Түйін сөздер:
математикалық білім беру, цифрлық ұрпақ, мектеп
түлектері, ЖОО, әлеует, қалыптастыру.
Білім беру экономиканың ғана емес, жалпы қоғамның жаңа сапасын
қалыптастырудың басты факторы ретінде маңызы артып келеді. Негізгі
бағыттардың бірі математикалық дайындық себебі математика мамандығын
бітіруші түлек әлемдік қоғамдастықтың ғылыми-техникалық және әлеуметтік
прогресін қамтамасыз ететін маман болып шығады.
ЖОО-на түскен оқушыға оқытудың жаңа түріне көшу, қажетті көлемнің
өсуі ақпаратты игеру, мектеп және университет бағдарламаларының
айырмашылықтары, сондай-ақ өз бетінше жұмыс істеу дағдыларының болмауы
маңызды проблемалар болып табылады. Болашақ мамандардың алдында
бағдарламалық материалды толық оқып қана қоймай, меңгеріп алу ғылыми
таным әдіснамасымен танысу, логикалық ойлау дағдыларын меңгеру,
қиындықтар мен кедергілерді шығармашылық тұрғыдан шешу үшін теориялық
база жасау міндеттері тұр. Сондықтан университетке түсетін талапкер әрі қарай
Development trends of modern education
34
оқуға дайын болуы керек. Адамның белгілі бір іс-әрекетке дайындығы оның
білім беру нәтижесі өнімді қызметтің маңызды шарты болып табылады.
Соңғы жылдары мектеп түлектерінің жоғары білім беру бағдарламаларын
игеруге дайындығы төмен деңгейде екені айқын байқалады. Көптеген
талапкерлер танымдық белсенділіктің төмен деңгейімен сипатталады; өзіндік
оқу-танымдық тәсілдерін нашар меңгеру қызметі, интеллектуалдық және
біліктілік
дағдыларынның
дамымауы;
таңдаған
мамандыққа
деген
қызығушылығының аздығы себеп болып табылады.
Әр түрлі қызмет түрлеріне жан-жақты дайындық мәселесі өткен
ғасырдың 50-ші жылдарының аяғынан бастап психологиялық-педагогикалық
ғылымда зерттелуде. Көбінесе «пәнге дайындық» ұғымы педагогикалық
қызметте қолданылады және оқыту мен тәрбиелеудің әртүрлі мәселелерін
зерттеулерінде айтылған. Пәнге дайындық психологтардың пікірінше, негізгі
шарт болып табылады, кез-келген әрекетті орындау үшін физиологиялық,
интеллектуалдық, эмоционалды және әлеуметтік жетілген болуы керек.
Нақты қызмет құрылымының ерекшеліктері және әртүрлі теориялық
зерттеушілердің көзқарасы бойынша дайындық тұжырымдамасының әртүрлі
түсіндірмелері бар. М.И. Дьяченко мен Л.А. Кандыбович жеке тұлғаның
болашағы үшін жасалған қадамдары ретінде айтылды. Дайындық, жаңа мінез-
құлықты ұйымдастыру үшін өз тәжірибеңізді пайдалану мүмкіндігінің
шарттары ретінде екендігін зерттеушілер өз еңбектерінде көрсетті.
Е.В. Журавлеваның зерттеуінде дайындық екі жақты түсіндіріледі, жеке
тұлғаның әлеуетті жағдайы ретінде немесе танымдық және эмоционалды кез-
келген процесте саналы әрекеттер және екінші жағынан, ерік – жігер деңгейі
жеке тұлғаның интегративті сапасы ретінде, мотивациялық-құндылықты,
танымдық және операциялық біріктіруші қызмет компоненттері ретінде
баяндалады.
Бірнеше психологиялық-педагогикалық зерттеулердің нәтижелерін ескере
отырып, мектеп оқушысының ЖОО-да математикалық білім беру дайындығы
математикалық білімін және әрі қарай оқу процесінде пәндік білім, білік және
дағдыларын жетілдіру болып табылатындығы айқындалды.
Қазіргі кезеңде қоғамдағы сапалы жоғары білім алу қажеттілігі
айтарлықтай өсті. Осыған байланысты университеттер математикалық
дайындыққа жоғары талаптар қойған.
Кез келген өркениетті елде математикалық білім мемлекеттің бәсекеге
қабілетілігінің құрамдас бөлігі болып табылады. Біздің елде де кез келген
әлеуметтік-экономикалық формация кезінде назар аударылатын бағыттардың
бірі.
Сондай-ақ, білім беру саласына жаңа мыңжылдықтар ғасырында дүниеге
келген адамдардың ұрпақтары, кез келген ақпаратты таба алатын қоғамда
туылған. Осы ғасырда дүние келген балаларды сандық буын немесе цифрлық
ұрпақ деп атайды.
Психологиялық және физиологиялық дамуда цифрлық ұрпақтардың іс
жүзінде басқа ұрпақтардан еш айырмашылығы жоқ, дегенмен олардың ойлауы,
|