Құдай, табиғат, түпнегіз – тұтас бірбүтін. Осындай көзқарас болғанда,
«жаратушы» және
«жаратылған» де-
ген діни ұғымдарға қажеттілік өз-өзінен жоғалады. Табиғаттың өзі –
«causa sui» – өз-өзінің себебі. Құдай мен Табиғат бір-бірлеріне сәйкес
келетіндіктен, Спиноза:
өндіруші табиғат (лат. – natura naturans)
және
өндірілген табиғат (лат. – natyra naturata) деген екі ұғым
енгізеді. Алғашқы түсінікке ақыл-парасат түйсігімен жетуге болса, ал
екіншісіне адамды қоршаған заттарды сезімдік қабылдау арқылы жете
аламыз.
Б.Спиноза нақты денелер мен заттарды біртұтас түпнегіз модустары
деп қарастырады. Түпнегіз өзін зат-модустар көмегімен шектейді. Ал
кез келген