Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен зертханалық сабақтардың жоспары

Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен зертханалық сабақтардың жоспары

1. Карта бойынша Қазақстанның географиялық орнын суреттеу.

Тапсырманың негізгі сұрақтары:

1. 
   Карта бойнша Қазақстан территориясының Еуразия материгінде,ТМД территориясына қатысты орналасуын анықтау.
   
2. 
   Градустық торды пайдаланып Қазақстанның батыстан шығысқа, солтүстіктен оңтустікке созылып жатуын өлшеу.
   
3. 
   Республика территориясының негізгі бөлігінің қандай шеткі меридиан және паралелдер аралығында орналасқан ?
   
4. 
   Республика территориясы қандай сағаттық белдеулер аралығында жатқаның карта бойынша анықтау.
   
5. 
   Еуразияның топырақ, геоботаникалық карталары мен табиғат зоналарының картасы бойынша республика территориясының қандай табиғат зоналарда орналасқаның анықтау.
   

3. Қазақстанның табиғатын зерттеген атақты зерттеушілерді атаңдар.

Әдебиеттер:

1.В.М.Чупакин Физическая география Казахстана.Изд."Мектеп".Алма-Ата, 1968.

2. Н.А.Гвоздецкий.Казахстан. Изд."Мысль" Москва,1981.

3. К.Карпекова, А.Бейсенова және т.б. Қазақстанның физикалық географиясы. 8кл. арналған оқулық. Алма-Ата.1994.

4.У.Есназарова. Қазақстанның физикалық және экономикалық географиясын оқыту."Рауан"1994.

5.Географический атлас

Атлас Казахстана том.1.

Кескін карталар.

Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №3-4

Тақырыбы: Қазақстанның жер бедері мен геологиялық құрылысы
Жұмыстың мақсаты- тақырыптық карталарды салыстыра отырып жер бедерінің қалыптасу ерекшеліктерін айқындау.
Сұрақтар:

1. Қазақстанның ірі ойпаттары мен тау жүйелерін атаңдар?

2. Кескін картаға Қазақстанның орографиялық схемасын тусіру.

3. Қазақстанның жер бедерінің негізгі формаларын атаңдар.

4. Қазақстанның жазықтық территориясында кездесетін рельеф типі комплекстерін атаңдар.

5. Қазақстан тауларында кездесетін рельеф типі комплекстерін атаңдар.

1. Тектоникалық картаның түсініктемесін оқып білу. Контурлық картаға геотектоникалық облыстарды түсіріндер. Тектоникалық картаны құрастырудың негізгі принциптері деген сұраққа жауап беріңдер. Тектоникалық схеманы геологиялық картамен салыстыра отырып әр геоструктураны қай жастағы тау жыныстарымен құрастырылғанын анықтау.

2. Мына жоспар бойынша геологиялық картаға қысқаша суреттеме құрастыру: картаны құрастыру принциптері (түсініктемені жатқа білу- тау жыныстарының жасын, түсі мен индекстерінің белгілерін ).Тау жыныстарының ең ірі таралу облыстарына мысал келтіру архей, протерозой, палеозой, мезозой және кайнозой, сонымен бірге вулканогендік (интрузивтік және эффузивтік) тау жыныстардың таралуына. Картамен жұмыс істеу нәтижесінде кесте толтыру.

Кесте

3. Дайындалған геотектоникалық облыстардың схемасын орографиялық аудандардың картосхемасының үстіне салып тектоникалық облыстардың аудандарын қазіргі рельефпен салыстыра отырып, әр геотектоникалық облысқа қандай орографиялық элементтер кіретінін анықтау. Тектоникалық картаны геологиялық картамен салыстыра отырып, әр геоструктуралық облыстын қандай негізгі тау жыныстарымен құрастырылғаның анықтау. Талдау нәтижесін дәптерге жазып қою.

1. Қазақстан территориясындағы климат пен ауа-райының процестерін айқындаушы негізгі факторлардың әсерін түсіндіру:

1.Күн радиациясы

2.Атмосфера циркуляциясының системасы

3.Жер бедері

2. Қазақстанның климатының әртүрлілігін қалай түсіндіруге болады?

3. Қазақстанның солтүстік және оңтүстік аудандарында қандай максимальді температуралар байқалады?

4. Контурлық картаға қантар және шілде айларының жауын-шашынның ең көп, ең аз жауатын аудандарын түсіріндер. Олардың біркелкі таралмауының себебін түсіндіріңдер.

5. Республиканың әр бөліктерінде жауын-шашынның маусым бойынша қалай таралады?

6. Қазақстанның биік таулы облыстарындағы климаттың ерекшкліктері қандай?

1. Оқулықтың (В.М.Чупахин) ішіндегі №1 кестеге ауызша талдау жасау"Орталықаша айлық және Орталықаша жылдық жауын-шашын мөлшері, мм" және жауын-шашынның республиканың әртүрлі бөліктерінде таралуын түсіндіру.

2. Контурлық картаға климаттық белдеу мен облыстарды түсіру. Б.П.Алисов бойынша әр климаттық белдеуге және оның жеке облыстарына (қалауы бойынша) мына климаттық мәліметтер бойынша сипаттама беру:

1. Қантар және шілде айларындағы күннің жиынтық радиациясының көрсеткіші. Жыл бойы радиациялық баланстың көрсеткіші.

2. Ауа массаларының әртүрлі қайталануы.

3. Қантар, шілде айының температурасы.

4. Жаздың температуралық сипаттамасы (қоңыржай жылы, қоңыржай салқын және т.б.) және қыстың (суық өте қатан және т.б.)

5. Жылдық жауын-шашын мөлшері.

6. Маусым бойынша ауа-райы типінің сипаттамасы (климаттық графиктердін негізінде).

Зертханалық - тәжірибелік жұмыс №6

Тақырыбы: Қазақстанның ішкі сулары
Жұмыстың мақсаты: өзен торларының және көлдердің климатқа, жер бедеріне байланысты географиялық таралу заңдылықтарын айқындау.

Тапсырмалар:

1. Контурлық картаға негізгі өзен алаптарының шекарасын түсіру.

2. Карталар мен диаграмаларға талдау жасау негізінде ауызша мына сұрақтар бойынша түсініктеме беру:

1. Әр өзен алабының географиялық орны

2. Әр алапқа қандай орографиялық аймақтар кіреді?

3. Әр алапқа қандай өзен жүйелері кіреді?

4. Суайрық сызықтың рельефпен қатынасы және байланысы.

5. Өзен еңістігі.

3. Контурлық картаға ірі өзендер мен маңызды көлдерді түсіру.

4. Кесте құрастыру: негізгі ағыс облыстары және өзендердің қоректену типі.

5. Қазақстанның бір өзеніне мына жоспар бойынша физикалық-географиялық сипаттама беру:

1) өзеннің аты

2) ұзындығы км

3) басталатын жері, бағыты, қайда құяды.

4) қай өзен алабына жатады?

5) өзеннің қоректенуі

6) су режимі

7) ағысының сипаты

8) өзеннің шаруашылықтағы маңызы және пайдаланылуы.

6. Қазақстанның көлдерінің қазаншұнқырларының пайда болуына сипаттама беру.

7. Картадан Қазақстанның су қоймаларын көрсету.

8. Қазақстан өзендері мен көлдерінің экологиялық мәселелері.

9. Қазақстан территориясы бойынша жер асты суларының орналасуы. Жер астына жатуына, таралуына және динамикасына байланысты жер асты суларының негізгі үш типке бөлінуі:

1)Жарықтарда немесе палеозойлық тау жыныстарындағы жер асты сулары;

2)Мезозойлық үштік шөгінділердің жер асты сулары;

3)Төрттік борпылдақ шөгінділердің еспе сулары.
10. Минералды сулар және олардың сауықтырудағы манызы.

11. Жер асты суларын ауыл шаруашылығында пайдалану.

12. Контурлық картаға Қазақстанның қазіргі мұздану аудандарын түсіру.

13. Қар сызығы және мұздықтар.Мұздықтардың типтері.

Қазақстан тауларындағы мұздануға сипаттама беру.

14. Таулардағы мәңгі тон.

15. Қазіргі мұздану және мұздықтардың маңызы.

16. Мұздықтарды қорғау проблемалары.

Жануарлар дүниесі

1. Кескін картаға Қазақстанның топырақ түрлерін түсіру.

2. Топырақ түзуші факторларға сипаттама беру.

Қазақстанның территориясының әр бөліктерінде топырақтың таралуы:

1)жазық аудандардың топырақтары

2)таулы аудандардың топырақтары

3. Қазақстанның өсімдіктерінің типтері:

а) қылқан жапырақты және жапырақты ормандар

б) бұталы ормандар

в) шөлді- аласа бұталы өсімдіктер

г) дала өсімдіктері

д) шалғын жердің өсімдіктері.

4. Қазақстанның өсімдік жамылғысын пайдалану.

5. Қазақстан фаунасының әртүрлілігі және территорияның жеке бөліктеріндегі фаунаның айырмашылығы, құрамы және оның палеографиялық даму ерекшеліктеріне байланыстылығы.

6. Жануарлардың негізгі түрлерінің /қазіргі/ таралуы:

1. 
   Солтүстік және Орталықалық Қазақстан территориясында;
   
2. 
   Қазақстанның ұсақ шоқысының территориясында;
   
3. 
   Солтүстік –батыс Қазақстанның шөлейт және шөлдерінде;
   
4. 
   Оңтүстік Қазақстанның шөлдерінде /оның ішінде өзен аңғарларында;
   
5. 
   Қазақстанның Шығыс және Оңтүстік- шығыс таулы облыстарында.
   

8. Қазақстандағы өсімдіктер сипаты жануарлар дүниесінің таралуына қалай

әсер етеді?

9. Қазақстанда топырақ, өсімдік ресурстарын, жануарлар дүниесін қорғаудың

негізгі мәселелерін және оларды шешу жолдарын атаңдар.

10.Жануарлардың географиялық және түрі бойынша таралуына адамның

тигізетін әсері.

Зертханалық - тәжірибелік жұмыс № 10

Тақырыбы: Қазақстанның табиғат зоналары
Жұмыстың мақсаты- Қазақстанның территориясында ландшафттық географиялық зоналардың білінуінің себептерін анықтау.
Тапсырмалар:

1. 
   Мына тақырыпқа хабарлама жасау: «Орыс және совет ғалымдары – СССР табиғат зоналары туралы ғылымның негізін қалаушылар».
   
2. 
   Кескін картаға Қазақстанның географиялық зоналарының шекарасын түсіру. Картадағы зоналардың шекарасына суреттеме беру. Зоналардың шекаралық жағдайынының жергілікті жер жағдайына байланысты екенін / географиялық орнына, жер бедеріне, климатқа және т.б./. Суреттеме құрастырғанда ТМД-ның мынадай карталарын пайдалану керек: табиғат зонасының, гипсометрлік, климаттық, өсімдік және топырақ карталары.
   
3. 
   Қазақстанның жазық бөлігінің табиғат зоналары.
   
4. 
   Шығыс және Оңтүстік –Шығыс Қазақстанның таулы аймақтарындағы биіктік белдеулік.
   
5. 
   Кескін картаға табиғи, ландшафтық орманды дала зонасын түсіру, зона бөлшегін бөліп көрсету:
   

б) шоқ (типтік емес) орманды –орманды дала зонасының бөлшегі

6. 
   Кесте келтіру: орманды дала зонасына физико-географиялық сипаттама:
   

7. 
   Орманды дала зонасының халық шаруашылығындағы маңызы қандай?
   

8. 
   Кескін картаға табиғи, ландшафтық дала зонасын түсіру, зона бөлшектерін бөліп көрсету:
   

б) құрғақ бозды бетегелі даланың оңтүстік бөлшегі (южная подзона сухих типчаково-ковыльных степей)

9. 
   Кесте келтіру: дала зонасының физико-географиялық сипаттамасы:
   

10. 
    Дала зонасының халықшаруашылығындағы маңызы қандай?
    
11. 
    Кескін картаға Қазақстанның шөлейттік ландшафтық зонасын түсіру.
    
12. 
    Шөлейт зонасына мына жоспар бойынша физико-географиялық сипаттама беру:
    

1. 
   Географиялық орны
   
2. 
   Рельефінің ерекшеліктері
   
3. 
   Климаты
   
4. 
   Ішкі сулары
   
5. 
   Топырақтары
   
6. 
   Өсімдіктері
   
7. 
   Жануарлар дүниесі
   
8. 
   Халықшаруашылығындағы маңызы және пайдалануы.
   

13. 
    Кескін картаға Қазақстанның ландшафтық шөл зонасын (қоңыржай белдеудің) түсіру, зона бөлшектерін бөліп көрсету:
    

б) эфемерлі-жусанды шөлдік оңтүстік зона бөлшегі.

14. 
    Шөл зонасына мына жоспар бойынша физикалық-географиялық сипаттама беру:
    

1. 
   Географиялық орны
   
2. 
   Жер бедерінің ерекшеліктері
   
3. 
   Климаты
   
4. 
   Ішкі сулары
   
5. 
   Топырақтары
   
6. 
   Өсімдіктері
   
7. 
   Жануарлар дүниесі
   
8. 
   Қазақстанның шөлдерін меңгеруде қандай негізгі мәселелер бар?
   

1. 
   Мына жоспар бойынша аймаққа физикалық-географиялық сипаттама беру:
   

1. 
   Географиялық орны
   
2. 
   Геологиялық құрылысына байланысты жер бедерінің ерекшеліктері.
   
3. 
   Пайдалы қазбалары
   
4. 
   Климаты мен гидрологиясының негізгі белгілері.
   
5. 
   Топырақтары, өсімдіктері және жануарлар дүниесі.
   
6. 
   Табиғи ресурстары, меңгеру мәселелері мен табиғатты қорғау.
   

І. Қазіргі өркениеттің экологиялық дағдарысы.

Қоршаған Орталықаның жаһандық мәселелері:

1. 
   Адамның әрекетінің әсерінен атмосфераның химиялық құрамының өзгеруі.
   
2. 
   Топырақ жамылғысының жағдайының нашарлауы, топырақтың табиғи құнарлығының төмендеуі, жер өңдейтін және жайылымдық экожүйелердің құнарсыздануы.
   
3. 
   Құрлықтың табиғи экожүйелерінің құнарсыздануы.
   
4. 
   Біздің планетамыздың биологиялық құрамының кедейленуі.
   
5. 
   Су ресурстарының мәселелері.
   
6. 
   Мұхиттардың ластануы.
   
7. 
   Адамдар пайдаланатын химиялық заттардың санын одан әрі өсуі.
   
8. 
   Қала халқының өсуі.
   

1. 
   Арал маңы – экологиялық дағдарыс зонасы
   
2. 
   Каспий, Балқаш көлдерінің экологиялық проблемалары.
   
3. 
   Тез шешуге арналған ұлттық проблема – қалалардағы ауаның сапасы.
   
4. 
   Су ресурстарын тиімді пайдаланудың сұрақтары.
   
5. 
   Топырақтың қазіргі жағдайы және оларды қорғау проблемалары
   
6. 
   Биік таулы аймақтардың экологиясы (Алтай, Қаратау, Іле Алатау)
   
7. 
   Экологиялық мәселелерді шешу жолдары.
   

1. Физикалық және экономикалық орны

2. Жер көлемі. Шеткі нүктелері

3. Саяси-әкімшілік бөлінуі

1. Физикалық географиялық аудандастыру тарихы

2. Аудандастыру принциптері

3. Гвоздецкидің, Давыдованың, Чупахиннің аудандастыруларына салыстырмалы сипаттама

1. Геоэкологиялық аудандастырылуы

2. Жаһандық және аймақтық экологиялық проблемалар

3. Экологиялық проблемалардың себептері және шешу жолдары

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, жер асты сулары

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Гидрографиясы, топырақ, өсімдік жамылғысы, жануарлар дүниесі

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, жер асты сулары

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, жер асты сулары

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Гидрогеографиясы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері
10 тақырып. Сауыр – Тарбағатай таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері
11 тақырып. Жоңғар Алатауы таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері
12 тақырып. Тянь – Шань таулы аймағы

1. Географиялық орны

2. Тектоникалық геологиялық құрылымы, рельефі

3. Пайдалы қазбалары

4. Климаттық ерекшелігі

5. Өзендер, көлдер, мұздықтары.

6. Биіктік белдеулері

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1.В.М.Чупакин Физическая география Казахстана.Изд."Мектеп".Алма-Ата, 1968.

2. Н.А.Гвоздецкий.Казахстан. Изд."Мысль" Москва,1981.

3. К.Карпекова, А.Бейсенова және т.б. Қазақстанның физикалық географиясы. 8кл. арналған оқулық. Алма-Ата.1994.

4.У.Есназарова. Қазақстанның физикалық және экономикалық географиясын оқыту."Рауан"1994.

Н.4.02.-05

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

                                                  БЕКІТЕМІН

Кафедра отырысы шешімімен

Кафедра меңгерушісі

Заңдыбай А.

Емтихан сұрақтарының

ТІЗІМІ

Көкшетау, 2012

2. Денудациялық.Аккумулятивті-денудациялық.

3. Қазақстандағы эндемик өсімдіктер.

4. Тарбағатай тауының ең биік шыңының атауы мен көрсеткіші.

5. Қызыл кітапқа енгізілген өсімдік түрлері.

6. Тарбағатай тауының ең биік шыңының атауы мен көрсеткіші.

7. Қазақстанның өсімдіктерінің таралу ерекшеліктері мен заңдылықтары.

8. Өсімдіктердің зоналы және азональді таралуы.

9. Қазақстанның таулары, оның қазіргі кезеңдегі мұздануы.

10. Тарбағатай тауының ең биік шыңының атауы мен көрсеткіші.

11. Қазақстанның климат құрушы факторлары. Радиациялық режимі.

12. Ауа циркуляциясы.

13. Рельефі. Жер бетінің төсеніш беті.

14. Орманды дала табиғат зонасының орны. Рельефі.

15. Қазақтың қатпарлы даласының физикалық географиялық орны.

16. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

17. Пайдалы қазбалары.

18. Өзендердің қоректену режимі.

19. Қазақстанның бір ірі өзенінің физикалық географиялық сипаттамасы.

20. Қазақстанның жер асты суларының таралу ерекшеліктері және шаруашылықтағы маңызы.

21. Қазақстанның жер асты суларының классификациясы.

22. Минералды сулар.

23. Алтай таулы аймағының тектоникалық-геологиялық құрылымы.

24. Климатының ерекшелігі.

25. Қазақстанның жануарлар дүниесінің таралу ерекшеліктері.

26. Республикамызда кездесетін негізгі жануарлар түрлері.

27. Кәсіптік маңызы бар жануарлар.

28. Қазақстандағы өзендердің бассейндер бойынша таралуы .

29. Қазақстанның топырақ жамылғысы. Таралу заңдылығы, негізгі генетикалық типтері.

30. Топырақ эрозиясы.

31. Азональды және интрозональды топырақтар.

32. Орманды дала табиғат зонасының ішкі сулары.

33. Топырақ-өсімдік жамылғысы.

34. Қазақстанның тектоникалық - геологиялық құрылымы.

35. Тектоникалық аудандастырылуы.

36. Қатпарлы және платформалық облыстар.

37. Шығыс Европа жазығының тектоникалық -геологиялық құрылымы.

38. Рельефі.Пайдалы қазбалары.

39. Рельефінің ерекшеліктері және оның геологиялық-тектоникалық құрылыммен байланысы.

40. Ойпаттарға сипаттама.

41. Қазақстанның үстірттері мен қыраттары.

42. Оңтүстік Орал таулы аймағының физикалық географиялық сипаттамасы.

/Мұғалжар. Орал сырты үстірті/.

43. Қазақстанның пайдалы қазбалары. Рудалы пайдалы қазбалар.

44. Құрылыс материалдары.

45. Тянь-Шань таулы аймағының физикалық географиялық орны.

46. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

47. Климатының ерекшелігі.

48.Саур-Тарбағатай таулы аймағының физикалық географиялық орны.

49. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

50. Климаттық ерекшеліктері.

51.Өзендері, көлдері, мұздықтары.

52. Глобальды және региональды экологиялық проблемалар.

53. Қазақстанның көлдері. Генетикалық типтері.

54.Қазақстанның жер асты суларының таралу ерекшеліктері және шарушылықтағы маңызы.

55.Тұран ойпатының физикалық географиялық орны.

56.Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

57.Климатының ерекшелігі.

58.Дала табиғат зонасының физикалық географиялық орны, рельефі.

59.Климаты. Ішкі сулары.

60.Топырақ-өсімдік жамылғысы. Жануарлар дүниесі.

61.Қазақстанның агроклиматтық жағдайы және ресурсы.

62.Экологиялық проблемалардың себептері және шешу жолдары.

ғылымындағы Қазақстанның физикалық географиялық алатын орны.

63. Оңтүстік Орал таулы аймағының физикалық географиялық сипаттамасы. /Мұғалжар/.

64. Орал сырты үстірті.

65. Азық -түлік проблемасын шешудегі жер ресурсының ролі.

66. Қазақстан территориясында жарамсыз жерлердің пайда болуы себептері, және оны шешу жолдары жолдары.

67. Жоңғар Алатау таулы аймағының физикалық географиялық орны.

68. Тектоникалық-геологиялық құрылымы.

69. Пайдалы қазбалары.

70. Қорықтар.

71. Аудандастыру принциптері /зоналық, азоналық,зоналық-азоналық, генетикалық және кешенді/.

72. Қазақстанның таулы және жазықтық жерлердегі жаз, қыс айларының климат ерекшеліктері.

73. Қазақстанның өсімдік жамылғысының деградацияға ұшырауы, себептері және шешу жолдары.

74. Топырақтың ластануына антропогендік факторлардың әсері.

75. Климатқа байланысты қауіпті жағдайлар.

Қазақстанның физикалық географиясы пәнінен тест тапсырмалары

2. 
   
   жүктеу/скачать 2,64 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: