Қазақстандық полиция: жазалаушы орган ба әлде
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Динара Сәтжан, модератор
- Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті
- Динара С ә тжан, модератор
- Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050»
- Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы
- Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы
Динара Сәтжан, модератор: Мүмкін статистика агенттігінің сайтында бар шығар? Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті: Мүмкін, бірақ ІІМ сайтында осылар ғана бар. Тағы да екі бөлігі бар, бірақ олардың ақпараттық мәні төмен. Мен сіздерге қарап көруге кеңес беремін. Ақпараттық-сараптамалық орталық бағыты бойынша да қызықты ақпарат бар. Осы үш бөлікке ортақ нәрсе – үшеуінде де сандар жоқ. Динара Сәтжан, модератор: Қысқаша айтқанда, ІІМ-нің сайтына сіздің көңіліңіз толмайды, солай ма? Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті: өкінішке орай, мен бұл жерде төреші бола алмаймын, бірақ мен таң қалысымды жасыра алмаймын. Мен осы жерде отырған ІІМ өкілдерінен сұраған жөн болар еді деп ойлаймын. Ал бірақ ІІМ-нің имиджін нығайту міндеті алға қойылса, онда оны айтып кету керек. Меніңше, ІІМ-де ашылған қылмыстық және әкімшілік істер туралы барлық деректерді жинақтаумен айналысатын бір департамент немесе басқарма бар шығар. Көрермендерден: Кешіріңіз мұны басқа сайттан іздеу керек. Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің сайтынан қарау керек. Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті: Керемет. Бірақ сайтта сілтеме болу керек қой. Өкінішке орай, мен ол туралы білген жоқпын. Жакин Қосман Сапарғалиевич, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы бастығының орынбасары: Рұқсат етсеңіздер. Жаңа сіздер «112» телефоны туралы айттыңыздар. Бізде мұндай телефон жоқ, мүмкін сіздер «102» демекші болған шығарсыздар. Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті: Жақсы, біз өзіміз үшін кейбір жайттарды анықтадық, мұның өзі де жақсы. Шетелдік тәжірибе туралы бір-екі ауыз сөз айтар болсақ. Ұлыбританияда көрсетілетін қызметтердің, сондай-ақ полиция қызметінің сапасы туралы тұрғындар арасында үнемі сауалнама жүргізіледі. Жыл сайын. Германияда тұрғындардың оң көзқарасын қалыптастыру үшін азаматтар полицияға қалай қарауы тиіс деген арнайы қаулы бар. Сонымен қатар Грузияның тәжірибесі туралы да айтсам деймін. Динара Сәтжан, модератор: Ол жақта полиция жоқ қой? Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті: Керемет полициясы бар ел. Екі жылдың ішінде оны мүлдем түрлендірген. Егер 2006 жылы Грузияда полицияға деген теріс көзқарас 78%-ында болса, ал қазір 96%-ында оң көзқарас. Яғни елестетіп қараңыздаршы, полицияның рейтингі үш еседен артыққа өскен. Динара Сәтжан, модератор: Ненің есебінен? Шыңғыс Лепсібаев, Eurasian Expert Council Foundation президенті: Осы елде жасалған бірқатар шаралар есебінен. Жұмысқа қабылданғанда жаңа үміткерлер психологиялық тесттерден өткен, оны шетелдік мамандармен бірлесе дайындаған. Яғни жұмысқа қабылдағанда өте қатал да нақты талаптар қойған. Жоғары заң білімі бар, полиция қызметінің психологиялық соққыларына төтеп беруге дайын адамдар қабылданады. Полицияның, содан кейін мемлекеттік аппараттың еңбекақысы 15-40 есеге өсті. Бұл жерде артық сұрақ жоқ, біздің экономикамызда бар қиындықтар. Полиция мамандығы – өмірге жақсы жолдама, яғни полицияда жұмыс істеу өте беделді, өте сәнді, өйткені полиция қызметкерінің беделі жоғары екенін ескеріп, полицияда жұмыс істесең, әрі қарай жұмысқа орналасуыңа, көтерілуіңе кең мүмкіндіктер ашылады. Арнайы білім беру жүйесі де түбегейлі өзгеріске ұшырады. Бұрынғы кеңестік замандағы ІІМ жүйесіне салмақты қарап, шетелдік стандарттарды есепке ала отыра, толықтай өзгертілді. Құқық қорғау жүйесінің түрлі тармақтарының да рөлі қайта қаралып, прокуратурада да реформа жасалды. ІІМ-нің негізгі бөлімшелері – бұл патрульдік қызмет пен қылмыстық полиция, яғни қатты қысқарту жүргізген. Негізінде біз осы бағытта келе жатырмыз. ІІМ қағаз күйіндегі құжат айналымын күрт қысқартты. Ұсыныс мынадай: стратегиялық мақсаттар мен міндеттерді анықтағанда жыл сайын іске асырылған сол реформаның тиімділігін зерттеу қажет. Бұл біріншіден. МСМ (Мәдениет және спорт министрлігі) жанындағы ХҚКО-ның жұмысын үйлестіру және мемлекеттік қызмет көрсетулерді автоматтандыруды бақылау жөніндегі комитеттің функционалдық жүктемесін, ХҚКО-ның жұмысын бақылауды күшейту. Және үшінші басты ұсыныс: ІІМ жүйесінде кері байланыс дұрыс жолға қойылуы тиіс. Біздің полиция тұрақты жұмыс істейтін қоғамдық кеңестерсіз, ҮЕҰ-дардың тұрақты өзарақатынасынсыз, құрылымдық реформалар жасауға тартылған сарапшылардың қатысуынсыз өз бетімен осылай жұмыс істей берсе, жағдай сол баяғы күйінде өзгеріссіз қала ма деп қорқамын. Аздаған қорытынды жасап кетуге рұқсат етіңіздер. Полиция жұмысында оң динамика да бар. Яғни біздегі полиция жұмыс істеп жатыр. Алайда имиджге байланысты жұмыс аз жүргізілуде. Екінші бір тұсы: полиция қызметкерлерінің өзі де өздерін қызмет көрсетуші ұйым деп қабылдамайды. Динара Сәтжан, модератор: Қазір бізде тағы бір спикеріміз бар. Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050» жалпыұлттық қозғалысы, стратегиялық талдау орталығының директоры. Бұл соңғы баяндама. Бұдан кейін талқылауға көшеміз. Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050»: Сәлеметсіздер ме, біздің сарапшылық клубтың қатысушылары! Бірден айтып келетіні, бүгін сөз сөйлейміз деген жоспарымыз жоқ еді. Біз «Полиция – жазалаушы орган ба әлде қызмет көрсетуші ұйым ба» деген тақырыпты жариялаған кезде, көптеген адамдарға бұл тың тақырып емес болып шықты. Тұрғындардың полициямен өзара қатынасы және осы қарым-қатынасты жақсарту мәселесімен айналысатын үкіметтік емес ұйымдар, әсіресе Астанада жоқ болып шықты. Біз шақыртуды өте көп жібердік, бірақ сіз осы жерден мұндай ұйымдарды таппайсыздар, себебі шындығында олар жоқ. Сөйтіп ақыр соңында бізге шығуға тура келді. Себебі тақырып өте өзекті. Мен Ольгамен, яғни полицияға қызмет көрсететін ұйым ретінде қарамайды деген мәнмәтінмен келіспейтін шығармын. Егер сіздер сауалнаманы полициямен қарым-қатынасқа түскен адамдармен емес, жалпы барлық адамдар арасында жүргізсеңіздер, әрине, олар полицияны бір абстрактілі нәрсе ретінде қабылдайды. Ал полициямен байланысы болған адамдар оған белгілі бір оқиға болған кезде қалай болса да бір әрекет жасауы тиіс орган ретінде қарайды. Мен алдыңғы екі спикер айтқандарды қайталамай-ақ қояйын, олар тұрғындар полицияға қалай қарайтыны туралы айтқан еді. Мен аздап бәрін жерге түсіріп, шын мәнінде мен тәрізді қарапайым адам полиция маған не істеуге міндетті немесе азамат ретінде полиция жұмысынан не күтетіні туралы айтайын. Біздегі құқық қорғау органдары шығады да «біз халыққа мынадай қызметтер көрсетудеміз» деп айтады. Мен Ішкі істер министрлігі туралы айтып отырмын. Соңғы бір берген сұхбаттарын көргенде, 38 қызмет түрін көрсетеміз деген екен. Егер біз мемлекеттік қызметтер тізімдемесіне үңілетін болсақ, бұл жерде мемлекет тұрғындарға көрсететін барлық қызметтер жазылған, мұны сайттан табуға болады, онда мұндай қызметтер саны 41. Ал бұл қызметтердің бірінің де полиция функциясына еш қатысы жоқ, ал қоғамдық тәртіпті қорғаушы және құқықбұзушылықтың алдын алушы ретінде полицияның рөлі азаматтар үшін өте маңызды. Бұл туралы барлық мемлекеттік органдар хабардар деп ойлаймын. Қазір менде көрсетілетін қызмет түрлерінің тізімі бар, ол төлқұжат беру, құжаттау, мұрағаттық анықтамаларға апостиль қоюдан басталып, солай жалғаса береді, бұл қарапайым адамға және әңгіме полициямен арақатынас туралы болып отырғандықтан онша қызықты емес. Халық полиция туралы айтқанда, біздің ойымызға ең алдымен, учаскелік инспектор оралады. Келесі слайд «Өзіңіздің учаскелік инспекторыңызды көрмегеніңізге көп болды ма?». Біз бүгін бұл сандарды естідік. Мен сіздерге мынаны айтпақшымын. Бізде «Танысуға рұқсат етіңіздер», «Мен сіздердің учаскелік инспекторларыңызбын», тағы сол сияқты акциялар жыл сайын өткізіледі. Осыншама акция өткізді, керемет деп БАҚ жарыса жазып жатады. Егер біз учаскелік полиция жұмысын ұйымдастыру ережесіне қарайтын болсақ, ол үшін акция өткізудің қажеті жоқ, бұл кез келген учаскелік инспектордың күнделікті атқаратын қызметі екенін білеміз. Жылына екі рет ол толықтай пәтерлерді аралап шығуы тиіс, ал екіншіден, ол жылына төрт рет, яғни тоқсан сайын халық алдында есеп беруі тиіс. Тіпті баяндаманың ұзақтығы 30 минут болу тиіс және ол хаттамамен рәсімделіп, тіркеледі дегенге дейін жазылған. «Қазақстан 2050» жалпыұлттық қозғалысы дайындаған және әлеуметтік желілерде таратқан мына инфокескіндемені сіздер еш жерден, не ІІМ-нің бірде-бір сайтынан, не Ішкі саясат департаментінің сайтынан таба алмайтындарыңызға өз ақшамды бәйгеге тіге аламын. Адамдар ұшырасып жататын екінші бір жайт: егер мен бір жағдайға тап болсам, мен полицияға барып арыздануға мәжбүрмін. Азамат ретінде мені мазалайтын нәрсе полиция маған қаншалықты тез келеді деген ой. Айта кететіні, полиция жасағын шақыру, жедел жәрдем қызметін шақыру сияқты уақытпен шектеліп белгіленбеген, ол мемлекеттік қызмет көрсетулер тізімдемесіне кірмеген, бұл бөлек әңгіме, әрине бұл тізімдемеде ол неге жоқ екені туралы сұрап, сөйлесу қызықты болар еді. Бізге полиция көлігін орташа қанша уақыт күту керек екенін білу қызық болар еді. Бізге белгілі бір бағыт-бағдар бере ала ма әлде жоқ па? Меніңше бұл өте маңызды сұрақ. Мен өз басымнан өткен нақты бір оқиғаны әңгімелеп берейін. Міне мына парақшада біздің полицияның келу уақыты көрсетілген, егер сіз полиция шақыртсаңыз, сіз оны ешқашан ала алмайсыз, себебі ол ешқашан қолға берілмейді. Бірақ бұл жерде күзет тобы қашан шыққаны және қашан келгені нақты жазылған. Оқиға орнына жету үшін оларға үш минут уақыт берілгенін көресіздер. Ал оқиға өз басымнан өткендіктен мен мынаны айтамын, күзет тобы 45 минут жүріп келді. Яғни жедел басқару орталығының статистикасы, атауы осылай сияқты, ол сандарды осылай тіркеп жазады екен. Егер маған қателесіп осы құжатты бермегенде, біз білмей жүре берер едік. Біз ресми сұраныс жазғанбыз, бізге патрульдің келу уақытын көрсететін бағдарламада үлкен ақау бар деп жауап берді. Мен бұл жүйе 2015 жылдың 1 қаңтарынан енгізілді дегенді жиі естимін. Бұл бірді-екілі жағдай шығар. Алайда полицияны күту уақыты нақты көрсетілуі тиіс. Мүмкін, әр жағдайда әр түрлі шығар. Мүмкін ол өте маңызды, шұғыл оқиға шығар, біреу-міреу мерт болып жатқан шығар немесе бұл ерекше жағдай шығар, олар оқиға орнына жету уақытын деңгейлеп жобалай алады, бірақ қалай болғанда да қарапайым азаматтар үшін нақты бір күту уақыты белгіленуі қажет. Сонымен, сіз полиция кезекшілігін шақырдыңыз, енді сізге арызыңызды тіркеу қажет. Арызды тіркеу туралы өте көп нәрсе айтуға болады, бұл өте маңызды тұсы, бұл іс-әрекет нақты уақытпен шектеліп белгіленуі қажет. Азамат өз арызын тіркеді, енді олардан не алуы керек екенін білуі қажет. Сізге олар талон-уведомление берулері керек екенін полиция қызметкерлері өте сирек айтады. Бұл бірінші оқиға емес. Біз адамдармен әңгімелестік, шынымен, мұндай тәжірибе бар екен, бірақ қарапайым азамат басқаша бұл туралы қалай біле алады? Жаңа Шыңғыс таңертең Астана қаласының ІІМ сайтына кірдім деді. Ал мен таңертең сағат жетіде ақпаратты қайта тексеру үшін Алматы ауданының АІІБ-не бардым. Бізде арыздарды қабылдау іс-әрекетін реттейтін прокурордың бұйрығы ілініп тұр. Онда азамат ретінде менің арызымды қабылдағанда маған олар не беретіні түгел баяндалған. Ол жалғыз өзі ілініп тұр және өте ауыр тілмен жазылған, сондай-ақ тек орыс тілінде, қазақ тілінде мұндай ақпарат жоқ. Егер мен жоғары білімді және заң жаргондарын жақсы түсінетін, бірақ тек қазақ тілінде сөйлетін адам болсам, мен бұл ақпаратты мүлде білмеуім мүмкін. Бұл өте маңызды тұсы. Прокуратураның бұл бұйрығына қосымша ретінде арыздарды қабылдау және тіркеу стандарты бар екен. Шамалы түсінікті жазылған осы стандартта барлығы нақты жазылған, бірақ ол Алматы ауданының АІІБ-де ілініп тұрған жоқ. Басқа аудандарда жағдай бұдан жақсырақ деп үміттенейік. Жарайды, сізге бұл ескерту парақшасын алу керек екенін айтты, сіз оны алдыңыз, бірақ әрі қарай не істеу керек екенін айтар адам өте сирек кездесетін шығар. Мысалы, сіздің бір затыңызды ұрлап кетті, сіз барып арыз жаздыңыз. Екі апта өткен соң, менің арызым бойынша не істеді екен деп барғанда, сізге талон береді. Сөйтіп сіздің қолыңызға берген парақшадағы санды service.pravstat.kz сайтына кіріп, енгізіп, өзіңіздің арызыңыз қалайша қаралып жатқаны туралы толық ақпарат ала аласыз. Есептеп көріңізші, мына жерде 17 сан бар. Осының бәрін жасайтын ақпараттық сервис 14 немесе 15 саннан тұратын арыздарды ғана тіркейді. Яғни бізге берген мына талон бұл жүйеге тіркелмеген. Бұл бірді-екілі жағдай болуы мүмакін емес. Бұл жыртып берілетін талон, яғни үлкен бір кітапша бар деген сөз. Сонда, қазір полиция жалған нөмірлері бар ескерту парақшаларын беріп жатыр. Сондай-ақ аталмыш жүйе жұмыс істемейді. Тіпті, сіз қандай-да бір ақпарат беруге қатысты, мына бір сайтқа кіре аласыздар дегенге байланысты дау айтуға болады. Бұл біздің азаматтар ұшырасып жүрген қиындықтарға және бүгінгі таңда құқық қорғау органдары, яғни прокуратура, полиция жүргізіп жатқан жұмыстарға деген сенімді қалыптастыруға орай мысал. Өте бір маңызды тұсы – кезекші прокурор. Бұл бұрыннан келе жатқан керемет институт. Ол туралы көп айтуға болады. Міне, сіз келдіңіз, мысалы, сіз арызды қалай толтыратынын білмейсіз немесе сізге ескерту парақшасын берген жоқ – бұл жиі кездесетін жайт. Сіз өзіңіздің конституциялық құқықтарыңыз бұзылып жатқанын білдіңіз де, біреумен сөйлеспекші болдыңыз. АІІБ-де кезекші прокурордың телефоны жазылып тұр. Ол бәрі заңды іске асырылып жатыр ма, жоқ па, дегенді жалпы бәрін бақылауы тиіс. Қарайық, 2012 жыл, жаңалық: Қазақстанда кезекші прокурор жобасы енгізілуде. Олар әлі күнге дейін жұмыс істейді. Бұл жолы да, бірді-екілі жағдай шығар, мүмкін, бірақ пікірлерге көз жүгіртейік, онда бұл институт жұмыс істемейді дегенді оқисыз. Көп жағдайда, түнде шұғыл желілер тұтқаны көтермеген кезде, ол сізге қатты керек болғанда сіз кезекші прокурорды орнынан таппайсыз. Адамдардың жазған пікірлерін оқып көріңізші, бұл 2000 жылы болған, аталмыш институт енді енгізілген кезде, ол уақытта да, қазіргідей, кезекші прокурорды орнынан таппапты. Біз осы қазір, мен қоғамдық тәртіп туралы ойланып, ол туралы өзімнің учаскелік инспекторыммен сөйлескім келген сәттен басталып, мен құқықбұзушылық оқиғасына тап болып, арыз беріп, кейін менің арызым қаншалықты заңды рәсімделгенін білгім келген сәтпен аяқталған оқиғаны қарастырдық. Бұл шын мәнінде барлық азамат жолықтыруы мүмкін қиындықтардың соңы емес. Сондықтан, егер 2014 жылы бас прокурор құқық қорғау органдарына қаншалықты сенеді деген веб-сайттан алған ақпаратта 9% ғана сенеді деп тұрғанына таң қалмаңыз. Пайыз неге сонша төмен? Әсіресе, Ольга айтқан сандармен салыстырғанда. Себебі сауалнамаға құқық бұзушылық туралы арыз берген, яғни сол жолда қиындықтарға кезіккен адамдар қатысты. Ал бұлар өте маңызды сандар. Айта кететіні, құқық қорғау органдарын жаңғырту бағдарламасында айтылғаны – бағдарламаның нәтижеге қол жеткізу өлшемдерінің бірі халықтың сенім артуы болып табылады. Ол жерде 2020 жылы 60% адамның сеніміне ие болу көрсетілген. Бұл жерде жалпы халықтың сенімі емес, нақты қиындықтарды жолықтырған халықтың сенімі ескеріледі деген үміттемін. Шыңғыс дұрыс атап өтті, мүмкін, билікке сене ме, жоқ па деу керек шығар, тұрғындар үшін полиция қызметкері немесе учаскелік инспектор билік өкілі болып табылады. Шын мәнінде, шешімдері өте көп. Бұлар оңай іске асыруға болатын шешімдер, олар үстіңгі жағында көрініп жатыр, бәрін тізу қиын. Мен тек Ресейдің Азаматтық бастамалар комитеті қаржыландырып отырған «Ашық полиция» деген жобаны көрсетемін. Маған тіпті «ашық полиция» деген сөз емес, «түсінікті полиция» деген ұнады. Біздің полицияның бізге, азаматтарға түсінікті болуы өте маңызды. Мен оны түсінетіндей болу керек, адам ретінде мен оған келгенде маған не істеу керек екені түсінікті болу керек. Бұл бағытта бастамалар өте көп, кіріп, олардың бірнешеуін алсаң болғаны. Ал бірақ егер нақты өзіміз туралы айтар болсақ, қазір біз өмір сүріп жатқан уақытта көп нәрсе керемет, мінсіз. Биылғы жылы қарастырылған немесе қабылданған заңдар құқық қорғау органдарының жүйесін түбегейлі өзгертіп, оны халыққа жақын етуге жол ашады. Бірінші, қоғамдық бақылау мен мониторинг механизмдерін айтып отырмыз. Бүгін жұмыс істемейді деп айтқан кез келген институтты алыңыз да, қоғамдық бақылау мен мониторинг жүргізіп көріңіз. Өте жеңіл, қаржы аз жұмсалатын жоба, жүзеге асыру оңай. Полиция жұмысының ақпараттық ашықтығы. Есімізге түсірейік, қазір бізде ақпаратқа қолжетімділік туралы заң қабылданбақшы. Сол кезде, мемлекеттік органдар бар ақпаратын, оның ішінде бүгін Шыңғыс Лепсібаев өз таныстырылымында айтып кеткен ақпаратты да ашық көрсетуге, сондай-ақ полиция бөлімшелерінде азаматтардың құқығы туралы пайдалы ақпараттарды барынша орналастыруға міндетті болады. Жай ғана кезекші прокурордың, басқалардың да тақталарын бір қарап шығыңызшы. Ол жерге қосарыңыз болады және бұл азаматтар үшін өте пайдалы. Құқық қорғау органдары қызметкерлерінің іс-әрекетіне қатысты шағымдар бойынша бірыңғай желі құрылса. Өйткені мұндай келеңсіздіктерге азаматтар жиі ұшырап жатады, мысалы, сіз бір жерге қоңырау шалғанда, бұл сұрақ бізге емес, бұл бас прокуратураға немесе тағы басқа бір жерге деген жауаптарды жиі аламыз. Азаматтарымызды түрлі құзыретті орындарға жүгіртуді доғарсақ қайтеді, оның орнына қазіргі сияқты «1414» - мемлекеттік қызметтерді берейік. Мен өте жақсы есімде сақтап қалдым және пайдаланып жүрмін. Егер құқық қорғау органдарына қатысты осындай балама болса, өте керемет болар еді. Динара Сәтжан, модератор: Қосман Сапарғалиевич, менің сізге сұрағым бар. Полиция қызметкері, басшы ретінде қоғамның қазақстандық полицияға сенбей отырғанын көріп отырсыз ба? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Шақырғандарыңызға рахмет. Бүгін өте мәнді диалог болды. Әлбетте, бүгінгі талқылау барысында айтылғандардың бәрін қаперімізге алатын боламыз. 2015 жылды департамент бастығы «Полицияның күші – халық сенімі» жылы деп атаған. Полицияға сеніммен қарамаса, біз өз жұмысымызды атқара алмаймыз. Сондықтан мен қысқаша әңгімелеп берейін. Ағымдағы жылдың басынан 75573 ӘБ-нің күші мен құралдарын пайдаланудамыз. Күн сайын қала аумағында қоғамдық тәртіпті және жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін шамамен мың жарым қызметкер қадағалауға шығарылады. Адамдар көп жиналатын, шұғыл іс-қимыл мен қосымша жасақ күші талап етілетін жерлерде күн сайын талдау жүргіземіз. Мұндай жұмыстарды күн сайын атқарудамыз. Сонымен қатар, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге азаматтардың өздеріде белсенді ат салысып, қолдау көрсетіп жатады. Қазір бізде мұндай 840 азамат бар. Оларды ынталандыру, марапаттау үшін әкімдік жыл сайын 13 млн теңге бөледі. Айта кету керек, тек осы жылдың өзінде азаматтардың көмегі арқылы екі мыңға жуық құқықбұзушылықтар мен жүз қырыққа жуық қылмыстың беті ашылды. Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету барысында заманауи техникалық құралдардың пайдасы зор болды, оның қатарында бейнекамералар да бар, олар тәулік бойы қосылып тұрады. Қазір қалада 791 бейнекамера орнатылған. Олардың көбі қиылыстар мен көлік көп өтетін жерлерге қойылған. Осы техникалық құралдардың көмегімен ағымдағы жылы 36 мыңнан астам әкімшілік құқықбұзушылықтар мен 180 қылмыс анықталды. Мұндай жұмыстарды тұрақты жүргіземіз. Сондықтан бүгін сөз сөйлеген спикерлер әлеуметтік сауалнамаларды көрсетіп жатыр, ол бойынша қалай десек те полицияға деген сенім жыл өткен сайын артып келеді. Біз жыл сайын өзіміз талдау жасаймыз, учаскелік полиция инспекторларының әкімшілік аймақтарды аралап тексеріп шығуы бойынша іс-шараларды үнемі өткіземіз. Бір мәліметті айта кетейін, бізде 860 мың тұрғыны бар қалада 261 учаскелік полиция инспекторы ресми тіркелген. Қазіргі сәтте бізде жүктеме көп, нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес, бір учаскелік инспектордың қарамағында 2300 азаматтан артық адам болмауы тиіс. Бұған қарап, қоғамды тәртіпті қамтамасыз ету үшін бізге әлі 100-ден артық учаскелік инспектор қажет екен. Динара Сәтжан, модератор: Қосман Сапарғалиевич, мысалы мен өзім әлі өзімнің учаскелік инспекторымды бірде-бір рет көрген емеспін. Адамдардың көбі көрмеді десем, қателеспеспін. Міне, сіз айтып отырсыз олар 261 деп. Әрине, барлық қала халқы үшін бұл сан аз. Бірақ олармен қарым-қатынасты жолға қою үшін не істеу керек? Біз оларды іздеуіміз керек пе әлде олар бізді іздеуі керек пе? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Бұл жұмысты біз үнемі жүргізіп келеміз. БАҚ-да, ІІД сайтында «Өз учаскелік инспекторыңды таны» деген айдар бар. Үйлердің кіреберістеріндегі ақпараттық тақтайшаларға учаскелік полиция инспекторының телефондарын іліп қоямыз. Сондай-ақ, байқадыңыздар ма, жоқ па, өткен жылы жасалған құқықбұзушылықтар үшін қандай жаза қолданылатыны туралы түсіндіру жұмыстарын қызу жүргізгенбіз. Динара Сәтжан, модератор: Қосман Сапарғалиевич, не десек те, біздің полиция қоғамның, «Фэйсбуктің» арқасында жұмыс істеп жатыр. Бұлай деп отырғаным, шамамен жазда ғой деймін, педофил қыз балаға тиіскенде, бақылау камераларының арқасында, бұл бейнеақпарат әлеуметтік желілерде таратылғандықтан, жарты күннің ішінде жауызды тауып, ұстады. Жақында біздің әріптесіміз Жұмановаға шабуыл жасалды, бұл жолы да, айналасы бір аптаның ішінде полиция қылмыскерді тапты. Яғни осындай шұғыл сәттерде біздің полиция қылмыскерді тауып, басқа елде жүрсе де ұстап алуға қауқарлы екенін түсінеміз. Бірақ әлі де дұрыс жолға қойылмаған жайттар бар екенімен келісетін шығарсыз. Мысалы, мен өз учаскелік инспекторымды білмеймін. Меніңше осы жерде отырғандардың көбі... Өзінің учаскелік инспекторын білетін адамдар болса, қолдарыңызды көтеріңіздерші. Үш адам. Өкінішке орай осылай болып отыр. Енді бірақ, біз кімге барып арызданатынымызды білетіндей не істеуге болады? Меніңше, біздің полиция қоғаммен бетпе-бет жиі кездесуі тиіс, БАҚ-на да жиі шығуы тиіс. Әлеуметтік желіде белсенді жұмыс істеу үшін адамдар болу қажет, өйткені қазір «Фейсбукта», «Инстаграмда» парақшасы жоқ бірде-бір адамды білмеймін. Қазір көп жаңалықтарды оқиға өткен сәттен кейін бірнеше секундтардан соң әлеуметтік желіден көресің. ІІМ-де, оның ішінде ІІД-де жағдайды шапшаң бақылап отыратын жауапты адам бар ма? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Мен алдында айтып кеткендей, ІІД-нің сайты бар, онда «Өз учаскелік инспекторыңды таны» деген айдар бар. Барлық байланыс телефондары, сондай-ақ қызмет көрсететін әкімшілік аймағының шекарасы барлығы бар. Бұдан басқа, учаскелік инспекторды халықпен жақындататын іс-шараларды үнемі өткіземіз. Менің алғашқы қызметім учаскелік полиция қызметкері болған. Мен бұл жұмыс туралы жұрттан естіп қана білмеймін. Қала, сіздер білесіздер, бізде миграция өте үлкен, жалға берілетін пәтерлер өте көп. Бұл қиындық туғызады. Бірақ бұлай деп, мен жауапкершіліктен қашып тұрған жоқпын. Тұрғындар өзінің учаскелік полиция инспекторын білетіндей болсын деп күн сайын ескертеміз. Біз өз тарапымыздан бұл жұмысты үнемі жүргізудеміз. Мен өз тәжірибем бойынша айта аламын, мен Республикадағы 4, 6, 8 үйлерге қызмет көрсеттім, мен сонда жұмыс істедім. Күн сайын десем болады, тұрғындармен кездесуге шығып тұрдым, өзімнің визиттік карточкамды тарататынмын. Сөйтіп бір ай өткен соң үйіне келіп, есік қақсаң, мұндай адам бұл жерде тұрмайтын, басқа жаққа көшіп кеткен болып шығады немесе алдында танысқан кезде туыстары немесе балалары болған, ал олар бұл туралы ақпарат қалдырмаған немесе азаматтардың есінде жоқ, ақыр аяғында ешкім ештеңе білмей шығады. Мен үйлерді өзім аралапжүріп осындай жағдайларға көп тап болғанмын. Осы бір азаматты немесе азаматшаны білетінім есімде тұрады, «сіз мені білесіз бе?» деп сұраймын. Тіпті әлеуметтік сауалнамалар да өткіздім. Шынымен біле екен деп, басшылық тексеретін. Адам сасып қалатын немесе тағы бір нәрсе. Сосын барып қойын дәптерінен немесе айнаның бір тұсынан іздей бастайды, ал ол жерде учаскелік инспектордың визиттік карточкасы тұр екен. Сол кезде мен: «есіңізде ме, мен келген едім ғой» деймін. Сосын кейбір адамдар шынымен естеріне түсіреді. Мұндай кездер, әрине, болады. Осындай тұстарымен үнемі жұмыс жүргіземіз. Динара Сәтжан, модератор: Қосман Сапарғалиевич, сіздің учаскелік полиция қызметіннен бастағаныңыз үлгі етерліктей. Қазір жақсы лауазымды қызметтесіз, әкімшілік полиция бастығының орынбасарысыз. Яғни сіз осылайша өстіңіз. Ал бұл жақсы учаскелік инспектор генерал погондарына қол жеткізеді дегеннің айғағы. Яғни жақсы мысал, полицияға үлгі етер тұлғасыз. Алайда барлық учаскелік инспекторлар мұны түсіне бермейді. Шынымен жұмыс істейтін адамдарға сұрақ шығар. Полиция саласында тұрақтағысы келетін адам үшін осы саланың қызметтік баспалдағындағы ең бастапқы қадамдардың бірі осы емес пе? Мен өз үйіме енді көшіп келгенде, өз учаскелік инспекторымды білетінмін. Ал қазір міне мен оны бес жылдан бері көрген емеспін, алайда мен ешқайда көшкен жоқпын. Мен «Альбион» тұрғын үй кешенінде тұрамын. Екі-үш жыл бұрын біздің үйдегі 10 пәтерде ұрлық болды. Тіпті, сол ұрлықтардың бірі былайша болған: бізде бесінші-алтыншы қабаттарда пентхаусдар, ұрылар алтыншы қабатқа көтеріліп, қабырғаны тескен. Елестете аласыздар ма, есікті емес, қабырғаны сындырған. Осының бәрі болған кезде, мен сол үйде тұратындықтан, «сонда сіздер қайда қарап жүресіздер?» деп сол учаскелік инспектордан сұрадым. Он пәтерге ұры түскен, бұл деген мүлде бассыздық қой. Сондағы оның айтқаны: біз жұмыс істеп жүрміз. Болды. Осыдан кейін бақылау бейнекамераларын қойып, өз қауіпсіздігімізді өзіміз қамтамасыз еттік. Міне, осыдан кейін мен көрген емеспін. Міне, жақында, осы жылдың басында әлде жазда ІІД-де болдым. Бақытыма орай, барлығы сәтті өтті. Мүмкін мені танитын болғандықтан шығар. Қалай болғанын білмеймін, мені тонап кетті, бірақ біз оны таптық, алайда біраз уақыт қажет болды. Мен сол кезде жақсы көмек көрдім, яғни маған көмектесті, ұрыны тапты, сот болды. Мен біздің полицияға сенемін, бірақ қазір мәселе басқада. Бейнекамералар бойынша айтыңызшы, сіздің айтуыңызша, бізде 800-ге жуық камера жұмыс істеп тұр. Бұлар тек далада тұрған камералар ма әлде үйлерде орнатылғандары ма? Олардағы жазбалар ақпарат береді ме? жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|