Қазақстандық полиция: жазалаушы орган ба әлде
Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Негізінде, мен айтып кеткендей, 791 камера, оның 507-сі көше қиылыстарында, 126-сы қоғамдық орындарда, ал қалғаны тұрғын үйлердің аулаларына қойылған. Мемлекеттік мекемелерге, мектептерге орнату бойынша әкімдік үлкен жұмыс атқаруда. Уақыт өте келе, бұл кмералардың барлығы бір орталыққа тоғыстырылады да, осының бәрі сол жерде бақыланады. Динара Сәтжан, модератор: Сонда осы ақпараттардың барлығы келіп құйылатын орын әлі жоқ па? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Бұл жұмысты әкімдікпен бірлесе «Астана Смарт» жүргізуде. Бұл мақсатқа белгілі бір қаржы бөлінген. Сондықтан осы жұмыс жүріп жатыр. Жұмыс жақын болашақта өз нәтижесін көрсетеді. Жоғарыда мен ІІД-нің Жедел басқару орталығына келетін камералар туралы айттым. Динара Сәтжан, модератор: Негізінде, әрбір қадам сайын камера қойып, толықтай полиция қаласын жасаса өте дұрыс болар еді. Сол кезде адам қылмыс жасамас бұрын, мені жан-жақтан үнемі түсіріп жатады деп ойланар еді. Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Камераның әр жағынан үнемі полиция бақылап отыру керек деп ойламаймын. Динара Сәтжан, модератор: Бірақ бір нәрсе бола қалса, қайта айналдырып, көруге болады ғой. Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Иә, мұнымен келісемін. Динара Сәтжан, модератор: Достар, біздің ІІМ-нен келген қонағымызға сұрақтарыңыз бар ма? Көрермендерден: Бізде жолда көлік жүргізушілерді жиі жауапқа тартады. Адамдар, тіпті баласын ертіп алған адамдар жүруге, яғни жолды кесіп өтуге болмайтын жерлерден өтіп жатқанын өте жиі көремін, кейін олардан балалары үлгі алады. Мен осыдан бір ай бұрын көлікпен келе жатқанмын. Менде жасыл жанып тұр, ал балалар қызылға жүгіріп өтіп жатыр. Ал олардың бойлары кішкентай, бірден байқау өте қиын. Абырой болғанда, мен бірден байқап, тежегішті басып үлгердім. Олар үлкендерден үлгі алады. Жолды белгіленбеген жерден кесіп өтіп, әсіресе баламен өтіп, жол ережесін бұзған қанша қарапайым адамдарды сіздің мекемеңіз жауапқа тартты? Мен жақында өзім көрдім, Мега маңайында адамдар жолды кесіп өтіп жатыр, ал әкімшілік полиция қызметкерлері еш әрекет жасаған жоқ. Мен олардың жанына «келіп, неге ана балалы әйелді тоқтатып, жауапқа тартпайсыңдар» дегенімде, қолын бір-ақ сілтеп, онсыз да шаруам бастан асады деді. Қайдағы тәртіп туралы айтуға болады. Біздің Президентіміз құқықбұзушылыққа шыдамау туралы айтып жатса, ал біздің ержүрек полицияларымыз баламен жолдан өтіп бара жатқанына қарап тұр. Ертеңгі күні, құдай сақтасын, бұл бала өзі өте шығам деп, мерт болса ше? Онда бұл тек анасының емес, әрекетсіздік танытқан полиция қызметкерлерінің де кінәсі болады. Мұндай заң бұзушылықты күн сайын көресің. Жолда келе жатасың, 5-6 адам жолдан жүгіріп өтіп жатады. Полиция еш әрекет жасамайды. Осыдан менде мынадай сұрақ туындайды. Биылғы жылы осындайлардың нешеуін әкімшілік жауапқа тарттыңыздар және жалпы, өз жұмыстарыңызды неге тиянақты атқармайсыздар? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Тек қана жол ережесін бұзғаны үшін, оның ішінде жолды тиісті жерден жүріп өтпегені үшін ғана 200 мыңнан жоғары әкімшілік құқықбұзушылық анықталып, азаматтар жауапқа тартылды. Бұл бағытта күн сайын жұмыс жүргізудеміз. Сонымен қатар, мереке және демалыс күндері ІІД аппаратында отырған адамдарымызды да осы жұмысқа тартамыз. Әрбір көше қиылысына, немесе әрбір жолдың бойына полиция қызметкерін, өкінішке орай, тұрғызып қоя алмаймыз. Ал айтқандай жұмысына салғырт қарайтын, әрекет жасамайтын қызметкерлермен жұмыс жүргізіп келеміз. Байқаған шығарсыздар, биыл ІІД бейнетіркегіштерді іске қосты. Әлі де сатып алып жатырмыз. Қаржы бөлінуде, қолдау көрсеткендері үшін әкімдікке және ІІМ-не рахмет. Бұл құқықбұзушы да, қызметкер де өздерін заң аясында екенін сезініп, тәртіп бұзбауына ықпал етеді, сөйтіп, біздің жұмысымызға үлкен көмек береді. Жоғарыда айтып кеткендей, демалыс және мереке күндері біздің қызметкерлер демалғанның орнына аппараттың жеке құрамы, оның ішінде әкімшілік полиция аппараты шығып, белгіленбеген жерлерден өту қауіпсіздігін қамтамасыз ету ісіне жұмылдырылады. Бізде 123 білім беру мекемесі бар, таңертең бәріңіз куәсіздер, біздің барлық қызметкерлеріміз шығады. Негізгі жұмыс мектеп маңында жүргізіледі. Бұл тек полиция қызметкерінің ғана жұмысы емес, бұл әрбір азаматтың жұмысы. Әрбір азамат үйінде отбасымен түсіндіру жұмыстарын жүргізу керек. Бұл жерде ең бастысы - қауіпсіздік. Театр киім ілгіштен басталады демекші, мұнымен бәрі айналысуы тиіс. Динара Сәтжан, модератор: Сіз өте дұрыс айтасыз, егер бала ата-анасының қызыл түске өткенін көрсе, оның ойында осылай жасауға болады екен ғой деген ой қалыптасады. Біз әуелі өзімізден, ал ең жақсысы, баладан бастауымыз керек. Мектептерге барып, қандай-да бір қоғамдық сабақтар өткізесіздер ме? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Мен әңгімемді бізде 123 білім беру мекемесі бар, солармен жұмыс істейміз деп бастаған болатынмын. Олардың барлығында, яғни барлық мектептерде кәмелеттік жасқа толмағандар ісі жөніндегі учаскелік инспектор бар. Апта сайын жолда жүру ережесі, құқықбұзушылықтың алдын алу жайлы сабақтар өткіземіз, онда мамандар психологпен бірлесе отыра балаларға барлығын түсіндіреді. Міне осындай жұмыстар атқарудамыз. Динара Сәтжан, модератор: Ольганың сұрағы болған сияқты, иә? Ольга Симакова, «Стратегия» ҚҚ: Жоқ, менікін сұрақ деуге келмейді, бұл көбірек пікір. Құрметті қонағымыз біздің алдымызда ақталып қиналғанын қаламаймын. Негізінде түсінждіру жұмыстары да жүргізілуде, мектептерде арнайы сағаттар да өткізілуде. Бізде, тіпті, «Жас полиция қызметкері» сияқты жұмыс бар ғой деймін. Мұндай әрбір мектепте бар. Қазір полиция ақпаратты беріп, ал халықтың оны қабылдамағаны үшін жауап бере алмайды. Бұл жерде мәселе екі бағытта қозғалыс бар көшелер болғандығы. Тұрғындар жағынан да қозғалыс осындай болуы тиіс. Өкінішке орай, бізде құқықтық мәдениет өте төмен, мұны бәрі мойындайды. Біздегі полиция қызмет көрсететін ұйым десек те, біздің халық оны олай қабылдамайды. Олар: «біз салық төлеушілерміз, олар біздің ақшамызға күн көруде, олар бізге міндетті, ал біз талап етуге қақымыз бар» деп ойламайды. Өкінішке орай, біздің халық бұлай ойламайды. Сондықтан біз қазір полицияға тап беріп отырмыз. Жұмыс жүріп жатыр, керуен ақырын болса да жылжып келеді. Мұны мойындау керек. Әрине, кемшіліктер бар. Өзгерту қажет кейбір тұстары туралы, іс-әрекет алгоритмінен хабарсыз азаматтар қалыптасқаны туралы бүгін көп айтылды. Бір құқықбұзушылық орын алғанда, адамдар не істеу керек екенін, полициядан не талап ету керектігін, арыз берген соң, қайда бару керек, оның орындалу барысын қалай бақылау керектігін білмейді. Бұл жағынан, әрине, жұмыс жүргізу керек. Ал былайша кінә тағу... Динара Сәтжан, модератор: Біз кінә тағып отырған жоқпыз, сұрап жатырмыз. Ольга Симакова, «Стратегия» ҚҚ: Менің ойымша, дәл қазір осы жерде, солай болып отыр. Себебі біз зерттеу жүргізгенбіз. Егер сіздердің ойларыңызша, «102» нөмірін білмейді десеңіздер, қатты қателесесіздер, оны мен дәлелдей аламын. Біздің елімізде адамдардың 70%-ы оны біледі. Нақты «102» нөмірін, ол ненің нөмірі екенін біледі, ал бірақ полицияларды ренжітетін бір тұсы, 20%-ы бұл қызметті «112» деп жауап берген екен. Динара Сәтжан, модератор: Ал «112» - бұл не? Ольга Симакова, «Стратегия» ҚҚ: Мен қателеспесем, осы нөмірмен берілген бірыңғай анықтамалық желі болатын. Егер қазір бұл нөмір болмаса, бұл жерде кінәрат халықтың дұрыс ақпараттандырылмауында. Динара Сәтжан, модератор: Ольга, үлкен рахмет. Динараның да айтары бар ғой деймін. Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050»: Біз осы іс-шараға дайындық барысында бір-екі мемлекеттік орган бізден былай деп сұрады: «Бізге ол сарапшылық клубта ешкім ұрыспай ма?». Ендеше былай. Ешкім ешкімді айыптап отырған жоқ. Тіпті, сұрақ жаудырғаннан гөрі, ұсыныстарыңызды айтыңыздар деген бағыт бергенбіз. Адам ойын айтады, артынан ұсынысын білдіреді. Міне сіздер осы ұсыныстар мәдениетінің, тіпті, жарайды сынның, мейлі ол құрылымдық болсын, осының аясында қарауларыңыз қажет. Мүмкін, сұрақ-ұсыныс болар. Негізінде, тұрғындарды қоғамдық тәртіпті қорғауға тарту туралы заң бар екен, мен мұны кеше ғана білдім. Сіздер бүгін осы жерде 800 адам, 840 адам қоғамдық тәртіпті қорғауға тартылды деп мысал келтірдіңіздер. Қарапайым халық, кез келген азамат полиция қызметкерлеріне көмектесуге дайынмын деп өтініш бере алады екен. Сондай-ақ, бұл үшін оларға, тіпті, ақша төлейді екен. Біздің әрбір сұрағымызға адамдар өте көп, оның ішінде тіркелмегендері қаншама деп жауап береді, бұл, әрине, шындық. Сәйкесінше, нормадан асып кетіп отыр, бір учаскелік инспекторға – 3 мың адам, Астанада жалғыз учаскелік инспекторге бүгін қиын, ол үлгермейді. Шынымен, өте үлкен жүктеме. Онда мынадай сұрақ туындайды: мүмкін тұрғындарды қатыстыру, тіпті, қажет болса, белгілі бір мөлшерде ақша төлеу керек шығар? Мүмкін, кәсіби полиция емес шығар, бірақ шылым тұқылын тастау, түкіру, жолды белгіленбеген жерден кесіп өту сынды ұсақ құқықбұзушылықтарға шыдамау саясатын жүзеге асыруға қолдау көрсете алатын адамдар. Осындай ұсақ қиындықтарды шешудегі халықтың рөлі қаншалықты деп ойлайсыз, оны қалай елестетесіз, осы қырынан айтып кете аласыз ба? Рахмет. Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Бұл өте жақсы сұрақ. Өкінішке орай, қазір біздің халық қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге онша қолдау көрсеткісі келмейді. Мен алдында айтып кеткендей, 13 млн бөлінеді, оның бірыңғай есептеу орталығы [түсініксіз]. Қалада елуден астам аулалар қауіпсіз аула болып табылады, олар қоршалған, бейнекамералар орнатылған, кіреберістерінде консьерж отырады. Міне біз оларды шақырамыз. Бізде мұндай азаматтар өте көп. Тоғыз жоғарғы оқу орнында полицияға қолдау көрсететін топтар бар. Олар сабақтан бос уақыттарында, негізінен демалыс күндерінде қалада бақылау жүргізіп, қадағалып, полицияға көмектеседі. Өкінішке орай, азаматтар бұл іске қуана келіспейді. Барлығы келеді де, еңбекақы талап етеді. Заңнамаларға сәйкес, оларға еңбекақы ретінде бере алмаймыз. Ол бізде құқықбұзушылықты, қылмысты анықтауға белсенді қатысқаны үшін ғана төленеді. Қала әкімдігі жанынан бізде комиссия құрылған, сыйақыны кімге береміз, қандай ісі үшін береміз дегендердің бәрін осы комиссияда қаралып, шешіледі. Өкінішке орай, өтініш берген азаматтардың барлығы тәртіпті қамтамасыз етуге белсенді қатысуға ниеттері жоқ, ал бірақ ақша төлеу жағынан келгенде, олар мұны еңбекақы деп ойлайды. Келіп алып, сұрақтардың астына алады. Динара Сәтжан, модератор: Қосман Сапарғалиевич, біз сізге адамдар жинауға көмектесейік, сосын оларды өздеріңіз бөлесіздер. Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Рахмет, біз қарсы емеспіз. Бірақ белгілі бір біліктілік талаптар бар: бұл азаматтар алдында әкімшілік, қылмыстық жауапкершілікке тартылмаған болуы тиіс. Сондықтан, бұл адамдарды қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету үшін қабылдамас бұрын, ең алдымен, іс бастап, барлық жағынан, яғни психикалық, наркологиялық, тағы басқа тексерулерден өткіземіз. Динара Сәтжан, модератор: Сонда адам жай ғана келіп, өтініш жазса, болды ма? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Иә, өтініш берсе болды. Бізге келе алады. Мәрхаба. Мен өз телефон нөмірімді қалдырып кете аламын, келулеріңізге болады. Динара Сәтжан, модератор: Еңбекақы төлейсіздер ме, жоқ па – мұны қалай шешесіздер? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Алдында айтып өткенмін, бұл комиссия арқылы шешіледі. Әкімдік жанында комиссия отырысы болады. Осы комиссияда қаралады. Динара Сәтжан, модератор: Біреулерге ақша төледіңіздер ме, қанша? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Мен бұл туралы да алдында айтып өткенмін, 13 млн теңге бөлінеді. Жылына 13 млн теңге. Динара Сәтжан, модератор: Бұл шамамен қанша? Қандай еңбекақыға үміттенсем болады? Сіздердің қатарларыңызға қосылайын дегенмін. Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Тоқсанына 10-15 мың теңге. Динара Сәтжан, модератор: Қымбаты әріптестер, тағы қояр сауалдарыңыз бар ма? Ерболат Көшенов, Әскери заңгерлер альянсы: Менің қосарым бар. Қосман Сапарғалиевич, өкінішке орай, өз сөзінде полиция қызметкерлерінің жүктемесі туралы айтқан жоқ. Біз қазір олар не істеу керектігі туралы айтып жатырмыз. Бірақ полиция қызметкерлері минут сайын, секунд сайын өз өмірлерін, денсаулықтарын қауіпке тігіп, демалысты дегенді білмей, тәулік бойы кезекшілікте тұрып жұмыс істеп келеді, мұны барлығыңыз да білесіздер, ал бірақ ол туралы сөз қозғаған жоқсыздар. Психологиялық, физикалық және моральдық салмақ өте үлкен. Интернетте жүргізілген талдау барысында, ең қиын және ең қауіпті мамандық қайсысы дегеннің төңірегінде дау туындаған кездер де болған. Ең ауыр және ең қауіпті мамандықтардың бірі – полиция қызметкері болу. Мен сырттай ғана біліп отырған жоқпын, менің әкем АІІБ-нің бастығы болған. Бала күнімде мен оны өте сирек көретінмін. Мәселенің бұл жағы айтылған жоқ. Мұны бәріміз өте жақсы білеміз. Көпшілігі өз учаскелік инспекторын білмейді деген пікір айтылды, мүмкін бұл жақсы да шығар. Бұл адамның қылмыстық іс жүргізу саласына қатысы болмағандығын көрсетіп отырған болар. Өз учаскелік инспекторымызды білмейміз, ендеше бұл жақсылықтың белгісі шығар? Бұл уақытта учаскелік инспектор бізге белгісіз майдан алаңында шығар, қылмыспен күрестің алдыңғы шебінде тұрғын шығар, біздің тыныштығымызды қамтамасыз етіп жүрген шығар. Динара Сәтжан, модератор: Жақсы жағынан осылай болуы мүмкін. Ал егер бұлай болмаса ше? Мен оны білгім келеді, бір жағдай бола қалса, кімге хабарласамын? Менің телефонымда учаскелік инспекторымның телефоны болуы үшін, тіпті, мен оны аулада көріп, қалін біліп, амандассам да. Яғни бұл адам кім екенін мен білуім керек, бір жағдайға тап болсам, ол мені құтқаратынын білуім керек қой. Әсел Шарибаева, «Қазақстан 2050» ЖҚ: Мен спикер емеспін, бұл отырысқа арнайы дайындалған да емеспін. Осы жерде естігендерімнің бәрін ескеретін болсам, Шыңғыс айтқан ақпарат, яғни полиция қызметкерлері бойынша алтыншы орында тұрғанымыз шын болса, нақтылап алайын, бұл сандар дұрыс па? Адам санына шаққанда 152 мың қызметкер бар екенін, біздің алтыншы орында тұрғанымызды кім растай алады? Немесе 100 мың адамға 444 қызметкерден келетін ше? Егер бұл ақпаратқа сенер болсақ, полиция қызметкерлері бізде жетерлік екен. Онда бұл мәселені шешу жолын үш бөлікте ұсына аламын. Бірінші: ІІМ, құрылым ішінде міндеттер дұрыс бөлінбеген шығар. Қызметкерлерді қағазбастылыққа салып қойып, сағаттап жазып отыратын бюрократиялық жұмыс өте көп болып отырған шығар. Міне сондықтан, жүктеме өте көп. Ал бізбен тікелей жұмыс істеуге тиіс адамдар аз шығар. Мүмкін аз емес шығар, бірақ жеткілікті емес. Мүмкін ІІМ-нің жүйесін өзгерту керек шығар. Учаскелік инспекторлар аз да, қағаздарды толтырып, көп жазуға мәжбүр, кеңседе жұмыс істейтін қызметкерлер көп шығар. Жүктелген міндеттерді жеңілдетіп, тікелей адамдармен жұмыс жасайтын қызметкерлерді көбейту керек. Екінші: қазіргі кезде шешім ретінде нені ұсына аламын – бұл учаскелік инспекторлардың барлық азаматтарды бір жерде таба алатын орындарда жұмыс жүргізуі. Адамдар өмір сүретін жерлерде, олар әйтеуір келіп түнейді ғой. Адамдар өмір сүретін жерлерде өздерінің тұрғындарын білетін полиция қызметкерлері жеткілікті болады. Егер бір құқықбұзушылық жасалса, ол қылмыскердің қайда тұратыны анықталып, сол жердегі көршілерінен жауап алынады. Сондықтан аталмыш инспекторлардың жұмысы бір жолға қойылса, міне, осындай жағдайларда көп мәселе оңайырақ шешілер еді. Инспекторлардың жұмысына қатысты айтар болсақ, оларды мүмкін ПИК немесе ТҮКШ-ның жұмысымен біріктіру керек шығар. Біздің ПИК-терде электршінің, сантехниктің, диспетчердің телефондары бар, учаскелік инспектордың да телефоны болса артық болмас еді. Динара Сәтжан, модератор: Негізінде бар, Қосман Сапарғалиевич айтқан... Әсел Шарибаева, «Қазақстан 2050» ЖҚ: Білмеймін, жоқ. Бізге ПИК қағаз береді, онда барлық телефондар жазылған, ал бұл телефон жоқ. Неге учаскелік инспекторлар ПИК-термен тікелей байланыс жасамайды? Мүмкін нәтижесі болатын шағыр. Динара Сәтжан, модератор: Мүмкін біз ол туралы білмейтін шығармыз? Әсел Шарибаева, «Қазақстан 2050» ЖҚ: Онда жақсарту қажет, себебі ПИК-те учаскелік инспектор сияқты пәтерлердегілердің бәрін білуі тиіс, онда не болып жатыр, бұзақылық бар ма, зорлық-зомбылық бар ма дегеннен хабардар болуы тиіс. Бұл екіншісі. Ал үшіншісі, осы жерде сөз болған адамдармен жұмыс жүргізу, құқықтық ақпараттандыруды арттыру мәселесі. Егер біз өз учаскелік инспекторымызды білмегеніміз – полицияға түспегеніміздің белгісі, ал бұл жақсы дегенмен келіспеймін. Бұл бүгінше осылай. Ал ертең біз бір жағдайға тап болсақ, біз не істерімізді білмей, кімге барарымызды білмей, адасамыз. ТЖМ-не қарасты мекемелерде жер сілкінісі болғанда, өрт шыққанда не істеу керек деген сияқты оқулар өткізіледі. Неге жұмыс орындарында олар осындай оқулар өткізбейді? Бір курстар өткізіп, полиция жұмысымен байланысты оқиғалар кезінде қалай іс-әрекет ету керектігі жайлы бір сағат дәріс оқыса. Бұл жай ғана қысқа курстар емес пе, оны барлық мекемелерде өткізуге болады. Динара Сәтжан, модератор: Қосман Сапарғалиевич, сіз мұнымен келісесіз бе? Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Астанада 4 мыңға жуық полиция қызметкері бар екен. Бізде ресми тіркелген 870 мың адам бар. Егер 870-ті 4-ке бөлсек, шамамен 100 мың адамға 200 полиция қызметкерінен келеді екен. Бұл статистикалық деректер қайдан келгенін білмеймін. Сонымен қатар, осында кіре берісте де, полиция тексеріп өткізіп тұр, ал бірақ бұл іске басқаларды тартуға болар еді. Сондықтан Астана бойынша 444 полиция қызметкері деген... Әсел Шарибаева, «Қазақстан 2050» ЖҚ: 200 әкімшілік полиция қызметкері бар Шыңғыс айтты, тағы да әскерилер бар. Негізінде, бұл сандарды сіз растап отырсыз ғой. Себебі Independence барлық жүйені есептеген, бірақ олардың жартысы әкімшілік екенін ол ескертті. Қосман Жакин, Астана қаласы ІІД Әкімшілік полиция басқармасы: Мен алдында да айтып өттім, жалпы Республика бойынша ең үлкен жүктеме Астана қаласының полиция қызметкерлерінде. Бір тергеуші-анықтаушыға берілген істің санына қарасақ, басқаларға қарағанда ең көбі бізде. Динара Сәтжан, модератор: Үлкен рахмет. Сондай-ақ бүгін бізде қонақта Астана қаласы прокуратурасы 2-басқармасының өкілі, прокурор Ерлан Ертаевич Баймұхаметов. Бүгінгі біздің тақырыбымызға қатысты қандай ойыңыз бар? Бөлісе отыруыңызды сұраймын. Баймұхаметов Ерлан Ертаевич, прокурор: Мен ең алдымен, өте ұтымды, іскерлік ұсыныстары үшін сөз алған тұлғаларымызға алғыс айтқым келеді. Меніңше, біздің полиция тұрғындарға әлі де жақындай түсуі қажет. Баяндамалар аздап дилетантский болғанын айтқым келеді, себебі полиция санын айтқанда Қазақстанның аумағын ескеру қажет деп есептеймін. Ол өте үлкен, шашыраңқы, сәйкесінше әрбір елді мекенде полиция қызметкері болу керек, міне, бұл да полиция санын өсіреді. Екінші, осы жерде айтылған - азаматтардың көп жайттарды білмеуіне қатысты. Мен, мысалы, қызым менен бір нәрсе сұраса, «Гуглдан» сұрашы деймін. Яғни «Гуглға» кез келген сұрағыңды енгізсең, жауабы шығады. Егер «Гуглда» «осындай ауданның учаскелік инспекторы» деп терсең, ол міндетті түрде ақпарат береді деп ойлаймын. Кезекші прокурорларға қатысты. Прокурор жұмыс орнында табылмаған кездер болған шығар мүмкін, бірақ қалалық прокуратурада да кезекші прокурор бар. Міне, сіз осы жерге хабарласып, ІІБ-дегі кезекші прокурор орнында жоқ деп шағымдана аласыз. Телефон бар: 71-24-67. Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050»: Бұл сұрақ бойынша біз хабарласқанбыз. Бізге бұл уақытта кезекші прокурор басқа полиция қызметкерлерімен бірге шақыртуға кетті деп жауап берді. Ал осылайша жұмыспен жүргені туралы кезекші прокурордың өзі хабарсыз болып шықты, себебі ол бізге «үйдемін, киімімді ауыстырып жатырмын» деген болатын. Кешіріңіз, кезекші прокурорға, прокуратура қызметкеріне қатысты шағым жасағанда, алар жауабың белгілі сияқты. Мүмкін бұл да бірді-екілі жағдай шығар, бірақ ол жеткілікті деңгейде жағдайдан хабар беріп тұр. Баймұхаметов Ерлан Ертаевич, прокурор: Онда қала прокурорына ресми арыз беру керек, сол кезде қала прокуроры тиісті қызметтік тексеріс жүргізеді. Әлбетте, себепсіз жұмыс орнында болмаған қызметкер тәртіптік жауапкершілікке тартылады. ІІД-дегі хабарландыру тақтасына қатысты ұсыныстар, өте орынды деп ойлаймын. Шынымен, менің ойымша, сол түсініктемелер мен нұсқаулықтарды қайта қарау керек. Олар кәсіби тілде жазылған, сондықтан қарапайым адамға түсіну қиын. Оны түсінікті етіп жазу туралы ұсыныс жасаймын. Құқық қорғау органдары қызметкерлерінің іс-әрекетіне шағым түсіру желісін құруға қатысты айтсам, мұндай желі бар, бас прокуратурада колл-центр бар, ол осы сипаттағы шағымдарды тіркеп, кейін оларды құзыретті органдардың қарауына жіберу үшін ашылған. Шынымен, учаскелік инспекторлардың жүктемесі өте үлкен, біз мұны түсінуіміз керек. Оларға жүктелген міндеттер өте көп, олар әрбір пәтерді аралап шығып, әрбір адаммен сөйлесіп шыға алмайды. Оған қалай тырыссаң да уақыт жетпейді. Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050»: Ал егер бізде учаскелік полиция инспекторларының жұмысын ұйымдастыру ережесі бар, ол бойынша инспекторлар жылына 2 рет пәтерлерді аралап шығуы тиіс болса ше? Баймұхаметов Ерлан Ертаевич, прокурор: Сіз елестетіңізші, барлық пәтерді аралап шығу? Динара Хайрикенова, «Қазақстан 2050»: Егер ереже ойға қонымсыз десеңіздер, оны өзгертіңіздер. Меніңше, егер ереже болса, оны ұстану керек немесе нақты шешімдерді ұсыну керек. Баймұхаметов Ерлан Ертаевич, прокурор: Меніңше, қоғамға қауіп төндіруі мүмкін тәртібі қиын адамдармен жұмыс істеген пайдалырақ сияқты. Міне, осындайлармен тығыз байланыста болу керек. Екінші, кәсіби этикаға қатысты айтарым бар. Ресейде кәсіби этика курстарын оқытатын академия бар. Біздің елімізде де Құқық қорғау органдары академиясының ашылуына орай, тиісті тәртіп орнатылады деп ойлаймын. Ал бұл бірден бола қоймайды, біздегі полиция қызметкерлері үздік әлемдік стандарттарға сай болуы үшін уақыт керек. Сондықтан аздап шыдамдылық таныту қажет. Ал оларды тәрбиелеу, оқыту бағытында жұмыс жүргізіліп жатыр. Динара Сәтжан, модератор: Көп рахмет. Әлі сөйлемегендерге сөз берейік. Астана қаласы Мәслихатының депутаты Тимур Маратович Оразақов, сөз сізде. Тимур Оразақов, Мәслихат депутаты: Әрине, әңгіме барысында айтайын дегенмін, бірақ сөзді бөлгім келмеді, өйткені қандай қарқынмен сөйлеп жатқандарыңызды байқадым. Шынымен бірдеңе өзгереді дегенге сенімдісіздер деп ойлаймын. Сіздер сияқты адамдардың арқасында біздің мемлекетімізде жағдайлар жақсы жағына қарай өзгеріп жатыр. Өйткені әлемді бейжайлық танытпайтын адамдар ұстап тұр, әділдік те солардың қолында. Барлықтарыңызға, әсіресе, сөз сөйлегендерге рахмет. Нөлдік шыдамдылық қағидалары неге сақталмайды деген сұраққа қосарым бар. Бұл мәселеде адамдардың, көбінесе жастардың көңіл-күйі көрініс тауып жатады. Ольга Симакова сөз алғанда, полицияның рөлін ҮЕҰ-дар төмен бағалап отыр, ересек буын емес, жастар осылай бағалап отыр дегенді көрсетті. Өйткені ҮЕҰ-да жастар көбірек. Жастар өздеріндегі жастық жалынға қарай, көбірек және жиі сыншыл болып келеді. Бұл бір жағынан керемет, бірақ қарсылық білдіру басым. Жақында жаңалықтардан көрсетті, ер адам отбасымен, балаларымен тиісті емес жерден көшені кесіп өткен, оны полиция тоқтатқысы келген, ал ол болса, қарсылық білдірген, сөйтіп, оған күш қолдануға тура келді. Қызу талқылау болды – «не деген полиция, бұлай істеуге бола ма, балаларының, әйелінің көзінше» деді. Өкінішке орай, дұрыс түсініктен түрленіп шыққан қоғамдық кінәлау институты қазір өте дұрыс емес болып отыр деп ойлаймын. Яғни біз бұл тәртіп бұзушыны жамандап отырған жоқпыз, неге екені белгісіз, қоғам оны жақтап шықты, ал полицияны балаларының көзінше қолын бұрады деп сөкті. Тәртіп бұзушыны соттады. Бізде бұрын қалай болатын, көршілер не айтады, жұрт не ойлайды дейтінбіз. Бұрын аға буын жақындарының, таныстарының, көршілерінің сөзіне қалармыз деп қорқатын. Бұл полициядан да қорқынышты еді. Полициясы жоқ десе де болатын Швеция, Германия сынды елдердің тәжірибесіне қарасақ, адамдар заңды мүлтіксіз орындайды, ендеше мәселе біздің өзімізде, біз өзіміз сондаймыз. Заңның қатал болуына өзіміз кінәліміз. Біз еуропалық қоғам сияқты болуымыз үшін заңды жұмсартып жатыр, өлім жазасына кесуге тыйым салды. Біздің менталитет басқа. Біз таяқсыз, соққысыз, құр ғана бір сәбізбен заңды орындамаймыз, мен бұған сенімдімін. Ал бізге батысқа, Лондонға қараудың қанша қажеті бар. Динара, сіздің ол жақта еркін жүремін дегеніңіз, Сіз әлі қаланың шеткі аудандарына барған жоқсыз, бұрыш-бұрыштардан өткен жоқсыз. Әлде сіз статистиканы оқымайсыз ба? Сіз саяхаттаушы ретінде жүргінші жолағынан өттіңіз, болды, осыны еркін жүру дейсіз бе? Кешіріңіз, Лондонға қарағанда біздің Астанада жүру қауіпсіз шығар. Бұл жерде біз патриот ретінде сөйлеп отырған жоқпыз. Біз Астана өте қауіпсіз қала деп айтып отырған жоқпыз. Мен сіз қыдыруға қорқатын жерде тұрамын. Мен адамдардың күні-түні еркін қыдырып жүргенін өз көзіммен көріп жүрмін. Осылай тек сол жерде ғана емес. Қаланың көп бөлігінде осылай, қауіпсіз. Ал бірақ басқа қалаларда сияқты, бізде де қараңғы бұрыштарда қауіп бар. Неге? Өйткені оларда да біздегі сияқты қала тұрғындары бар, олардың арасында оңай олжаға кенелгісі келетіндер де кездеседі. Олар өлтіруге, ұрлауға неге дайын тұрады? Өкінішке орай, бізде қалай, егер мен МАИ қызметкеріне қалтама бұдан да ауыр салмақ салмас үшін 3 мың теңге пара беріп, 50 мың теңгелік айыппұлдан құтылып кетсем, ертеңіне достарыма барып, 3 мың теңгемен құтылдым деп мақтанамын, ал олар болса, жарайсың, келісе алады екенсің деп гөйітеді. Ешкім мені ешқашан сөкпейді, бірде-бір адам «сен неге пара бересің?», «сен жемқорлыққа жол салып жатырсың ғой», «балаларымызға зияныңды тигізіп жатырсың», «олар мұндай мемлекетте өмір сүрмейді» демейді. Жемқор – лауазымды тұлға – пара алып, қымбат көлік мініп жүргенде, біз: «не деген керемет адам, қандай мықты, жақсы өмір сүре алады, жарайды» дейміз. Бұл қандай ақшаға шалқып өмір сүріп жатыр, жалақысы аз болса да, қалай ауқатты өмір сүруде деп сұрақ қоймаймыз. Біз одан сұрамаймыз. Ал кейін қаржы полициясы және басқа органдар оны темір торға тоғытқан кезде, жамандаймы. Біз бен сіз сияқты салық төлеушілердің ақшасына, бір-бірімізді бүркемелеп жүріп берген парамыздың арқасында шалқып-тасып жүрген кезде жамандамаймыз, сөкпейміз, керісінше, оның қолынан келеді деп мақтаймыз. жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|