Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлiк қоғамы абиева г. С., Молдаш ы.Ә., Мауленова б. Т

207
сумен жабдықтау жүйесі суық сумен жабдықтау жүйесі секілді 
элементтерден тұрады. Оған суды қыздыруға арналған құрылғы, 
жылушығынының орнын толтыруға және барлық тұтынушыларда керекті 
температураны ұстап тұруға қажетті ыстық су айналымын қамтамасыз ететін 
циркуляциялық желі мен сорғылар қосылады. 
Ыстық сумен жабдықтау жүйесінің сұлбалары суды тұтыну режиміне, 
елді мекенді жылумен жабдықтау жүйесінің сұлбаларына және т.б. 
байланысты. Жылу желілеріне қосылу әдісіне қарай ашық және жабық 
сұлбалар болады. 
1 - енгізу; 2 - су есептегіш түйін; 3 - қысым көтергіш қондырғы; 
4 - су жылытқыш; 5 - циркуляциялық сорғылары; 6 - жылу 
аккумуляторы; 7 - жеткізу орам желісі (магистральдық); 8 - циркуляциялық 
орам желісі; 
9 - тарату желісі; 10 - циркуляциялық желі; 11 - арматура; 12 - сүлгі 
кептіргіші; 13 - жылу тасымалдағыш желі 
Сурет 152 – Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау
жүйесінің элементтері 
Орталықтандырылған 
ыстық 
сумен 
жабдықтау 
жүйесінде
қолданылатын су жылытқыштары ағынды және көлемді болады. Ағынды су 
жылытқыштарда су үлкен жылдамдықпен қозғалады (0,5-2,5 м/с) және жылу 

208
тасымалдағышпен (су, бу) белгіленген температураға дейін жылдам қызады. 
Ағынды секциялық су жылытқышы (қаптамалы құбырлы) құбырлы тордағы 
екі жағынан келтеленген жез жылу алмастырғыш түтікшелер 
орналастырылған болат корпусынан тұрады. 
Су жылытқыштар бір-бірімен ернемек арқылы байланысқан бірнеше 
секциялардан жиналады. Ыстық су жүйесі жылытқыштарында жылытатын су 
(жылу тасымалдағыш) құбыр аралық бос орынға беріледі, ал жылытылатын 
су жылу алмастырғыш түтікшелерге беріледі (Сур. 153). 
а
 
- бір секциялы; 
б
- көп секциялы алынбалы; 1 - жылытылған су 
кіретін келтеқұбыр; 2 - конфузор; 3 - жылытатын су кіретін келтеқұбыр; 
4 - секция; 5 - жылытылатын су кіретін келтеқұбыр; 6 - штуцер; 
7 - жылытатын су шығатын келтеқұбыр; 8 – қосқыш; 9 - құбыр иіні 
Сурет 153 – Ағынды секциялық жылытқыштар 
Бу-сулы ағынды жылытқыштар бу-күштік қондырғысы бар 
өнеркәсіптік ғимараттарда немесе су жылытуға арналған бу қазандары бар 
шағын қазандықтарда қолданылады. Корпусқа берілетін бу түтіктер 
арасынан өтеді, олардың бетінде конденсациялып, түзілген будың әсерінен 

209
суды қыздырады. Су жылытқышы арқылы су екі рет өтетіндіктен құрылым 
екі жүрісті деп аталады. Сонымен қатар төрт жүрісті жылытқыштар да 
қолданылады. 
Жылу аккумуляторы мен су жылытқыштың функцияларын біріктіретін 
көлемді жылытқыштарда су қозғалысының жылдамдығы баяу болуына 
байланысты жылуберілім коэффициенті төмен. Бірдей ауданды жылытуда 
олардың өлшемдері ағынды жылытқыштарға қарағанда үлкенірек болады. 
Көлемді жылытқыштар жылыту элементтері орналастырылатын 
арынды немесе арынсыз (ашық) бак түрінде жасалады. Сыйымдылығы 90-
100л болатын корпустағы су құбыр арқылы өтетін отынның қызуымен 
қыздырылады. Суды қыздыруды жеделдету үшін құбырда циркуляциялық 
құбыр жасалады. 
Газбен жылытылатын көлемді су жылытқышы құрылымы жағынан су 
жылытқыш колонкаға ұқсас. Ондағы су жанарғыда газдың жануы кезінде 
пайда болатын ыстық газдармен қыздырылады. Газбен жылытылатын 
ағынды су жылытқышының қыздыру беті үлкен және жылу беру 
коэффициенті жоғары, ол судың қарқынды қызуын қамтамасыз етеді. 
Жанарғыдағы газдың жануы кезінде пайда болатын жылу от камерасы, 
иректүтік және жылу алмастырғыштың қабырғалары арқылы суға беріледі. 
Күн су жылытқышы күн энергиясының есебінен суды 40-50°C-қа дейін 
қыздырады. 
Көлемді электр су жылытқышы (электр су жылытқыш) – өртке қарсы 
ең қауіпсіз құрал. Электр су жылытқышы жылу оқшаулағышпен қапталған 
корпустан, электр қыздырғыш және температура реттегішінен тұрады. 
Бактардың сыртқы беттері жылу оқшаулағыш қабатпен қапталады. 
Жүйеде кемінде екі бак (әрқайсысы есептелген көлемнің 50%) орнатылады. 
Арынсыз бак-аккумуляторлар құрылымы жағынан суық су бактарына ұқсас. 
Ыстық су құбырының сумен жабдықтау желілері таратушы және 
циркуляциялық болып бөлінеді және магистраль, тік құбыр, келтірулерден 
тұрады. Сумен жабдықтау желілері негізінен суық су желілеріне ұқсас. Ең 
көп таралған төменгі таратқышты желіде циркуляциялық магистраль мен тік 
құбырлар тарату құбырларына параллель салынады. 
Магистральдар жертөлелерде немесе жасырын арналарда жүргізіледі. 
Бұл сұлбаның кемшілігі – құбырлардың едәуір ұзындығы. Төменгі таратқыш 
және секциялық түйіндер бар сұлбалар циркуляциялық тік құбырлардың 
ұзындығын азайтуға мүмкіндік береді, себебі 3-8 тарату тік құбырларына бір 
циркуляциялық тік құбыры орнатылады. Биіктігі 12 қабатқа дейінгі 
ғимараттарда, егер, таратушы тік құбырлар тиісінше таратушы 
магистральдарға, ал циркуляциялық тік құбыр ғимараттың жылы шатыр 
астында немесе жоғарғы қабаттың төбе астына жүргізілген сақиналық 
қосқышқа жалғанған болса, төменгі таратқышты секциялық түйіндер 
қолданылады. 
Төменгі таратқышты және тік құбырлармен сақиналанған бір құбырлы 
сақиналы магистральді сұлбаны тұтынушылар саны көп болғанда және 
едәуір ұзындықты магистраль кезде пайдаланады. Жоғарғы тартқыш және 

210
секциялық түйіндер бар сұлбалар биіктігі 12 қабаттан асатын ғимараттарда 
қолданылады. Бұл ретте, ыстық су таратқыш магистральдан негізгі тік 
құбырмен сақиналы қосқышқа келеді. Бұл жағдайда жертөледегі айналым 
көтергіштерін циркуляциялық құбыр қосылған төменгі көпірмен ілуге 
болады. Ыстық сумен жабдықтауға арналған арматура суық сумен 
жабдықтауға арналған фитингтермен бірдей, диаметрі 50 мм қоса алғанда
фитингтер қоладан, жезден немесе ыстыққа төзімді пластмассадан тұруы 
керек. Тығыздау материалдары талшықтан, ыстыққа төзімді резеңкеден, 
парониттен, арнайы эбонит массасынан жасалады.
Ыстық су жүйелерінде қысымды жоғарылататын, суды тарату жүйесіне 
су жіберетін қондырғылар және су айналымы бойынша судың қозғалысын 
қамтамасыз ететін циркуляциялық қондырғылар қолданылады. Желдетуді 
арттыруға арналған қондырғылар, әдетте, суды бір уақытта суық және ыстық 
ағынды суға жібереді. Жоғары жылдамдықты жылытқыштары бар жүйелерде 
жұмыс кезінде қысымның жоғалуы 0,1-0,3 МПа құрайды, қондырғыларды 
тек ыстық сумен қамтамасыз ету үшін пайдалануға болады немесе 
циркуляциялық сорғылар оларды айналымға айналдырып, жеткізу желісіне 
жіберіледі. 

жүктеу/скачать 12,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: