Ұйқы безін көру, пальпация немесе перкуссиямен тексеру мүмкін емес. Бұнымен қатар ол ағзаның жағдайы үшін өте маңызды ас қорыту жүйесінің гастродуоденальды, гепатобилиарлы жүйелерімен функциональды тығыз байланыстылығы панкреатиттің 80 астам белгілерінің байқалуының себебі болады.
Үйқы безі ауруларының түрлері:
1. Туа байқалатын кемістіктері:
а) сақинаға ұқсас үйқы безі,
б) ұйқы безінің кистозды фиброзы немесе Ландштейнер-Фанкони-Андерсен синдромы.
2. Ұйкы безінің туберкулезі,
3. ұйқы безінің мерезі,
4. ұйқы безінің паразитарлы аурулары,
5. ұйқы безінің кистасы - жарақаттан, жедел панкреатиттен соң байқалады,
6. ұйқы безінің қатерсіз ісіктері (аденома, липома, миксома, ангиома, шваннома, хондрома) өте сирек, аутопсияда анықталады,
7. жедел панкреатит,
8. созылмалы панкреатит.
Созылмалы панкреатитте шірік иісті ботқа тәрізді нәжіс көп шығады, кейде іш қатуы байқалады. Тағам толық қорытылмағанда нәжіс көп, бірақта диарея жоқ. Бауыр, көк бауыр және ұйқы безі үлкейеді. Гиперхромды немесе гипохромды анемия, нейтрофильді лейкоцитоз, ЭТЖ көтеріңкі. Үйқы безінің сыртқы және ішкі секреторлы қызметі бұзылады. Бұның әсерінен панкреатитті ферменттер зәрде - амилаза, қанда - липаза, трипсин, трипсин ингибиторлары көбейеді, дуоденальды сұйықта - амилаза, трипсин, липаза, сілтілі фосфотаза көбейеді. Шолу рентгенограммада ұйқы безінің қатайғандығы, онда тас пайда болғандығы, қарынның немесе ұлтабар ішегінің ығыстырылғандығы, деформацияланғандығы, бездің - үлкейгендігі, Фатер емізікшесінің ісінуі және үлкеюі (Фростберг симптомы), дуоденит анықталады.
9. Ұйқы безінің қатерлі ісігі - кейінгі жылдары жиілеп, 100 мың адамның 2,9-де кездесіп отыр. Шылым шегушілерде науқас 2,5 рет жиі байқалады.
Канцерогендермен қатынасу, қантты диабетпен, созылмалы панкреатитпен ауыру ұйқы безі қатерлі ісігіне ұшырататын себептер болып саналады.
Достарыңызбен бөлісу: |
