Ќазаќстан республикасыныњ
тақырып: Жасөспірім жас кезеңіндегілерге психологиялық қызмет көрсету
жүктеу/скачать 317 Kb.
|
| 7 тақырып: Жасөспірім жас кезеңіндегілерге психологиялық қызмет көрсету.
Жасөспірімдік кезеңге психологиялық сипаттама. Психологтың жасөспірімдермен атқаратын қызметі. Жасөспірімдік шақ баланың жыныстық толысуынан басталып, ерерсектік орыналғанға дейін созылатын, көптеген физиологиялық және әлеуметтік жағдайларға байланысты шектері анықталатын жас кезеңі. Бұл кезең 15-18 жас аралығында өтеді және көптеген өзіне тән ерекшелерімен сипатталады. Жыныстық даму жөнінен жігіттер мен қыздардың көбі бұл жаста пубераттық кезеңде болады. Осы физиологиялық процеске байланысты ұл-қыздардың бір-біріне көз салып, жыныстық қызығушылығы да орын ала бастайды. Жасөспірімдік кезең бала мен ересектің арасындағы аралық жағдайда болады. Балалар материалдық жағынан әлі ата-аналар қарауында. Мектепте оған, екінің бірінде сен ерерсексің, үлкенсің десе, екінші жағынан одан да үнемі үлкендердің айтқанын сынамастан орындауды талап ететді. Бұлжағдай мектептен басқа жерде де анық байқалады. Сонымен қатар, жоғары сынып оқушылары болашақта некелесуге, өз отбасын құруға әзірлену кезеңінде. Сондықтан психолог алдында тұрған міндеттердің бірі жыныстық тәрбие, болашақ отбасы өміріне ддаярлау, қарым-қатынасмәдениетін тәрбиелеу болып табылады. Жасөспірімдік шақтың аса маңызды міндеттері – мамндық таңдау, еңьек пен қоғамдық саяси қызметке даярлану және болашақ мамандық алатын оқу орнын анықтау. Бұл міндеттерді жүзеге асыру баладан ұзақ уақыт мақсатты даярлықты талап етсе, үлкендер жағынан баланың мұқтаждығын жақсы түсініп, оған кеңес беріп, қол ұшын беруді қажет етеді. Мамандық таңдау қоғамдық жалпы дүниетанымдық ізденістерімен өмірлік жоспарларында нақтыланады. Жасөспірімдік жас кезеңінде адам өзінің қандай екенін, қаншалық құнды қабілеті бар екенін барынша толығырақ түсініп, білгісі келеді. өзін-өзі бағалаудың екі тәсілі бар: 1. өз талаптары деңгейін жеткен нәтижелерімен салыстырып бағалау; 2. әлеуметтік жарыс, өзі туралы төңірегіндегілердің пікірлерін салыстыру. Осы тәсілдер арқылы құрылған баланың өз «Менінің» бейнелері күрделі әрі бір мәндес болмайтыны белгілі. Осы шақта эгоцентризм, невротизм белгілері болцуы әбден мүмкін. Сонымен қатар, жасөспірімдік рефлексияныңтөменделегі мен қаықтылығына байланысты көптеген әлеуметтік, жеке типологиялық және өмірбаяндық факторларға байланысты. Психолог осы шақтағы баланың ерекшеліктерін анықтап, әрқайсына қажетті көмек көрсету керек. Жасөспірімдік шақта достықты қажетсіну күрт өседі және бұл сезім өте тұрақөты да терең бола бастайды. Достық туралы жасөспірімдік ұғым мен оның нақты дәрежесі әр балада әртүрлі болады. Қыз балаларды олардың ертерек толысатындығымен байланысты интимдік достықты қажетсіну ер балаларда ерте басталады. Егер жастары бір шамалас ер балалар мен қыз балалардың достық мұраттарын салыстырса, қыз балалар ер балаларға қарағанда достыққа неғұрлым жоғары талаптар қоятыны көрінеді. Есейген сайын бұл айырмашылықтаржоғалады. Достыққа деген көзқарастың жекелей айырмашылықтары да үлкен. Біреулер жұп достықты ғана мойындап, нағыз дос біреу ғана болуы керек деп санайды. Ал екіншілерінде 2, 3 және одан да көп дос болады. Бұл мәселе тәлім-тәрбие барысында көңіл аударатын мәселелердің бірі болғандықтан психологиялық қызмет көрсету барысында оны талдап, шын достықтың мән-мағынасын баларға көрсету психолог міндеттерінің бірі болып саналады. Жасөспірімдердің біреуі оңашалықты ұнатса, екіншілері жалғыздақтан қорқады. Кейде мазасыздану, фобия белгілері де орын алуымүмкін. Психолог осы шақтағы баланың психологиялық дамуындағы ерекшеліктерін анықтап, оның нормадан ауытқулардың ереркше көңіл бөліп, әрқайсына жеке дара қажетті көмек көрсету керек. Бұл жасөспірімдерге психологиялық қызмет көрсетудің келесі міндеті. Қазіргі кездегі жаңа тестік жүйені қолдану арқылы жоғары сынып оқушыларны мамандық таңдауға даярлануы қажеттігін ескере отырып, олардың шығармашылық қабілетін, білім меңгерудегі дербестік дәрежесін арттыруға саса маңыз қажет болып отыр. Арнайы қабілеттердің қалыптасуы оқытудың сипатымен қатар психологиялық түзету-дамыту жұмыстармен де тығыз байланысты. Сондықтан психологтың келесі міндеті- жоғары сынып оқушыларының интеллектуалды дамуына ықпал жасау. Осы аталған тағы да баланың жас ерекшеліктеріне, өмір талабына байланысты туып отырған міндеттерді басшылыққа ала отырып, әр психолог жасөспірімдермен жүргізетін қызметінің мазмұнын анықтайды. жүктеу/скачать 317 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|