Қазақтың ұлттық ойындары – тәрбие көзі әдістемелік нұсқау Астана 2011 Пікір жазған
жүктеу/скачать 3,86 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Мысық» пен «Тышқан»
- Асық ойындары Асық ойыны
- Ат ойындары Бәйге
| Қайда кетті Монданақ?
Шеңбер жасап айнала, Отырар ұл, қыз жайлана. Аяқтарын көсіліп, Бастауға ойын сайлана. Ортаға шығып бір бала, Тізелеріңді сәл бүк, - дейді, Тізелеріңнің астына Қолдарыңды тық, - дейді. Қолдан-қолға жасыр, - деп, Береді бір орамал. Тырысар «бұл асыл» деп, Көрсетуге оны солар. Әне кетті Монданақ, Міне кетті Монданақ. Айту керек іздеуші Орамал қай қолда нақ. Тапқан бала жеңіліп. Жеңілген ән сап береді, Не би билеп тебініп. «Мысық» пен «Тышқан» Бір бала «Мысық» болады, Бір бала «Тышқан» болады. Қол ұстасып қалғаны «Тышқанды» қоршап алады. «Мысық» сыртта қалады, «Тышқанның» мықты қамалы. «Мысық» ішке енуге Бар айла, күшін салады. «Мысық» кірсе есіктен, «Тышқан» шығар тесіктен. Ұстай алмай «Тышқанды» «Мысық» қатты өшіккен Ойыншылар қозғалып, Қимылға көшіп, сөз қалып. Денелері шынығар Шуласып, күліп, мәз болып. Асық ойындары Асық ойыны Шүкімейтті алмай кіл, Асықты да таңдай біл. Айыр бүге-шігесін Маманданған жандай бір. Тексеріп көр жан-жақты, Сақаң болсын салмақты. Сүйсінтіп ол толтырсын Сұқ саусақ пен бармақты. Асығыңа бұйыр сен Алшы түссін иірсең. Тәйкесі мен шоңқайын Көрме, әсте, бұйым сен. Өзіңді әбден баптағын, Ұшсын көздеп атқаның. Тек ойын боп жүрмесін Тапқаның мен баққаның. Асық ату Әр бала бір-бір асықтан Межелі жерге тігеді. Белгіленген қышықтан Атуға белін бүгеді. Сақасын қолда иіріп, Асықпай асық көздейді. Балалар тұрғын жиылып: Атсаңшы, бол тез! – дейді. Сақасы тисе асыққа Асықты ұтып алады. Тимесе сол қашыққа Екінші бала барады. Хан сайлау Бестен бе, әлде оннан ба, Әр бала асық қосады. Жиналып бәрі болғанда, Бір бала жерге шашады. Бір асықты отадан Қарсылас хан ғып сайлайды. Біткенше ойын ал оған Тиіспеу жағын ойлайды. Алшыны атып алшыға, Тигізсе бірін алады. Тигізбесе қарсыға Кезегінбере салады. Тәйке, бүге-шігені Осылай ата береді. Кім көп тигізе біледі Сол бала түбі жеңеді. Ат ойындары Бәйге Кекілін буған шоқшалап, Жараған атта жоқ тағат. Желпінер жиі жер тарпып, Дегендей ұшар соқ сағат. Құйрығын түйген күлтелеп, Салсын деп назар жұрт елеп. Жабулап бала мінгізген Бәйге аттар шықты бір бөлек. Жүйрікке зор сын жатты алда, Жасқанбас одан бап барда. «Жигули», «Волга» жүйткиді Қызмет етіп аттарға. Өзге күй тыйып басқа әнді, Айналма бәйге басталды. Қалың ел шықты далаға Қаптаған үйлер бос қалды. Көкпар Тізгіндер тиіп қолдарға, Қалың ел атқа қонғанда. Ақ үйді алған ортаға, Ұқсады қара орманға. Аттар да қалған табысып, Алайық дей ме жарысып. Атылып көкке шапшиды, Ауыздықтармен алысып. Тұяқтар қағып барабан, Бір дүрбі жерден тараған. Үзеңгілер де үн қосты, Тебінген кездеәр адам. Бір желік бітіп денеге, Кеудені қуат кере ме. Елеңдеп ерлер е десті, Еріксіз қозып делебе. Ұшқындап көзден тұрды оттар, Тізгінін тартқан тыңды аттар. Ортаға тойдың иесі Лақтырды үйден көкпар. Аударыспақ Көлденең тістеп қамшысын, Қалт етпей бағып қарсысын. Дебейлеп атын тебініп, Қолына жиып бар күшін. Жабысты белге шап беріп, Шапшыды көкке ат келіп. Шалқалап бірі түзелді, Бәріміз бірден «қап» дедік. Қайрылып қайта ұстасты, Арпалысқаннан күш қашты. Тартына жүріп тап берген Әдісқой ойы іске асты. Танытып күшін тасыған, Асырып аттың басынан. Тайқыды, жерге тастай сап Алақан қағып жас ұлан. Қол соқты қауым ұрандай, Аты да шұлғып сылаңдай. Жеңілген жігіт жер болып, Орнынан жатты тұра алмай. Жамбы алу Құйындап қатты шауып Келе жатып, Сырыққа ілген жамбыны Алар атып. Құйындап қатты шауып Келе жатып, Жерге иіліп жамбыны Алсаң Бақыт. жүктеу/скачать 3,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|