БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ОҚУ ЖЕТІСТІКТЕРІН БАҒАЛАУ

3.2 ФОРМАТИВТІ БАҒАЛАУ

Формативті бағалау – критериалды бағалау жүйесінің негізгі элементі. Жиынтық бағалаудың нәтижесі ФБ қалай ұйымдастырылғанына байланысты. ФБ білім алушылардың ағымдағы білімді меңгеру және дағдыларының қалыптасу деңгейін анықтайды, білім алушыларға жаңа материалды зерделеу кезеңінде тапсырмаларды қаншалықты дұрыс орындайтынын және оқу мақсаттарына қол жеткізетінін түсінуге мүмкіндік береді.

1. 
   сұрақтарды дұрыс қоя білу, себебі білім алушылардың түсінігі мен әрекетінің деңгейін олардың берген жауабына қарай бағалау мұғалімнен кәсіби шеберлікті талап етеді. Осы әдісті қолдану кезінде педагогке берілетін ұсыныстар:
   

• 
  сұрақтардың жеткілікті санын ойластыру;
  
• 
  сұрақтар сыныптағы барлық білім алушыларға қолжетімді болуы керек;
  
• 
  сұрақ бойынша ойлануға жеткілікті уақыт беру;
  
• 
  сұрақтардың бірізділігін ойластыру (қарапайымнан күрделіге немесе жабық сұрақтардан ашық сұрақтарға);
  
• 
  бір типтегі сұрақтарды қолданбау (мысалы, оқиғаларды еске түсіру және дәлелдер келтіру және т.б.);
  
• 
  сыни тұрғыдан ойлауды дамыту үшін проблемалық және ойландыратын сұрақтарды қолдану;
  
• 
  сұрақ қою кезіндегі қарқынды, екпінді ескеру;
  
• 
  мағынасын тексеруге арналған сұрақтарды қолдану;
  
• 
  жауаптарды жетілдіруге арналған сұрақтар құрастыру;
  
• 
  сұрақ қою кезінде сөздердің ауыспалы мағынасын бақылау және т.б. сұрақтарды дұрыс қолдану, білім алушыларды белсенді әңгімелесуге тарту, Блум таксономиясы бойынша төменгі деңгейдегі сұрақтардың орнына жоғары деңгейлі ойлауды қажет ететін құнды ашық сұрақтарды жиі қою арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту сабақтардың тиімді өтуін қамтамасыз етеді.
  

• 
  сұрақ арқылы жаңа ақпарат алуға болады;
  
• 
  сұрақты дұрыс қою арқылы өз білгенін нақтылауға болады;
  
• 
  сұрақ қою арқылы талқылау бағытын өзгертуге болады;
  
• 
  сұрақ қою арқылы өз пікірін білдіре алады;
  
• 
  дұрыс қойылған сұрақ жауап іздеуге ынталандырады.
  

2. 
   білім алушылардың өз білімін өз бетінше бағалай алуы (орындалған жұмысты өзін-өзі және өзара бағалау). Білім алушылар өздері қол жеткізгісі келетін мақсаттар туралы анық түсінік қалыптасқан кезде ғана өздерін бағалайды. Егер білім алушылар оқу мақсатын түсінетін болса, олардың оқуға деген ынтасы артады және жауабы нәтижелі болады, өйткені олардың өз бағалары мұғаліммен және сыныптастарымен талқылау тақырыбына айналады және бұл пікірталас одан әрі жақсы оқу үшін қажетті өзіндік ойлауды ынталандырады.