сезіну
– қоршаған әлеммен бізді
байланыстыра
отырып,
заттар мен
құбылыстар туралы мағлұмат беретін
ондағы нақты болмысты
көрсетудің ерекше формасы болып табылады. Олар, әрине, адамзаттың
қоғамдық-тарихи тәжірибесінің нәтижесі де болады.
Адамның сезінуі, түйсінуі бір-бірімен өзара байланысқан: бір-бірін
толықтырып, түзетіп отырады. Соның нәтижесінде, адам заттарды
қабылдау мүмкіндігін алады.
Қабылдау
бізге бір немесе басқа заттың яки құбылыстың
бүтін
бейнесін береді. Затты қабылдай отырып, адам оның барлық қасиеттерін
емес, өзінің тіршілік қарекетіне керектілерін ғана айқындай алады.
Мысалы, егер ерте көктемде бізгі біреу үлкен қызыл алма әкеліп бер-
се, біз оның дәмі мен хош иісіне назар аударамыз, өйткені оны жегіміз
келеді. Егер ол алма қолымызға күз аяқтала бергенде тисе және оның
алдында біз көп алма жеген болсақ, онда оның түсіне, түріне, яғни
эстетикалық жағына көңіл бөлеміз.
Адам заттарды өзінің жасы, өмірлік тәжірибесі, білімі, тәрбиесі
және басқа факторларға байланысты қабылдайды. Мұрағатқа қойылған
жас әйелдің мәрмәр мүсінінен біреу мүлтіксіз биік шеберлікті, ғажап
сұлулықты, өмір нышанын көрсе, ал екінші біреу ұрғашының азғын
нәсіпқұмарлығын көреді.
297
Достарыңызбен бөлісу: |
