Таңдау операторы. Көптеген біршама күрделі программаларда таңдау операторын қолданған қолайлы:
case таңдау параметрі of таңдау тізімі else 2-оператор end
мұнда таңдау тізімі-бір немесе бірнеше түрдегі конструкциялар:
•таңдау тұрақтысы: оператор
•таңдау тұрақтысы бірнешеу болуы мүмкін, соған сәйкес бірнеше операторлар да орындалуы мүмкін.
Бұл оператордың жұмыс реті анық: таңдау параметрлерінің мәні анықталады, сосын осы таңдау параметрінің мәніне тең болатын таңдау тұрақтысы ізделеді, енді соған сәйкес оператор орындалады, егер таңдау тізімінде осы тұрақты жоқ болып шықса, онда 2-оператор орындалады.
Таңдау операторына ай кварталдары бойынша есеп шығарып көрейік:
program esep;
var month:integer;
begin
case MONTH of
read(month);
1, 2, 3 : writeln (‘1- квартал’);
4, 5, 6 : writeln (‘2- квартал’);
7, 8, 9 : writeln (‘3- квартал’);
10, 11, 12 : writeln (‘4- квартал’); else writeln(‘ондай ай жок’)
end;
readln;
end.
Паскаль тілінде қайталау процессін жүзеге асыратын циклдік операторлардың 3 түрі бар: арифметикалық цикл — FOR, шартын алдын ала тексеретін цикл – WHILE және шартты соңынан тексеретін цикл – REPEAT.
Егер шартын алдын ала тексеретін циклдегі операторды неше рет қайталау керек екендігі белгісіз болып, оның тек қайталану шарты берілсе, онда WHILE, REPEAT операторлары пайдаланылады. Ал FOR операторы қайталану саны алдын ала белгілі болған кезде қолданылады.
FOR операторын параметрлі цикл операторы деп те аталады, өйткені, қайталау саны функция аргументі сияқты циклдің параметрі қызметін атқаратын басқару айнымалысы арқылы беріледі.
FOR операторының екі түрі бар:
FOR <айнымалы>:= to do <оператор>;
FOR <айнымалы>:= downto do <оператор>;
Мұндағы, S1 және S2 – цикл параметрінің алғашқы және соңғы мәндерін анықтайтын өрнектер; for…do –цикл тақырыбын анықтайтын түйінді сөздер; <оператор> — цикл тұлғасы.
FOR – ҮШІН, TO – ДЕЙІН, DO – ОРЫНДАУ деген мағынаны беретін түйінді сөздер.
