«Қазіргі қазақ тілі. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі» пəні бойынша оқу-əдістемелік кешен



Pdf көрінісі
бет26/54
Дата14.10.2022
өлшемі0,59 Mb.
#153161
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   54
Байланысты:
« азіргі аза тілі. С з тіркесі мен жай с йлем синтаксисі» п ні

 
 
 
СӨЖ:
Н. Оралбаева.
 
350-368 – жаттығу.
 
Қолданылатын əдебиеттер: 
А.Байтүрсынов. Тіл тағылымы. Алматы, 1992. 
2. Қ.Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы, 1999. 
3. С.Аманжолов. Қазақ əдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы.Алматы,1994 
4. М.Балақаев.Т.Қордабаев. Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1971. 
5. М.Балақаев.Қазіргі қазақ тілі (синтаксис).Алматы, 1992. 
6. М.Балақаев.Т.Сайрамбаев. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 2004. 
7. Р.Əміров. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1983. 
8. Р.Əміров.Г.Əмірова. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1997. 
9. Т.Сайрамбаев. Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1992. 
10.Қ.Жəукенов. Синтаксис. Алматы, 1996. 
 
14-дəріс 


Дəріс тақырыбы: 
Сөз тіркесінің байланысу тəсілдері мен формалары. 
Дəріс мазмұны: 
Қиысу, матасу, жанасу, қабысу, меңгеру формаларының
пайда болуы мен зерттелуі.
Жалғаулар арқылы, орын тəртібі арқылы, интонация мен жалғаулар
арқылы 
№ 14 Семинар 
Семинар тақырыбы
: Айқындауыш мүшелердің түрлері мен мағыналық 
ерекшелігі. 
А) Қосалқы айқындауыштар. 
Ə) Қосарлы айқындауыштар. 
Б) Оңашаланған айқындауыштар. 
Семинар мазмұны: 
Орын тəртібі амалы да барынша белсенді қызмет 
атқарады. Орын тəртібінің қазақ тілінде жалғаусыз келетін сөзтұлғалар 
арасында болатындығы орныққан. Ал жалғаусыз, орын тəртібі амалына 
бағына байланысқан сөздер тобының орналасу реті тұрақты. Олардың орнын 
ауыстырып айтуға келмейді. Ауыстыра қалған жағдайда, сөзаралық 
синтаксистік қатынас өзгереді, болмаса мүлдем мағынасыздық туады: Біздің 
жоғарғы жағымызда бір топ қыз-келіншектер су бетінде асыр салып жүр еді 
(Ə.Нұршайықов). 
Орын тəртібі амалын шылаумен келген тіркесімдерден табу ескерілмей 
жүр. Мəселен, септеулік шылаумен келген түйдекті тіркес мəселесі шешілді. 
Демек, олар алдыңғы сөзімен бір бірлікке жымдасып, ендігі жерде 
байланыстыру қызметі басқа амалға көшеді. Ол амал, əдетте, орын тəртібі 
болып келеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   54




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет