Қазақстанның ірі мемлекет қайраткері, ұлт жанашыры, ел қамқоры, халқымыздың біртуар перзенті



бет12/21
Дата04.11.2016
өлшемі5,71 Mb.
#219
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   21

Қабылда Ерекболат Амангелдіұлы

ҚазАТУ


Астана қ.
Біз кей кезде уақыттан, оның бізге дейінгілерді қоршағанның барлығына оралмайтын және ұстатпайтын есебінен қорқамыз. Дегенмен уақыт өз елін мақтан еткен және Тәуелсіздіктің қайнарында тұрган батыр тұлғалар туралы естелікке билік ете алмайды. Ежелден қазақ халқы ұлы тұлғалардан кем болмаған. Бірақ біздің еліміздің тарихында ерекше орын алатын ол әрине өз елін ұлы шайқалыстар мен аласапыран кездерде басқарып, дұрыс бағыт көрсеткен тұлғалар. Жыл өткен сайын ұрпақтары ризашылықпен көне архивтік жазуларды парақтай отырып немесе ауыздан-ауызға айтып қаһармандардың өмірімен байланысты тарихи мұраны жармалап қалпына келтіруде. Қазіргі Қазақстанның сондай ұлы тарихи тұлғалардың бірі Жұмабек Ахметұлы Тәшенев болып табылады. 1955-1961 жылдары ол алдымен болашақ Қазақ ССР-ң Жоғарғы Кеңесі президиумінің Төрағасы болып сайланып одан әрі бір жыл Қазақ ССР-ң Министрлер Кеңесінің Төрағасы (1960-1961жж.) болып жалғыз өзі 1960 жылы [1-2]сол кездегі Тың өлкені (Солтүстік Қазқстанның 5 облысы) көрші Ресей Федерациясына тапсырылуына жол бермей Қазақстанның қазіргі территориясының тұтастығын сақтап қалған.

Әрине есесіне ССР Одағының билік шыңындағы бақталастары оны атқарып отырған Одақтық дәрежедегі мемлекеттік жоғарғы міндетінен облыстық масштабтағы қатардағы орынбасар дәрежесіне дейін төмендетеді. Тірі кезінде ел арасында оның «кісендегі жолбарыс» деп аталуы да бекер емес. Жұмабек Тәшеневтың Қазақ ССР-ң Жоғарғы Кеңес Президиумнің Төрағасы (1955-1960 жж.) Министрлер Кеңесінің Төрағасы ретінде (1960-1961 жж.) қызмет еткен жылдары туған елі үшін тарихи маңызды көптеген іс атқарып үлгерді. Оның ішінде:



  • оның ұсынысы бойынша тарихи басылымды бірден жалпы дүниежүзілік дәрежеге шығаратын Мұхтар Әуезовтың «Абай жолы» романы Бүкілодақтық Лениндік сыйлығына ұсынылды;

  • ондаған талантты қазақ ұлты жастарын үкіметтік аппартқа тартып, республикадағы басқарушы орындарға ұлттық кадрлардың тағайындалуы мен тәрбиеленуін қамтамасыз етті;

  • 30-50 жылдардағы саяси репрессия құрбандарының оңалуы бойынша Республикалық комиссияның қызмтіне үлкен үлес қосты;

  • еңбек сіңірген еңбекшілерді: күріш өсіруші Ыбырай Жақаев пен қойшы Жазылбек Қуанышбековтерді ерен еңбектері үшін екі рет Социалистік еңбек ері атануларына қол жеткізді;

  • СССР Қорғаныс Министрлігі басшылығының алдында бірнеше рет Ұлы Отан соғысының атақты қатысушылары Рақымжан Қошқарбаев пен Бауыржан Момышұлын «Кеңес Одағының батыры» лайықты атағын беру туралы мәселені алға қойды;

  • ұлттық мәдениетті барынша қолдады, оған мысал: 1960 жылы Алматының ортасындағы барлық 120 пәтер ҚазКСР-ң белгілі мәдениет және өнер қайраткерлеріне үлестірілді; 1958 жылы Мәскеуде өткен Қазақстан мәдениетінің ондығында «КСРО Халық әртісі» мәртебелі атағын бірден республиканың алты еңбек сіңірген қызметкерлеріне тағайындалуына қол жеткізді;

  • 1958 жылы қазақ тіліндегі республикалық газеттердің («Социалистік Қазақстан», «Қазақ әдебиеті» және т.б. газеттер) жабылуына Мәскеуден әрекет еткендердің ұсынысына ашық түрде қарсы шықты. [3].

Тарихта белгілі 1953 жылы қыркүйек айында Никита Хрущев КОКП ОК бірінші хатшысы болып сайланады, ал 1958 жылы огың жеке-дара билікке келуі сонымен қоса КСРО Министрлер Кеңесінің Төрағасы міндетімен аяқталды. 1960 жылы онда КСРО-ң алып территориясының «шексіз» иесі «халықтар көсемінің» барлық атрибуттары болды. Келесі авантюристік шешімдер мен бейбастық қылықтарының екпінімен Никита Хрущев: «мемлекеттің халық шаруашылығын аймақтық басқарудың мезгілі жетті ... келешекте ркспубликалар арасындағы шекаралар жойылады ... бұл ақ моламен істі аяқтау керек» деп мәлімдеді. Соңғысы кейіннен өзі Целиноград қаласы деп аты ауыстырылған Ақмола жайында болатын. Әрі қарай Н.Хрущев жиналыста «бір кейінге қалдыруға болмайтын мәселе бар, республика жерінің ауданы жайында. Осы мәселе бойынша біз Қонаев мырзамен және облыс басшыларымен пікір алмастық. Олар біздің ұсынысымызды қолдап отыр. Енді, Жұмабек Ахметұлы (авт. еск. Сол кезде ҚазКСР Миннистрлер Кеңесінің Төрағасы болып табылады), осы мәселе жайында мен сіздің пікіріңізді тыңдасам деп едім». Дәл осы кезде осыған дейін ҚазКСР Жоғарғы Кеңесі Президиумінің Төрағасы міндетінде қызмет еткен Жұмабек Тәшенев бас хатшы Никита Хрущевтың империялық талпынысы пайдасында Қазақстан картасын сөгіп Қазақстанның бес облысын көрші республикаға беруге ашық түрде қарсы шықты. Тәшеневтың Хрущевке айтылған айтылған келесі жауабы тарихи қанатты сөздер болып калды: «Мен Ақмолада туылғанмын. Он екі жыл Солтүстік Қазақстанда жұмыс стедім. Менің ата-анам мен олардың әке-шешелері және біздің барлық ата-бабаларымыз осы жерде жерленген. Енді сіз сол жерді Ресейге бермекпісіз? Жолдастар, ойланыңыздар, қай қазақ бұнымен келіспек?! Ойланыңыздар жолдастар! Мысалға мен бұл мәселенің қарастырылуына ғана емес, тіпті күн тәртібіне қойылуына мүлде қарсымын! Бұған шамданып қалған Хрущев «КСРО біртүтас мемлекет, сондықтан қай республикаға қандай жерді беру керектігін біз сізден Тәшенев сұрамай-ақ шеше аламыз» дегенде: «Олай болса бұл КСРО Конституциясына қарсы шыққандарыныз. Ал онда әрбір республиканың аумағы оның бұлжымас меншігі делінген. Егер Конституцияның бұл талабы ерескел бұзылатын болса, біз халықаралық ұйымдардың араласуын сұрауға қақымыз бар», - деп Тәшенев тойтарып тастайды. Оның бұл сөздерін естіп, қатарлас отырған Д. Қонаев өзі Жұмекеңнің батылдығына таңғалғаның жасыра алмай, қонақ үйге келе жатып: «Сіздің жүрегіңіз, Жұмеке, адамдікі емес, арыстандікі шығар» деген екен». Ондай қарсыластық күтпеген Хрущев тек қана кешкі ойланғаннан таңертең ойланған тиімдірек деп айтты, себебі жиналыс Ақмолада кешке өткізілген болатын. Таңертең ол Шортанды аудан орталығына демалуға кетеді, ал бір айдан соң Ж.Тәшеневты оның жоғарғы лауазымынан босатып, Шымкенттің (қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысы) Облисполкомы төрағасының орынбасары етіп жіберді [5].

Қасында болғандардың айтуынша, тек осы үшін ғана Никита Хрущев үреймен өзінің «тың эпопеялары» империялық қисығы бойынша КСРО-ң географиялық картасын қайта пішу ойсыз және сандырақ идеясынан бас тартты. Бір жыл бұрын ҚазКСР Жоғарғы Кеңесі Президиумінің Төрағасы міндетіндегі сәтті қызметінен кейін ҚазКСР Министрлер Кеңесінің Төрағасы міндетіне ол өзі ұсынған «Өз адамы» деп есептеген Тәшенев қазақтардың атынан «орталықтың» қалауына қарсы шығып отырғанда, барлық халықтың мүмкін болатын қарсылығы жөнінде не айтуға болады. Мүмкін сондықтан кейіннен жиырма жылдай Қазақстан территориясынан «орталық» қайырғы жерлердің ең дәмді кесектерін үзіп алу талпынысына ұшыраған жоқ.



«Қазахстанская правда» газетіндегі «Сіз бізге қарсы емес, сіз - өзіңіз үшін» мақаласында академик Б. Ермуханов «... 60-ы жылдардың баында Мәскеудің бастамасымен Қазақстанның бес солтүстік облысы кіретін Тың аймақтың көмегімен аймақты тікелей орталыққа бағындыратын, іс жүзінде қазақ жерлерін шеттететін республика территориясы тұтастығына шынайы қатер төнді. Бақытымызға қарай Хрущевтың ұсынысына батыл қарсы шыққан қайратты басқарушы – ҚазКСР Министрлер Кеңесінің төрағасы Ж. Тәшенев табылды. Көпірмелі ниет сәттілікпен аяқталмады. Украинаға сыйға тартылған Крым мысалындай, өкінішке орай Ж. Тәшеневтың теңдесі жоқ әрекетін бағалауға болатын еңбектері тиісті көрініс таппады"[6]. Сонымен қатар академик Манаш Қозыбаев «... Ж. Тәшенев және басқа тұлғалар Қазақстан аумағында ядролық сынақтарға қарсы шығып, өктемдік құрбандарына айналды» деп көрсеткен [7].

Аталған ерлік көрсеткен Республика Министрлер Кеңе­сінде бір жылға жетер-жетпес уақыт жұмыс істеген Ж.Тәшеневті “бөгде ойлы адам” ретінде күстәна­лап, Н. Хру­щевтің нұсқауымен Оңтүстік Қазақстан облыстық атқару коми­теті төрағасының қатардағы орын­басары қыз­метіне тайдырып жіберді, осында ол 1975 жылға дейін, зейнеткерлікке шыққанша абыройлы жұмыс істеді. Елім деп еңіреген, отансүйгіш аптал азаматты осыншалық батпандай зұлымдық жазадан Н. Хрущевтің қызметі қатал сынға ұшыраған КОКП Орталық Комитетінің 1964 жылғы қараша пленумынан кейін де заман зауалы ахуалымен Қазақ­КОК-нің атақты бірінші хатшысы Д. Қонаевтың өзі де ақтай алмады. Керісінше, (Ж. Тәшенев республикалық тақтан кеткен сон) "... дәл осы тұста құрамына Өзбек­стан, Тәжікстан, Түркіменстан, Қыр­ғыз­стан және Қазақстан­ның Шым­кент облысы басшылары енген Орта Азия бю­росы құрылды. Хру­щевтің күллі жы­мыс­қы ойы осыдан кейін тайға таңба бас­қандай айқын болып еді. Ол бола­шақ­та рес­пуб­лика ара­сындағы шекараларды жою жө­нін­дегі өз идея­сын қалайда тезірек жүзеге асырмақ”, – деп Д. Қонаев жаз­ды [8].

Егер Солтүстік Қазақстанның бес облысын сақтап қалу мәнін қазіргі әлеуметтік-экономикалық шынайылықтардың призмасы арқылы қарастырсақ, онда оның республикамыз үшін ролі күмәнсіз. Тәшенев қорғап қалған аумақтың жалпы ауданы орта есеппен Қазақстанның барлық территориясының бестен бір бөлігі, яғни 565,4 мың шаршы км. немесе 3,7 млн. адам (1999 ж. санақ нәтижесі бойынша) тұратын немесе ел тұрғындарының төрттен бір бөлігі тұратын аумақты құрайды. Соның арқасында Қазақстан Солтүстік Американың (АҚШ-ң солтүстігі мен Канада), Еуропада (Франция, Украина, Ресейдің оңтүстігі), оңтүстік жартышарда (Әсіресе Аргентина мен Австралия) сияқты жерлерді өзіне қосатын бидай белдеуіне кірді және ірі бидай мәдениетін өндірушілер құрамына кірді.

Жыл сайын біз батыр туралы естелікті қадірлейміз, тарихи игілікті зерттей келе жаңа дүниелер табамыз, уақыт қатпарынан тазалаймыз. Осылайша, 2009 жылдың 22 желтоқсанынан Астана қаласының ономастикалық комиссиясы отырысы хаттамасының 8 тармағына сәйкес қабылданған шешім бойынша: астанадағы аттас көшедегі тұрғын аншлагтарында және ғимараттарда Жұмабек Тәшеневтің аты өзгертілсін. Сонымен қоса көрнекті қайраткер тегінің тарихи дұрыс жазылуы қалыптастырылуда.

Таяу шығыстағы (сектор Газа), бұрынғы совет кеңістігіндегі (Нагорный Карабах, Приднестровье, Крым аралы) және басқаларындағы дүниежүзі тарихындағы үздіксіз аймақтық геосаяси даулардың есебімен Қазақстан тәуелсіздігі құрылуының әрбір онжылдығы сайын көрнекті мемлекеттік қызметкер Жұмабек Тәшеневтің аңызға айналған ерлігі қымбат әрі бағалы болып келеді. Оның ерлігіне тарих зерттеушілерде назар аударатын болды. 2010 жылы Астанада жас магистрант Д.С.Жаналиевтың мемлекеттік тілдегі «Ж.Тәшенев. қоғамдық-саяси қызметі» тақырыбында диссертациялық қорғау өтті (мамандық: 6N0203) [9]. Осыған орай Ж.Тәшенев мұрасына терең ғылыми-зерттеу жұмыстарын өткізіп, мемлекеттің қазіргі тарихына алынған ғылыми нәтижелерді қосу өте маңызды.

Қазақстанның өскелең ұрпағы, сонымен қатар басқарушылар мен мемлекеттік қызметкерлердің жаңа кадрлары «Туған жерім үшін өмірімді құрбан етуге дайынмын» деп ұрпақтарына ғибрат айтқан Ж.Тәшеневтің шексіз адалдығы мен патриоттығынан үлгі алуға міндетті.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Астана қ. Мемлекеттік архивінің материалдары. №1-4 істер, 520 қоры.

2. Тұяқбай Ж. «Халық үшін жан пида» «Арқа ажары». Ақмола: 1995 ж.

3. Кәрішал Асан Ата «Шынжырда өткен Жолбарыс...» А.: «Үш қиян», 2004ж. 24-25 б.

4. Елеусизов М. Мақала «Незабываемые встречи» ж.«Жұлдыз» 1998ж. №4.

5. Кәрішал Асан Ата «Шынжырда өткен Жолбарыс...» А.: «Үш қиян», 2004. 53-55 б.

6. Ермуханов Б. «Вы не против нас, вы — за себя», «Казахстанская правда» газеті, 15 ақпан 1995 жыл.

7. Козыбаев М. мақала «Факт — аргумент истории», «Казахстанская правда» газеті 1990 жылғы 12 қаңтардан.

8. Қонаев Д.A. "Ақиқаттан аттауға болмайды". Естелік-эссе. А.: "Санат". 1994, 210-211, 235 б.



9. Еуразия Ұлттық университетінің диссертациялық жұмыстар архиві. Жаналиев Д.С. «Жұмабек Тәшеневтің қоғамдық-саяси қызметі». Астана: 2010 жыл, 87 б.



НЕУГАСИМЫЙ ПРИМЕР

СЛУЖЕНИЯ ГОСУДАРСТВУ

Қабылда Ерекболат Амангелдіұлы ҚазАТУ, Астана қ.

В здании Мажилиса Парламента Республики Казахстан на одном из этажей сегодня можно увидеть фотографии руководителей Верховного Совета республики разных лет, среди которых в первой пятерке находится портрет Жумабека Ахметовича Ташенева. Видный государственный служащий, начавший свою славную карьеру от ответсекретаря Вишневского райисполкома Карагандинской области (ныне - Аршалынский район Акмолинской области) в суровые 30-ые годы, избранный председателем Северо-Казахстанского облисполкома (1948-1952гг), позднее первым секретарем Актюбинского обкома партии (1953-1955гг), в 40 лет - был избран Председателем Президиума Верховного Совета Казахской ССР (1955-1960гг), и далее ставший отважным председателем Совета Министров Казахской ССР (1960-1961гг).

Год назад отмечался 60-летний юбилей начала поднятия целины. Отрадно, что именно Жумабек Ташенев одним из первых активно поддержал политику СССР по освоению целинных и залежных земель в Северном Казахстане. По данным периодической печати 1961 года целина: «за последние семь лет хозяйства пяти северных областей Казахстана, где сконцентрировалось более 80 процентов всех созданных в бывшем СССР целинных совхозов, в общей сложности распахали 17 млн. гектаров целины, продали государству почти три миллиарда пудов хлеба, что примерно в 8 раз больше чем за предыдущее семилетие» [1], «Целинный край – гордость Казахстана! Акмолинская, Кокчетавская, Павлодарская, Кустанайская и Северо-Казахстанская области по своей площади больше Франции, Бельгии и Голландии вместе взятых» [2]. Но вместе с подвигом целинников наступало суровое испытание попытки перекройки «стирания» границ между союзными Республиками. Так, 25 декабря 1960 года в газете "Акмолинская правда" было напечатано скромное объявление: "К сведению делегатов I-ая Целинная краевая партийная конференция открывается 28 декабря 1960 года в гор. Акмолинске…"[3]. Согласно исследованиям профессора Сайран Мухамеджановой "...это был нонсенс, так как на тот момент самого края, как административно-территориальной единицы еще не существовало. Только через день в республиканских и областных газетах был опубликован Указ Президиума Верховного Совета Казахской ССР от 26 декабря 1960 года "Об образовании Целинного края в составе Казахской ССР" и упразднении Акмолинской области с отнесением ее районов в непосредственное подчинение нового края» [4]. О том какие подготовительные работы до этого были выполнены в тогдашнем некогда провинциальном областном центре можно судить по следующим фактам. «Что касается Акмолы, … то здесь смыкаются крупные железнодорожные и автомобильные пути сообщения. Да и инфраструктура имелась. Теперь уже не секрет, что Целиноград во времена правления Никиты Хрущева рассматривался как центр будущей автономной Целинной республики. И под этот статус здесь возводились необходимые объекты. Под городом, например, находились несколько узлов телефонной связи, благодаря которым можно было связаться с любой точкой Союза… По переписи 1959 года (она совпала с освоением целинных земель), в северных областях республики проживало мизерное количество казахов – не больше одной четвери от общего числа населения. В Северо-Казахстанской области всего, например, 13%, в Костанайской, Акмолинской областях – по 19%» [5].

Уже тогда впервые открыто проявилось стремление центра переподчинить Целинный край Госплану СССР в обход союзной республики. Так стало известно, что руководство новоявленного Целинного крайкома отказывалось передавать плановые показатели на предстоящий 1961 год в республиканские органы, как это делалось ежегодно. Поэтому поводу будучи предссовмином КазССР Жумабек Ташенев срочно прилетел на служебном самолете в Акмолинск. "... Зайдя в кабинет I-го секретаря Целинного крайкома Соколова Т.И. (также по статусу бывший одновременно секретарем ЦК КПК 1960-1963гг), предсовмина, не считаясь с уже существовавшей тогда негласной прямой подчиненностью крайкома Москве, принялся в жесткой форме отчитывать зарвавшегося хозяина кабинета. «Что Вы себе позволяете?! Почему не передаете в Госплан Казахской ССР бюджетные цифры на следующий год?». На что Тихон Соколов гордо ответил, что никакой задержки с показателями нет, просто с 1 января 1961 года бюджет Целинного края формируется в Госплане соседней республики – РСФСР, а с двойным подчинением пяти областей Северного Казахстана покончено. И, дескать, не указывайте мне здесь. Вышел скандал, эхо которого в тот же день с подачи Соколова Т.И. достигли Москвы. Как вспоминал один из инспекторов орготдела ЦК КПСС, Хрущева поразили даже не слова Ташенева о том, что «передаче края России не бывать», а то, как предсовмина пригрозил Соколову «высылкой из Казахстана в 24 часа». Такого, конечно, тогда всесильный Хрущев стерпеть не мог..." [6]. Как-то, подводя очередные итоги всесоюзной кампания по освоению целинных залежных земель, в 1960 году генеральный секретарь ЦК КПСС Никита Хрущев с гордостью заявил, что он сделал то, что царская администрация России не смогла сделать и за 100 лет активной колонизации казахских земель, то есть увеличил долю некоренного населения Казахской ССР более чем на 50%. С января 1961 года он планировал пять северных областей Казахстана с их огромным промышленным и сельскохозяйственным потенциалом передать под прямое подчинение Москве в виде отдельного края. также уже обсуждались вопросы передачи полуострова Мангыстау – к Туркмении, Джетысайский, Кировский и Пахтааральский районы Чимкентской области (ныне Южно-Казахстанская область) – соседнему Узбекистану.

Так, в конце 1960 года – на совещании в Акмоле Хрущев, обращаясь к предсовмину Ташеневу, заявил: «Есть один безотлагательный вопрос – о площади земли в республике. С товарищем Кунаевым и руководителями областей мы уже обменялись мненями по этому поводу. Они наше предложение поддерживают. Теперь, Жумабек Ахметович, я хотел бы услышать ваше мнение по этому вопросу». На что Ташенев, с возмущением сказал в лицо генсеку КПСС Хрущеву Н.С.: «Я родом из Акмолинска. Двенадцать лет работал в Северо-Казахстанской области. Мои родители и их родители, да и все наши предки покоятся в этой земле. И вы теперь хотите эту землю передать России? Вдумайтесь, товарищи, какой казах с этим согласится?! Подумайте, товарищи! Я, например, категорически против не только рассмотрения, но и постановки данного вопроса!» «Слушай. А ты кто такой, чтобы выступать против воли Политбюро?! – вскипел Хрущев. – Если уж на то пошло, мы можем принять решение и без вашего согласия (имеется ввиду руководство республики). Советсткий Союз – единая страна, а потому кому чью территорию отдавать, решит Верховный Совет СССР». «Если Верховный Совет начнет самолично вмешиваться в территориальный вопрос каждой республики, то надо отменять Конституцию СССР, - веско возразил Ташенев. – Там ведь сказано, что каждая республика обладает правом собственности на свою исторически сложившуюся территорию. И если этот закон будет нарушен, то мы ведь вправе обращаться за справедливостью и в международные правозащитные организации, не так ли?». Выйдя с совещания, тогдашний I-ый секретарь ЦК КПК Кунаев Д.А. с восхищением заметит отважному коллеге: «Жумеке, вы поистине отчаянный храбрец. У Вас львиное серце!»[7].

И союзную махину поспешного образования Целинного края смог остановить только Жумабек Ташенев, который, несмотря на имевшееся безропотное согласие тогдашнего руководства ЦК КПК, Президиума Верховного Совета Казахской ССР и первых секретарей обкомов пяти областей края, открыто и практически в одиночку выступил против хитрой политики Никиты Хрущева. Дерзкий характер и открытый отпор предсовмина КазССР Ташенева Ж.А. стали по праву судьбоносными в противостоянии с Москвой за целостность территории Казахстана.

По всей видимости, поняв, что с Ташеневым нельзя никак договориться, Никита Хрущев дал срочное поручение руководителю ЦК КПК Кунаеву Д.А., чтобы его, подвергнув жесткой критике, сняли с высокой должности республиканского уровня и направили куда-нибудь с понижением [8]. Но все-таки после выступления Ташенева генсек Хрущев с паническим страхом отступил от своей бездумной и бредовой идеи перекройки географической карты СССР по имперским лекалам «целинной эпопей». Наверное он рассудил, если Ташенев, будучи одним из руководителей союзной республики, практически в одиночку от имени казахов открыто выступает против воли «центра», то, что можно говорить о возможном противодействии самого народа. Впоследствии исторические факты прошедших событий в Казахской ССР в июне 1979 года и декабре 1986 года показали правоту рассуждения генсека. Для сравнения беспримерности подвига Ташенева в противостоянии генсеку Хрущеву можно привести ряд исторических фактов тех лет.

Так приезд первого секретаря ЦК КПСС Хрущева Н.С. на Ляодунский полуостров 13 октября 1954 года наделал много шума и стратегический плацдарм советских войск на восточных рубежах, каким являлся на условиях аренды Порт-Артур с 1945 года, был досрочно возвращен Китайской Народной Республики. К сожалению, ни один присутствовавший на том совещании военных маршалов или генералов Советского Союза, прошедшие суровые военные годы, не смогли встать и высказаться против демагогического и ошибочного решения Никиты Хрущева. Аналогично, случилось с памятной передачей по инициативе Никиты Хрущева, бывшего ранее первым секретарем Украинской ССР, Крымской области из состава Российской Федерации в юрисдикцию Украинской ССР в февраля 1954 года в ознаменование 300-летия воссоединения Украины с Россией. И сегодня мы все переживаем, как разрешатся происходящие события в Автономной Республике Крым братской Украины. В те годы не особо учитывались интересы коренного населения страны, и руководящие кадры назначались из Москвы. Впервые против такой политики открыто выступил Жумабек Ташенев. Так, в ходе избрания в марте 1956 года на внеочередном бюро ЦК КПК кандидатур на должность 1-го и 2-го секретарей ЦК КПК – И.Д. Яковлева и Н. Журина, лиц некоренной национальности. Только председатель Верховного Совета КазССР Ташенев Ж.А. в присутствии секретаря ЦК КПСС Л.И. Брежнева смело высказал свое несогласие с решением центра: «В районах, областях, в центральном аппарате, в министерствах выросли кадры казахской национальности, достойные занять пост второго секретаря партийного руководства в республике..., удивляет такое пренебрежение к готовым местным кадрам..., недоверие к казахским кадрам, откровенное третирование. Это уже становится определенной традицией – не допускать представителей национальных кадров до поста первых и вторых секретарей партийного руководства». Тогда это было впервые сказано на таком высоком уровне. Впоследствии, национальные кадры получили возможность занимать высокие посты в своей республике: Карибжанов Фазыл Каримович в декабре 1957 года был назначен вторым секретарем ЦК КПК, Кунаев Д.А. - в 1960 году первым секретарем ЦК КПК[9].

Также за годы работы на руководящих постах республики Ташенев Ж.А. успел много сделать для родной страны, среди них:

- по его инициативе роман-эпопея М.Ауэзова «Путь Абая» был выдвинут на Всесоюзную Ленинскую премию (1959г), что однозначно способствовало мгновенному выходу исторического издания на общемировой уровень;

- придание имени великого Абая новому проспекту в столице Казахской ССР с установлением памятника (1960г) - первого монумента в Алматы;

- внес большой вклад в работу Комиссии по реабилитации жертв политических репрессий 30-50-х годов (1954-1960гг);

- открыто выступил против закрытия республиканских газет на казахском языке (1958г), принял решение о предоставлении 120-ти квартир нового дома (1960г) в центре Алматы представителям творческой интеллигенции.

С начала 2015 года в честь 100 летия со дня рождения Жумабека Ташенева прошли мероприятия в столичных: Дворец Независимости, Национальный музей и Национальная академическая библиотека, а также в городах Шымкент, Петропавловск, Караганды и Кокшетау. Это позволило не только обогатить национальную историю независимости Казахстана примером высокого духа патриотизма и активной позиции героической личности в суровое время испытаний, но и привлечь внимание общественности страны к богатому наследию беззаветного служения Отечеству. Остается надеется, что со временем достойной высокой оценкой народом его исторической роли в становлении Независимости страны станет присвоение Жумабеку Ташеневу звания «Халық Қаhарманы» с установкой памятника на одних из площадей столицы.

Имя легендарного государственного служащего Жумабека Ташенева наряду с историческими именами славных казахских батыров и народных героев по праву должно сохраняться путем придания его имени улицам в областных центрах, высшим учебным заведениям и средним школам, обучающим будущих служащих страны. И тогда подрастающее нынешнее поколение будет брать в пример беззаветную преданность и патриотизм героя, помнить его крылатые слова: «Ради родной земли готов пожертвовать жизнью».

Список использованной литературы

1. газета «Акмолинская правда» от 27 декабря 1960 года, стр. 1

2. газета «Казахстанская правда» 27 декабря 1960 года, № 302 стр. 1

3. газета «Акмолинская правда» от 25 декабря 1960 года, стр. 1

4. газета «Страна и Мир» от 18 апреля 2008 года № 15, стр. 4

5. газета «Казахстанская правда» 16 июля 2010 года, статья «Перенос столицы: «ход конем» с. 15

5. К. Асан-Ата книга "Сказ о закованном тигре..." Москва, 2006. стр. 307

6. газета "Аргументы и факты" от 22 октября 2003 года, стр. 3

7. К. Асан-Ата книга "Сказ о закованном тигре..." Москва, 2006. стр. 307

8. Кунаев Д.А. книга "От Сталина до Горбачева"Алматы,"Санат",1994

9. K. Асан-Ата книга "Сказ о закованном тигре..." Москва, 2006. стр. 434.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   21




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет