82
дағдыға айналады. Ақырында, қылмыскер адал адам болып шыға ала-
ды. Заңның
тәрбиелік
мәні осында жатыр.
Ф.Аквинскийдің табиғат
заңдарына қайшы келгенде, адами
заңдардың күштерін жоятыны туралы ойына назар аударайық. Ада-
ми заңдардың негізінде
әділеттілік жатуға тиіс, әйтпесе қоғамды
сыбайласқан жемқорлық, билікті асырапайдаланушылық жайлайды.
Ф.Аквинскийдің ойынша, биліктің ең қолайлы түрі – монархия, ал
ең жаманы – заңсыздықтар мен зорлық-зомбылыққа жеткізетін озбыр
билік. Ал мемлекеттің рөлі үлкен: қылмыскерлерді қоғамнан оқшаулай
және
тәрбиелей отырып, сондай-ақ тәртіп пен адамдардың бейбіт
өмірін
қамтамасыз етіп, мемлекет адамдардың өмірін,
олардың әдет-
ғұрыптарын жақсартады.
Бірақ мемлекет адамдардың барлық рухани тілектерін қанағат-
тандыруға қауқарсыз. Сол себепті адамды шексіз сүйетін Құдай оған
Достарыңызбен бөлісу: 
