Күл ауруы 1992-1996 жж болған күл ауруының жоғары эпидемиясы, соның ішінде үлкендер арасында, трахеобронхиалді бұтақтың толық зақымдалуымен сипатталатын күлдің ауыр токсикалық түрлері бар науқастарда дамитын жедел жағдайларды емдеу бойынша дәрігерлер алдында жаңа талаптар қойылды. Күлдің жиі түрлері аңқа, жұтқыншақ көмей, мұрын күлі болып табылады. Көп қабатты эпителимен (аңқа ) жабылған аймақтарда, дифтериялық таяқша экзотоксині қатты, қиын алынатын жабынның туындауына әкеледі. (дифтериялық қабыну). Бір қабатты эпителиймен жабылған (көмей, кеңірдек) шырышты қабаттардағы жабын оңай алынады (крупозды қабыну).
Токсикалық күлдің ауыр түрінде, ИТШ дамығанда аурудың 2-5 ші күндері өлім-ге әкелуі мүмкін. Ауыр миокардиті бар науқастар қайтыс болуы мүмкін, кеш – аурудың басталуында 2-4 апта және ауыр жүрек жеткіліксіздік белгілерімен сипатталады. ЖТЖ көріністері кезінде полирадикулоневрит симптомдарының максималді дамуы (аурудың 6-8 аптасында) өлімге әкелуі мүмкін.
Өлім себебі: күлдік крупта асфиксиямен байланысты.
Крупқа жұтқыншақтың токсикалық күлі қосылғанда болжамы нашар болады.
Күлдік круптың үш кезеңін бөледі:
І кезең (круптық жөтелу кезеңі). Қатқыл “қатты” жөтел, даусының қарлығуы пайда болады.
ІІ кезең (асфиксия кезеңі) Қозумен бірге оттегі жетіспеушілік ұйқыға, комаға айналатын белгілер қосылады. Тері беттерінің бозғылттануы, цианоз, суық тер, тахикардия, тамыр жетіспеушілік белгілері байқалады.
Күлге қарсы сарысумен емдеу қолданады. Комплексті патогенетикалық ем токсикалық жедел кезінде, күлдің ІІ –ІІІ сатыларда, гипертоксикалық түрінде жүгізіледі. Оның мақсаттары – дезинтоксикация, гемодинамикалық бұзылыстардың, бас миы ісінуінің және бүйрек үсті безі жеткіліксіздігінің компенсациясы. Круптың асфиксиялық сатысы болғанда кеңірдекті интубациялау керек. Гипертермиялық, ИТШ, ЖТЖ патогенездік ем ауруханаға дейін жүргізіледі. Жедел госпитализациялау кезінде ауруханаға дейінгі кезеңде күлге қарсы сарысу енгізілмейді.