруі тиіс;

жануарды бекемдеу тәсілдерін және шешу техникасын білуі тиіс;

БІЛУІ КЕРЕК:

• 
  Малдарды тексеру әдістерін;
  
• 
  Клиникалық тексеру /карау, пальпация, перкуссия, аускультация/;
  
• 
  Арнайы зерттеулер /рентгенография, рентреноскопия, электрокардиография, эндоскопия т.б./
  
• 
  Лабораториялық зерттеу әдістерін;
  
• 
  Ауруды анықтау үшін қолданылатын арнайы әдістерді /руменография, фонокардиография т.б./;
  
• 
  Дәрілік заттардың организмнің физиологиялық және патологиялық жағдайларындағы әсерлерінің ерекшеліктерін, олардың сипаттамасын, әсер ету механизмін, қолдануға болатын және болмайтын жағдайларын.
  

• 
  Малдарды тәжірибесін тексеру;
  
• 
  Лабораториялық диагностикумдармен жұмыс істеу;
  
• 
  Жаңа аспаптармен, құралдармен жұмыс істеу;
  
• 
  Пәнді жан-жақты теория жүзінде білу керек.
  

• 
  Ауру малды өздігінен тексеруді;
  
• 
  Малдың ауруын нақтылы анықтауды;
  
• 
  Ауру малды жан-жақты емдеуді;
  
• 
  Аурудың алдын алу жөнінде жоспарлы істерді ұйымдастыруды;
  
• 
  Клиникалық құжаттар. Мал шаруашылығында диагностикалық, емдеу және алдын- ала шараларын өткізу кезіндегі клиникалық зерттеудің маңызы. Малдың физиологиялық жағдайына, жасына, жынысына, салмағына байланысты диспансеризацияны жүргізу, оларды ауруды емдеу үшін қолданғандағы нәтижелерін шығаруды.
  
• 
  тұжырымдамаларын дұрыс пайдаланып дағдыларын меңгеру.
  

• 
  Морфология латын терминологиямен
  
• 
  Патология
  
• 
  Физиология
  

• 
  Микробиология вирусологиямен
  
• 
  Фармакология токсикологиямен
  
• 
  Санитарлық паразитология
  

2. 
   Пән мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды реттелуі
   

Лабораториялық сабақтар

5 кесте

№ п/п	Сабақ тақырыбтары және олардың мазмұны	Сағат
1.	2	3
1.	Жануарлардың клиникалық тексерудің сызбалары.	1
2.	Симптомдар және синдромдар. Диагноздың түрлері	1
3.	Жануарларға жақындау ережелері және бекіту әдістері.	1
4.	Клиникалық тексерудің жоспары. Тіркеу және құжаттарды дайындау.	1
5.	Анамнез. Жалпы клиникалық тексеру: көру, нұқу, перкуссия, аускультация.	1
6.	Негізігі теорияалық аустультациясы.	1
7	Қосымша зерттеу әдістері /эндоскопия, риноскопия, ларингоскопия, перкуссия, рентгенография, флюорография, зонд жібері/.	1
8.	Тері және тері асты клеткатканы зерттеу әдістері /түсі, ылғалдылығы, иісі, қызуы, серпінділігі, патологиялық өзгерістері/ Терідегі болуы мүмкін патологиялық өзгерістер.	1
9.	Асқорыту жүйесін тексеру әдістері.Жануардың азық пен суды қабылдауын тексеру. Жануарлардың аузын, жұтқыншағын, өңешін тексеру.	1
10.	Қосалқы қуыстар (мандай, жоғарғы жақ, аулы қапшықты: пішіні, қызуы, нұқығанда шығатын дыбысы), көмей, кеңірдек, жөтелді тексеру.	1
11.	Бауырды және көк бауырды тексеру. Эритропоэзді және лейкоэзді бұзатын синдромдары.	1
12.	Билирубин, глюкоза және қандағы жалпы ақуызды (белок) анықтау.	1
13.	Қан жағындысын дайында, тексеру. Лейкограмма шығару. Лейкопрофиль, гемопрофиль, клиникалық баға беру.	1
14.	Рентген кабинет, оның құрылымдары.	1
15.	Рентгенография. Рентгенограмманы интерпретациялау.	1
	Барлық оқу сағаттары	15

3 ПӘНДІ ОҚУҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
«Қолданбалы клиникалық диагностика» пәнінің оқытылуы гематология тарихы. Қанның құрамы мен қанның ілімінің жетістігіне сәйкес түсінудің іске асуын оқытуға лайықталған нұсқауларға негізделеді.

Негізінен жануарларда кең тараған гематологиялық жағдай мен физиология коррекцияның келелі мәселесін байымдайды.

Жануар организміндегі қан торшашаларын санау, қандағы гемоглобин, түсті көрсеткішті аңақтауы және резиденттік микрофлораны сақтау қағидаларын меңгеруді оқыту болып табылады.

4. 
   КУРС ФОРМАТЫ
   

4. 
   КУРС САЯСАТЫ
   

Міндетті түрде орындау және тапсыру – аудиторлық сабақ тапсырмалардың барлық түрлерін және аралық пен қортынды бақылауды тапсыруға міндеттісіз.

Кесте 2

Апта	Бақылау түрі	Бағалаудың толық межесі		Ескеру
1	2	3		4
	1-7 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу	30
1	Тәжірибелік сабақ	0
2	Тәжірибелік сабақ	0
3	Тәжірибелік сабақ 40	40
4	Тәжірибелік сабақ 20	20
5	Тәжірибелік сабақ 20+ БӨЖ57	77
6	Тәжірибелік сабақ 16+БОӨЖ57	44
7	Аралық бақылау № 1. 60	60
	1-7 апта бойынша барлығы:	300
	8-15 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу	30
8	Тәжірибелік сабақ14	14
9	Тәжірибелік сабақ 14	14
10	Тәжірибелік сабақ 14	14
11	Тәжірибелік сабақ 14	14
12	Тәжірибелік сабақ 14+БӨЖ 55	69
13	Тәжірибелік сабақ 14	14
14	Тәжірибелік сабақ 14+БӨЖ 57	71
15	Аралық бақылау №2. 60	60
	8-15 апта бойынша барлығы:	300
Емтихандық баға межесі			400
Академиялық мерзімдегі баға межесі			1000

7. Әдебиет

Негізгі әдебиеттер:

1. 
   М.А. Молдағулов, А.Н. Ермаханов, Ө.К. Есқожаев, А.З. Дюсембаева т.б. Жануарлар
   

2. 
   А.М. Смирнов, П.Я. Конопелько, Р.П. Пушкарев, В.С. Постников, Н.А. Уразаев,
   

3. 
   В.М. Данилевский Внутренние незаразные болезни сельскохозяйственных
   

4. 
   В.М. Данилевский Практикум по внутренним незаразным болезням
   

Қосымша әдебиеттер:

1. 
   К.Н. Қожанов Малдың ішкі жұқпалы емес аурулары /қосымша оқу құралы/, Семей,
   

2. 
   К.Н. Қожанов, А.З. Дюсембаева, С.О. Балтыбеков, А.К. Омашев. Малдың ішкі
   

3. 
   А.В. Васильев Диагностика внутренних болезней домашних животных. - М.:
   

4. 
   В.И. Зайцев, А.В. Синев, П.С. Ионов и др. Клиническая диагностика внутренних
   

5. 
   П С. Ионов, И.М. Беляков, Б.В. Уша, М.Х. Шайхаманов, И.П. Шаптала.
   

6. 
   Лабораторные исследования в ветеринарии/Под редакцией В.Я. Антонова и П.Н.